Verstehende Kritik des „Lieben- und Bewundernkönnens“ – Überlegungen zu Theorie und Praxis einer Gattung am Beispiel der Literaturkritik Max Herrmann-Neißes

Abstract

Der Beitrag führt in das umfangreiche kritische Werk Max Herrmann-Neißes ein. Sein Kritikverständnis schließt an Alfred Kerrs Definition der Kritik als vierte Gattung neben Lyrik, Epik und Dramatik an und begreift Kritik als Metaliteratur. Herrmann-Neiße entwirft als Kritiker eine Literaturgeschichte seiner Zeit, die neben regionalen Literaturen wie der schlesischen west- und osteuropäische Literaturen im Kontext von Weltliteratur verortet. Dieses bedeutende Archiv einer historischen Kulturgeschichtsschreibung wird durch die analoge und digitale kritische, kommentierte Edition seiner Kritiken und Essays (1909–1939) gerade für den wissenschaftlichen und allgemeinen Gebrauch erschlossen.  

The essay is an introduction to the critical work of Max Herrmann-Neiße. He follows Alfred Kerr’s theory of criticism as a fourth genre equal in status to poetry, prose and drama, and understands criticism as metaliterature. Through Herrmann-Neiße’s practice as a critic, he develops a history of contemporary literature, which positions regional literature such as Silesian and Western and Eastern European literature in the context of world literature. The critical, annotated, analogue and digital edition of the Kritiken und Essays (1909–1939) exploits this important archive of cultural history for scientific and common uses.  

Niniejszy artykuł stanowi wprowadzenie do twórczości krytycznej Maksa Herrmanna-Neißego. Postrzeganie krytyki Herrmanna-Neißego ma swoje źródło w teorii krytyki Afreda Kerra, który w krytyce widział czwarty gatunek literacki, równorzędny z liryką, epiką i dramatem i interpretował ją jako metaliteraturę. W swojej praktyce jako recenzent Herrmann-Neiße szkicuje historię literatury swojej epoki, sytuując literaturę regionalną, a zatem śląską, jak również literature Europy Zachodniej i Wschodniej w kontekście literatury światowej. Kritiken und Essays (1909–1939) to znaczące archiwum piśmiennictwa z obszaru historii kultury przygotowywane jest obecnie do edycji w wersji drukowanej i do opatrzonej komentarzem krytycznej edycji w wersji cyfrowej i adresowane jest zarówno do kręgów akademickich jak i do szrokiego kręgu czytelniczego.