dc.contributor.author | Sobczyński, Marek | |
dc.contributor.editor | Musiaka, Łukasz | |
dc.date.accessioned | 2021-09-22T12:34:08Z | |
dc.date.available | 2021-09-22T12:34:08Z | |
dc.date.issued | 2020 | |
dc.identifier.citation | Sobczyński M., Przemiany zagospodarowania przestrzeni przemysłowej południowej części XIX dzielnicy katastralnej Krakowa–Grzegórzek w XX i XXI wieku na przykładzie zakładów maszynowych Ludwika Zieleniewskiego, [w:] Przestrzenny wymiar badań dziedzictwa kulturowego, Ł. Musiaka (red.), „Studia z Geografii Politycznej i Historycznej” 2020, t. 9-10, WUŁ, https://doi.org/10.18778/8220-630-2.04 | pl_PL |
dc.identifier.isbn | 978-83-8220-630-2 | |
dc.identifier.uri | http://hdl.handle.net/11089/39128 | |
dc.description.abstract | The chapter presents the results of field research carried out in the industrialized
area of the southern fragment of the 19th cadastral district of Cracow (Grzegórzki), in an
urban block delimited by today’s streets: Grzegórzecka, Kotlarska and Zieleniewskiego
and the Vistula embankment. Changes in the development of space will be shown, first
in suburban areas, and from the first decade of the 20th century already in the urban area
developed by the metal and machine industry plants of the brothers Ludwik and Edmund
Zieleniewski, one of the oldest factory in this industry in Poland.
To investigate the changes, a detailed field mapping of land use was used, made with
the method proposed by the team of Karol Bromek (Bromek, Malinowska, Mydel 1971)
on a 1:1 000 scale, carried out twice along 44 years period (summer–autumn 1975 and
autumn 2019) (Sobczyński 1976). The mapping in the area was supplemented by the
analysis of the cartographic material (topographic maps, aerial photos, orthophotomap)
both from the pre-investment period (the end of the 19th century) and from the caesuras
determined by successive stages of changes in the studied space in the period before the
first mapping and between both mapping (1975–1999).
From the end of the 19th century, there was an evolution in the use of the studied area
of Cracow from agricultural, through industrial and transport to residential and recreational.
The political transformations of Poland after 1989 were not conducive to the existence of the heavy machine industry and the plants were gradually closed down. The changes
that took place in the study area are revolutionary, both as a transition at the beginning
of the 20th century from rural to industrial space and a transformation at the beginning of the
21st century from post-industrial fallow land to an architecturally attractive and prestigious
housing estate. The changes made affected the forms of spatial development and land use
in the studied area, also in a revolutionary dimension. | pl_PL |
dc.language.iso | pl | pl_PL |
dc.publisher | Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego | pl_PL |
dc.relation.ispartof | Przestrzenny wymiar badań dziedzictwa kulturowego; | |
dc.rights | Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 Międzynarodowe | * |
dc.rights.uri | http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0/ | * |
dc.subject | Cracow | pl_PL |
dc.subject | Grzegórzki | pl_PL |
dc.subject | Zieleniewski’s plant | pl_PL |
dc.subject | urban land use | pl_PL |
