Recopier, interpréter, transposer : la création romantique face aux défis de la civilisation moderne

Abstract

The article is devoted to relationships between the transformations that take place in the Romantic aesthetics and artistic practice, and the media revolution that co-shaped the art of the first decades of the nineteenth century. The author analyses in particular the way in which the expansion of print – resulting from the evolution of the contemporary technologies that allowed for the reproduction of texts, as well as scores and paintings – influences the Romantic models of understanding of such issues as the relation between the original and the copy, between the work and its interpretation, between its record and execution. The endpoint for the proposed study is the thesis that, in the face of the growing danger of standardization in art, provoking in the Romantics a peculiar “fear of reproduction”, the contemporary artists try to realise a new concept of medium as a personalized and individualised instance, creatively affecting the shape of their works. This, in turn, favours and supports the artistic potential of the mediation process itself, which T. Gautier will describe as the transposition of the arts.

Artykuł poświęcony jest relacjom między przemianami dokonującymi się w estetyce romantycznej i romantycznej praktyce artystycznej a rewolucją medialną, która współtworzy kształt sztuki pierwszych dekad XIX wieku. Autorka analizuje w szczególności sposób, w jaki ekspansja druku – wynikająca z ewolucji ówczesnych technik reprodukcji tekstów, ale również partytur czy obrazów – oddziałuje na romantyczne wzorce pojmowania takich zagadnień estetycznych, jak relacja między oryginałem a kopią, między dziełem a jego interpretacją, między jego zapisem a wykonaniem. Punktem dojścia proponowanego studium jest stwierdzenie, iż w obliczu narastającego niebezpieczeństwa standaryzacji w sztuce, wywołującego u romantyków swoisty „lęk przed reprodukcją”, ówcześni twórcy próbują wypracować nową koncepcję medium jako instancji spersonalizowanej i zindywidualizowanej, twórczo oddziałującej na kształt ich dzieł. To zaś sprzyja dowartościowaniu artystycznego potencjału samego procesu mediacji, który T. Gautier uczyni kluczowym komponentem swojej koncepcji transpozycji sztuk.