Reforms of the economic system - introduction to the functionnning of Polish economy

Abstract

Wysiłki zmierzające do wprowadzenia gospodarki zorientowanej rynkowo w Polsce, a także próby zreformowania systemu politycznego i społecznego nie dawały już dotąd rezultatów. Zwykle poprzedzano były presją społeczeństwa i kryzysami społeczno-politycznymi (1956, 1968, 1970, 1980). Władza czyniła pewne ustępstwa w kierunku liberalizacji i demokratyzacji systemu, ale po pewnym okresie zapoczątkowane reformy były cofane. System powoli ulegał wprawdzie decentralizacji, ale daleki był od przywrócenia regulacji rynkowej. Różnice w stosunku do reform w innych krajach socjalistycznych polegały między Innymi na tym, że tam inspiratorem reform było zwykle centrum, gdy tymczasem w Polsce społeczeństwo. Wydaje się jednak, że obecnie władza zdaje sobie w części sprawę, że jedynie głęboka reforma systemu może powstrzymać destrukcję ekonomiczną i społeczną. Charakteryzując aktualny system ekonomiczny podkreślono w artykule między innymi ograniczony zakres regulacji rynkowej oraz sektora prywatnego. Niezbędna staje się zmiana struktury własności i doszukiwania się założeń Ideologii socjalistycznej nie tyle w sferze produkcji, ale podziału. Podstawowe znaczenie ma także demonopolizacja struktur gospodarki i decentralizacja centralnej dotychczas alokacji i zasobów gospodarczych. Wskazano na ujemne strony regulacji pozarynkowej, wyróżniając regulacje przez plan, struktury biurokratyczne i przetarg. Wskazano na nieuchronność pogłębiania się dysproporcji gospodarczych w warunkach pozarynkowej gospodarki centralistycznej. Na tym tle scharakteryzowano aktualną sytuację ekonomiczną wskazując między innymi na: pogłębiającą się nierównowagę, wzrastającą inflację i jej źródła, brak ekonomicznych kryteriów alokacji zasobów gospodarczych, motywacji społeczeństwa i nietrafne kierunki inwestycji. Rozwiano konsekwencje zadłużenia Polski i uwarunkowania jej orientacji eksportowej. Ostatnia część obejmuje kierunki i założenia reformy ekonomicznej. Podkre­ślono zarówno uwarunkowania negatywna pogłębione przez brak realizacji zapowiadanej reformy w latach 1984-1988. Równocześnie wskazano na pozytywne strony wyrażające się skłonnością władzy do reform i dialogiem ze społeczeństwem i korzystną sytuacją zewnętrzną. Na zakończenie wymieniono te działania i zmiany, które w podstawowy sposób nogą urealnić trwającą reformą.