dc.subject | revitalization of post-industrial areas | pl_PL |
dc.title | Przemiany zagospodarowania przestrzeni przemysłowej południowej części XIX dzielnicy katastralnej Krakowa–Grzegórzek w XX i XXI wieku na przykładzie zakładów maszynowych Ludwika Zieleniewskiego | pl_PL |
dc.type | Book chapter | pl_PL |
dc.page.number | 55-93 | pl_PL |
dc.contributor.authorAffiliation | Uniwersytet Łódzki, Wydział Nauk Geograficznych, Katedra Geografii Politycznej, Historycznej i Studiów Regionalnych | pl_PL |
dc.identifier.eisbn | 978-83-8220-631-9 | |
dc.references | Bąkowski K., 1911, Dzieje Krakowa, Spółka Wydawnicza Polska, Kraków. | pl_PL |
dc.references | Bąkowski K., 1932, Rozwój gospodarczy Krakowa w ostatnich stu latach, [w:] Kraków w XIX w., Bibljoteka Krakowska, 72, t. 1: 160–180, Towarzystwo Miłośników Historii i Zabytków Krakowa, Kraków. | pl_PL |
dc.references | Bromek K., 1955, Opracowanie szczegółowej mapy użytkowania ziemi dla Krakowa, „Przegląd Geograficzny”, 27 (3–4): 589–604. | pl_PL |
dc.references | Bromek K., 1966, Użytkowanie ziemi w Krakowie i przyległych częściach powiatu krakowskiego około 1966 roku, „Zeszyty Naukowe U. Prace Geograficzne”, 14, Kraków. | pl_PL |
dc.references | Bromek K., Malinowska D., Mydel R., 1971, Metoda szczegółowego zdjęcia użytkowania terenów miejskich, Sprawozdania z Posiedzeń Komisji Nauk Geograficznych Oddziału PAN w Krakowie, t. I–IV: 205–206. | pl_PL |
dc.references | Bromek K., Mydel R., 1972, Uwagi metodyczne do opracowania szczegółowej mapy użytkowania ziemi przestrzeni miejskiej, „Folia Geographica, ser. Geographica-Oeconomica”, 5: 149–159. | pl_PL |
dc.references | Chmiel A., 1932, Ustrój m. Krakowa w XIX w. Działalność prezydentów miasta 1866– 1924, [w:] Kraków w XIX w., Bibljoteka Krakowska, 72, t. 1: 78–159, Towarzystwo Miłośników Historii i Zabytków Krakowa, Kraków. | pl_PL |
dc.references | Chrobaczyński J., 2004, Kraków przed i w 1914 roku, „Dzieje Najnowsze”, 36 (3): 63–78. | pl_PL |
dc.references | Dróżdż M., Bradecki J., Majewski T., 1999, Historia polskiego przemysłu aparatury chemicznej gazów technicznych, Karty z historii polskiego przemysłu chemicznego, t. 9–10, Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Przemysłu Chemicznego, Warszawa–Gliwice. | pl_PL |
dc.references | Encyklopedia Krakowa, 2009, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa. | pl_PL |
dc.references | Figiel S., 1961, Strajk w 1936 r. (dokumenty i wspomnienia), [w:] Zieleniewszczacy. 25-lecie strajku 1936–1961, Zakłady Budowy Maszyn i Aparatury im. Stanisława Szadkowskiego w Krakowie, Kraków: 27–78. | pl_PL |
dc.references | Jasiuk J., 2007, Dynastia Zieleniewskich, „Przegląd Techniczny”, http://arch.przeglad-techniczny.pl/archiwum/index_2007_26.htm (dostęp: 26.10.2019). | pl_PL |
dc.references | Kalkowski J., 1961, Z dziejów Zakładów Zieleniewskiego, [w:] Zieleniewszczacy. 25-lecie strajku 1936–1961, Zakłady Budowy Maszyn i Aparatury im. Stanisława Szadkowskiego w Krakowie, Kraków: 9–26. | pl_PL |
dc.references | Kawecki S., 1927, Opis miasta Krakowa w obrębie okopów w r. 1836, oprac. A. Chmiel, Bibljoteka Krakowska, 65, Towarzystwo Miłośników Historii i Zabytków Krakowa, Kraków. | pl_PL |
dc.references | Luchter B., 1990, Przestrzenne związki użytkowania ziemi w Krakowie, „Dokumentacja Geograficzna”, 2–3, IGiPZ PAN, Warszawa. | pl_PL |
