Wiara w moc twórczą i dynamiczna koncepcja bytu w nowelistyce Stefana Grabińskiego (na przykładzie Dziedziny i Maszynisty Grota)

Abstract

In his short prose, Stefan Grabiński often referred to issues connected with fields related to literature in order to deepen the psychological portrait of the characters he created. In the novellas I selected, the author refers to philosophy (including Bergson’s theories) and psychoanalysis, which allows him to create credible and true-tolife figures whom he, at the same time, places in worlds that are plastic enough to become the arena of uncanny stories. Both The Realm and Grot, the Engine-Driver seem to be evidence of Grabiński’s prosaic genius, which he could demonstrate to the full in his novellas. Therefore, the article that I present is a peculiar reconnaissance, aimed at emphasising the virtuosity of this Polish classical writer of horror stories, and at pointing out his high competences in the field of constructing complex and true-to-life characters.

Stefan Grabiński w swoich krótkich formach prozatorskich często odwoływał się do zagadnień z dziedzin pokrewnych literaturze – w celu pogłębienia portretu psychologicznego bohaterów przez niego kreowanych. W wybranych przeze mnie nowelach autor odwołuje się do filozofii (w tym do teorii Bergsona) czy psychoanalizy, dzięki czemu może tworzyć bohaterów wiarygodnych, których jednocześnie osadza w światach wystarczająco plastycznych, by mogły stać się areną rozgrywania opowieści niesamowitych. Zarówno Dziedzina, jak i Maszynista Grot wydają się być świadectwem prozatorskiego geniuszu Grabińskiego, który najpełniej realizował się właśnie w nowelach. Zaprezentowany przeze mnie artykuł jest zatem swoistym rekonesansem mającym na celu uwydatnienie kunsztu pisarskiego polskiego klasyka grozy oraz zwrócenie uwagi na świadectwa jego wysokich kompetencji w dziedzinie konstruowania wiarygodnych i złożonych sylwetek bohaterów.