“Who of us has never traced light over these walls”?: The archaeology of Stanisław Grochowiak’s poems

Abstract

Through a simple wall, a transparent element of everyday life, Stanisław Grochowiak’s poems enable one to uncover the existential concrete element, matter endowed with an amazing hypnagogic potential, a chronicle of ‘objectness’. In the poet’s imagined world, the wall constitutes both an empirical item and a phenomenon, which transcends the ontology of matter, which determines its semantic fluidity: at one point it resembles an anthropological document (a place of cultural/biographical inscription) only to, a moment later, resemble the basis for surrealist visions or the material of an artifact. The wall seems to be the limit of the zone of mental comfort or, e.g., expose the in-body plane, which, like the walls of pre-historic caves, is covered with archetypal images from (the) childhood (of humanity). This study, based on contexts in art history, psychoanalysis, and a material turn, is an attempt at identifying the references which focus “on the wall” in the following works: “Płonąca żyrafa”, “Malarstwo”, “Zejście”, and “Ars Poetica”.

W prozaicznej ścianie, transparentnym elemencie scenerii życia, wiersze Stanisława Grochowiaka pozwalają odkryć konkret egzystencjalny, materię obdarzoną niesamowitym potencjałem hipnagogicznym, kronikę „przedmiotowości”. Ściana w imaginarium poety stanowi zarówno obiekt empiryczny, jak i fenomen, wykraczający poza ontologię materii, co warunkuje jej semantyczną płynność: raz przypomina antropologiczny dokument (miejsce inskrypcji kulturowej/biograficznej), kiedy indziej – substrat surrealistycznej wizji lub tworzywo artefaktu; może jawić się granicą strefy psychicznego komfortu bądź unaoczniać wewnątrzcielesną płaszczyznę, którą – niczym ściany prehistorycznych jaskiń – pokrywają archetypowe obrazy z epoki dzieciństwa (ludzkości). Szkic ten, zainspirowany kontekstami z pola historii sztuki, psychoanalizy oraz zwrotu ku rzeczom, jest próbą rozpoznania znaczeń koncentrujących się „na ścianie” w utworach: „Płonąca żyrafa”, „Malarstwo”, „Zejście” i „Ars Poetica”.