Determinanty niskiej aktywności zawodowej osób w wieku przedemerytalnym

Abstract

Population aging decreases amount of aggregate labor force. Nowadays it is seen as a one of the most important socio-economical issues, that endanger sustainability of welfare state. There are two reasons of that decrease. First, is shrinking productive-age population, and second - raising share of older cohorts, that has relatively lower activity rate. The article is about the situation on the labor market of people at pre-retirement age. Low activity rate of that group is a well known problem, but its causes are still insufficiently researched. Aim of the article is to diagnose the determinants of low economic activity among people at preretirement age. The statement of the crucial factors, that excludes this group from the labor market, was identified basing on the broad literature studies. There are two kinds of forces, that limit activity rate among elders. First of them “push out” from the labour market. That is: negative attitudes and discrimination because of old age, public over-intervention in the field of anti-discrimination programs, economics of corporate employment policy and also labour market policy aimed at deactivation of older workers. The second is “pull into” inactivity. The point is, that institutional settings in the field of social security system discourage lengthening professional activity.

Proces demograficznego starzenia ogranicza zasób siły roboczej w gospodarce. Współcześnie jest to jeden z najważniejszych problemów społeczno-ekonomicznych, który zagraża stabilności państwa opiekuńczego. Wyróżnić można dwa zasadnicze powody tego ograniczenia. Pierwszy z nich to kurczenie się populacji w wieku produkcyjnym, a drugi to starzenie się zasobów pracy, a tym samym wzrost udziału starszych grup charakteryzujących się niższą aktywnością zawodową. Przedmiotem zainteresowania w niniejszym artykule jest sytuacja na rynku pracy osób w wieku przedemerytalnym. Niska aktywność zawodowa tej zbiorowości to problem powszechnie znany, jego powody nie są jednak dostatecznie rozpoznane. Celem niniejszego artykułu jest diagnoza uwarunkowań tego problemu. Na podstawie badań literaturowych określone zostały główne czynniki, które wykluczają osoby w wieku przedemerytalnym z rynku pracy. Wyróżniono dwie siły, których skomasowane oddziaływanie ogranicza aktywność zawodową tej zbiorowości. Pierwsza z tych sił „wypycha” osoby starsze z rynku pracy. Mowa tutaj przede wszystkim o negatywnych postawach i dyskryminacji ze względu na podeszły wiek, zbyt dużej ingerencji państwa w ochronę praw osób starszych na rynku pracy, ekonomice polityki kadrowej przedsiębiorstw oraz polityce rynku pracy nastawionej na dezaktywizacje starszych pracowników. Druga z omawianych sił „wciąga” osoby starsze w bierność zawodową. Chodzi tutaj głównie o rozwiązania instytucjonalno- prawne sytemu zabezpieczenia emerytalnego, które zniechęcają do wydłużania aktywności zawodowej.