Udział stron w czynnościach dowodowych postępowania przygotowawczego w polskim procesie karnym

Abstract

Problematyka udziału stron w czynnościach dowodowych postępowania przygotowawczego powiązana jest z zasadą kontradyktoryjności. Zasadą, której znaczenie na przestrzeni ostatnich kilkudziesięciu lat systematycznie wzrasta. Potwierdzeniem tego są rozwiązania wprowadzone również ustawą z 27 września 2013 r. (która weszła w życie 1 lipca 2015 r.). Aktywność stron procesu karnego łączona z zasadą kontradyktoryjności zasadniczo utożsamiana jest z postępowaniem jurysdykcyjnym. W swej dysertacji analizie poddałam problematykę aktywności stron w zakresie gromadzenia materiału dowodowego na etapie postępowania przygotowawczego, a więc postępowania w którym dominuje zasada śledcza. Zagadnienie to jest tym bardzie interesujące, że postępowanie przygotowawcze jest postępowaniem inkwizycyjnym. Doszukiwać się w nim można jedynie przejawów kontradyktoryjności. Akceptacja założenia, że w postępowaniu przygotowawczym brak jest przejawów kontradyktoryjności nie wydaje się słuszna. Udział stron w czynnościach dowodowych na etapie postępowania przygotowawczego ma również kapitalne znaczenie z punktu widzenia kształtowania społecznego zaufania do organów ścigania. Winny się one legitymować odpowiednim poziomem zaufania społecznego. Im poziom ten jest większy tym oraz im większa jest świadomość swoich praw, tym większa jest szansa na aktywność stron w czynnościach dowodowych w postępowaniu przygotowawczym. Po mimo swej wagi problematyka udziału stron w czynnościach dowodowych postępowania przygotowawczego nie wywołała, jak dotąd, takiego zainteresowania w piśmiennictwie, na jakie – jak się wydaje – zasługuje. Mimo kilku wypowiedzi na ten temat w literaturze należy ona do nieopracowanych. Okoliczności te zrodziły zamysł pełnego opracowania w zakresie aktywności stron w postępowaniu przygotowawczym. Jest to tym bardziej uzasadnione w obliczu coraz większego znaczenia zasady kontradyktoryjności w procesie karnym, w tym również w postępowaniu przygotowawczym.