Henri-René Lenormand ou les paradoxes d’un mélancolique

Abstract

Odwrotnie proporcjonalnie do wszechogarniającego optymizmu wynikającego z uprzemysłowienia Europy (w tym Francji), jednostka odczuwa coraz boleśniej swoje wyobcowanie. Celem artykułu jest pokazanie na przykładzie dramatu Henri-René Lenormanda pt. "Życie jest snem", jak postaci przez niego stworzone odzwierciedlają kondycję człowieka „nowoczesnego". Zagubiony w zmechanizowanym świecie, odczuwa on lęk i popada w melancholię. Z jednej strony, wrażenie to wyzwala w nim moce twórcze, z drugiej jednak popycha go w rozpacz i w konsekwencji – w samounicestwienie. Protagoniści francuskiego pisarza miotają się w urzeczowionym świecie, zdemaskowanym przez Freuda i obnażonym w swej podłości przez Wielką Wojnę, i nie mogą znaleźć dla siebie miejsca w życiu społecznym. Walcząc ze smutkiem, z depresją i innymi chorobami psychicznymi, wydani zostają, niczym bohaterowie tragedii antycznych, na pastwę fatum, przy czym w ich przypadku jest ono immanentne, tkwi bezpośrednio w nich samych. Złowrogie siły nadprzyrodzone zostały w tym teatrze zastąpione przez wewnętrzne rozdarcie podmiotu, który odkrywa w sobie dwie przeciwstawne natury: Erosa i Tanatosa.

Proportionally to an all-embrasing optimism resulting from the industrialization of Europe (including France), an individual experiences more painfully its own alienation.The main purpose of this article is to show, on the example of the creation of Henri-Rene Lenormand, that the characters created reflect the status of a ‘modern’ human being who experiences fear and falls into melancholy being lost in a mechanised world. On the one hand, this feeling releases creative powers in him. On the other hand, it pushes him into despair and, in consequence, casts him into self-destruction. The characters of the french writer struggle in an objectised world, not being able to find their place in social life. Struggling with depression and other mental disorders they are pushed, like tragical characters, to the inexorable fate, which in their cases are rooted deeply within themselves. Evil supernatural powers have been substituted with an inner tear of the subject who discovers two contradictory natures of Eros and Thanatos in him.