dc.references | Nowak J.T., 2017, Wokół ulicy Grzegórzeckiej, Muzeum Historyczne Miasta Krakowa, Kraków. | pl_PL |
dc.references | Paciorek A., 1991, Uruchomienie i upaństwowienie przemysłu Krakowa oraz jego przeobrażenia w latach 1945–1949, Prace Monograficzne, Wyższa Szkoła Pedagogiczna im. KEN w Krakowie, Kraków. | pl_PL |
dc.references | Saryusz-Zaleski W., 1930, Dzieje przemysłu w b. Galicji 1804–1929 ze szczególnem uwzględnieniem historii rozwoju S.A. L. Zieleniewski i Fitzner-Gamper, Wydawnictwo z okazji 125-letniego jubileuszu, S.A. L. Zieleniewski i Fitzner-Gamper, Kraków. | pl_PL |
dc.references | Sikora L., 1908, Szwedzi i Siedmiogrodzianie w Krakowie od 1655 do 1637 roku, Biblioteka Krakowska, 39, Towarzystwo Miłośników Historii i Zabytków Krakowa, Kraków. | pl_PL |
dc.references | Sobczyński M., 1976, Użytkowanie przestrzeni miejskiej w pd. części XIX dz. kat. M. Krakowa – Grzegórzek, Zakład Geografii Ludności, Osadnictwa i Rolnictwa, Instytut Geografii Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków (niepublikowany maszynopis). | pl_PL |
dc.references | Stec T., 1961, Zakłady im. Szadkowskiego – dzisiaj, [w:] Zieleniewszczacy. 25-lecie strajku 1936–1961, Zakłady Budowy Maszyn i Aparatury im. Stanisława Szadkowskiego w Krakowie, Kraków: 80–143. | pl_PL |
dc.references | Tobiasz M., 1974, Pierwsze wieki Krakowa, Wojewódzki Ośrodek Informacji Turystycznej, Kraków. | pl_PL |
dc.references | Tomkowicz S., 1926, Ulice i place Krakowa w ciągu dziejów ich nazwy i zmiany postaci, Bibljoteka Krakowska, 63–64, Towarzystwo Miłośników Historii i Zabytków Krakowa, Kraków. | pl_PL |
dc.references | Ważniejsze daty z historii firmy, 2001, [w:] Wyka E., Krzaczyńska B. (red.), Zieleniewscy i ich zakłady 1804–1945, Wystawa 15 XII 2000 – 25 II 2001, Muzeum Inżynierii Miejskiej, Kraków: 12–31. | pl_PL |
dc.references | Zawistowski J., 2001, Od kuźni do koncernu, [w:] Wyka E., Krzaczyńska B. (red.), Zieleniewscy i ich zakłady 1804–1945, Wystawa 15 XII 2000 – 25 II 2001, Muzeum Inżynierii Miejskiej, Kraków: 7–11. | pl_PL |
dc.references | Zawistowski J. (red.), 1979, Zakład Budowy Maszyn i Aparatury im. Stanisława Szadkowskiego w Krakowie 1804–1979, Warszawa–Kraków. | pl_PL |
dc.references | Dahlberg Jönson E., 1696, Plan oblężenia Krakowa przez wojska szwedzkie, [w:] Pufendorf S., De rebus a Carolo Gustavo Sueciae Rege gestis commentrariorum libri septem elegantissimi tabulis aeneis exornati cum triplici Indie, Nürnberg. | pl_PL |
dc.references | Krakau, 1944, 1:10 000, Der Stadthauptmann der Stadt Krakau Stadtmessungsamt, Nur für den Dienstgebrauch, lipiec, Krakau. | pl_PL |
dc.references | Mapa geodezyjna Krakowa, 2019, Małopolska Infrastruktura Informacji Przestrzennej, https://miip.geomalopolska.pl/imap/#gpmap=gp15 (dostęp: 4.11.2019). | pl_PL |
dc.references | Mapy Google, 2019, https://www.google.com/maps/ (dostęp: 7.11.2019). | pl_PL |
dc.references | Ortofotomapa m. Krakowa, 2019, Małopolska Infrastruktura Informacji Przestrzennej, https://miip.geomalopolska.pl/imap/#gpmap=gp0 (dostęp: 4.11.2019). | pl_PL |
dc.references | Plan Ogólny Zagospodarowania Przestrzennego Krakowa, 1977, Urząd Miasta Krakowa, http://planowanie.um.krakow.pl/bppzoom/index.php?ID=1 (dostęp: 2.11.2019). | pl_PL |
