Stan i proporcje ludności starszej w gospodarstwach zbiorowych w Polsce jako wyznacznik urbanizacji – 1988-2011

Abstract

Starzenie się społeczeństw, stanowiące jedną z współczesnych cech procesu urbanizacji, uznawane jest za świadectwo postępu i wysokiego stopnia zaawansowania tego procesu. Jest zarazem cywilizacyjną kwestią przysparzającą wielu problemów społeczno-gospodarczych. Istotnym celem działań państwa dotyczących tej kwestii pozostaje – oprócz dążenia do społeczno-ekonomicznego uaktywniania ludności starszej wiekiem (active ageing) – czynienie mieszkania i usług towarzyszących podstawowym obszarem opieki społecznej nad osobami starszymi (ageing in place). Problemem osób starszych, zwłaszcza w miastach, bez względu na sytuację materialną, jest na ogół niechęć do zamieszkiwania w gospodarstwach zbiorowych, także w Polsce. Potwierdza to konieczność rozwoju przystosowanych dla osób starszych mieszkań i usług z zakresu infrastruktury osadniczej, pozwalających na samodzielne zamieszkiwanie. Tego typu mieszkania i usługi zaczynają dopiero powstawać w Polsce. Zamieszkiwanie w niechcianych przez starszą ludność gospodarstwach zbiorowych traktować zatem należy – mimo różnego ich typu i charakteru – jako jeden z wyznaczników ułomności współczesnej urbanizacji. W związku z tym, celem referatu jest analiza i ocena stanu oraz zmian liczby i proporcji ludności starszej znajdującej się w gospodarstwach zbiorowych w Polsce w okresie 1988-2011. Podstawą metodą badań jest analiza publikowanych danych Narodowych Spisów Powszechnych z lat 1988, 2002 i 2011, dotyczących ludności w wieku 60 i więcej lat.

Aging, one of the characteristic features of contemporary urbanization, is recognised as an indication of the development and advancement of this process. But aging is also a civilization issue leading to many socio-economic problems. One important goal of the state in addressing it remains, in addition to stimulating the socio-economic activity of the elderly population (active aging), housing and related services as the primary area of social care for the elderly (aging in place). A problem that is specific to elderly persons living in urban areas, also in Poland, is that regardless of their financial status they are mostly reluctant to use collective households. This is another argument for making efforts to improve the availability of housing adapted to older persons’ needs and of housing infrastructure services that could allow them to live independent lives. This type of housing and services are only starting to be created in Poland. The fact that older people live in collective households notwithstanding their reluctance to this solution appears to be – despite the households coming in different types and forms – one of the indications of defective contemporary urbanization. The aim of the paper is to analyse and evaluate the state and changes in the number and proportion of elderly people living in collective households in Poland in the years 1988-2011. The basic research method is the analysis of the National Census data on population aged 60 and older published on years 1988, 2002 and 2011.