dc.references | Plan sytuacyjny budynku administracyjnego firmy L. Zieleniewski Tow. Akc. w Krakowie, 1911, 1:1 000, Edmund Zieleniewski, Archiwum Narodowe w Krakowie, zespół archiwalny: Zakład instalacyjny Adam Bieniarz w Krakowie, Plany c.o., wod.-kan., budynków administracyjnych i fabrycznych – Kraków, ul. Grzegórzecka 69–71 (Firma Zieleniewskiego), sygn. 198. | pl_PL |
dc.references | Plan sytuacyjny fabryki L. Zieleniewski i Fitzner-Gamper S.A.w Krakowie, 1926, 1:500, Archiwum Narodowe w Krakowie, zespół archiwalny: Zakład instalacyjny Adam Bieniarz w Krakowie, Plany c.o., wod.-kan., budynków administracyjnych i fabrycznych – Kraków, ul. Grzegórzecka 69–71 (Firma Zieleniewskiego), sygn. 198. | pl_PL |
dc.references | Plan sytuacyjny zabudowań Zieleniewski-Fitzner-Gamper S.A. Kraków-Grzegórzki, 1941, 1:1 000, Archiwum Narodowe w Krakowie, zespół archiwalny: Zakład instalacyjny Adam Bieniarz w Krakowie, Plany c.o., wod.-kan., budynków administracyjnych i fabrycznych – Kraków, ul. Grzegórzecka 69–71 (Firma Zieleniewskiego), sygn. 198. | pl_PL |
dc.references | Śniadecki J., Radwański F., 1785, Plan miasta Krakowa z przedmieściami (tzw. plan kołłątajowski), 1:3 000, Kraków. | pl_PL |
dc.references | Wojkowski J., 2019, Cartographia Cracoviana: Kraków i okolice na dawnych mapach, Dawne Mapy Krakowa, Uniwersytet Rolniczy w Krakowie, Wydział Inżynierii Środowiska i Geodezji, https://dawnemapykrakowa.pl/ (dostęp: 5.11.2019). | pl_PL |
dc.references | Archiwum Narodowe w Krakowie. Archiwum Planów Budownictwa Miejskiego w Krakowie, Zespół ul. Grzegórzecka 69/71, sygn. F. 297. | pl_PL |
dc.references | Archiwum Narodowe w Krakowie. Archiwum Planów Budownictwa Miejskiego w Krakowie, Zespół Zakład Instalacyjny Adam Bieniarz w Krakowie. Fabryka Zieleniewski, ul. Grzegórzecka 69/71, sygn. 29/1408/198. | pl_PL |
dc.references | Archiwum Narodowe w Krakowie. Archiwum Planów Budownictwa Miejskiego w Krakowie. Zespół Przedsiębiorstwo Budowy inż. Jerzy Struszkiewicz i s-ka, Kraków. Plan dobudowy 2 pięter, budynku administracyjnego dla Zjednoczonych Fabryk Maszyn-Kotłów i Wagonów L. Zieleniewski i Fitzner-Gamper S.A. w Krakowie. | pl_PL |
dc.references | Gminna ewidencja zabytków, 2019, Kraków, https://www.bip.krakow.pl (dostęp: 7.11.2019). | pl_PL |
dc.references | Kraków Wiślane Tarasy 2.0, 2017, Projekt Inwestor, https://www.projektinwestor.pl/aktualnosc/krakow-wislane-tarasy-2-0-nowy-projekt-w-centrum (dostęp: 5.11.2019). | pl_PL |
dc.references | Muzeum Historyczne Miasta Krakowa, https://www.radiokrakow.pl/audycje/pod-lupa/pod-lupa-grzegorzki/ (dostęp: 1.11. 2019). | pl_PL |
dc.references | Narodowe Archiwum Cyfrowe, https://audiovis.nac.gov.pl/obraz/60786:1/ (dostęp: 1.11.2019). | pl_PL |
dc.references | Pianissimo, 2019, Green House Development, https://www.greenhousedevelopment.pl/pianissimo-kopia (dostęp: 4.11.2019). | pl_PL |
dc.references | Wiślane Tarasy, 2014, Grupa Inter-Bud, http://www.wislanetarasy.com.pl/wislane-tarasy-mieszkania-w-budowie-budynek-4 (dostęp: 4.11.2019). | pl_PL |
dc.references | Wiślane Tarasy 2.0, 2019, Grupa Inter-Bud, https://wislanetarasy2.pl/ (dostęp: 4.11.2019). | pl_PL |
dc.contributor.authorEmail | e-mail: marek.sobczynski@geo.uni.lodz.pl | pl_PL |
dc.identifier.doi | 10.18778/8220-630-2.04 | |