Model systemowo-partnerski w relacji personel medyczny – pacjent obcokrajowiec. Możliwości versus bariery

Abstract

Coraz częściej podkreśla się odejście od tradycyjnych, paternalistycznych modeli opartych o dominującą, autorytarną pozycję specjalisty na rzecz partnerstwa i współpracy. Nowoczesne modele zwracają uwagę na współuczestnictwo pacjenta w procesie diagnostyki i leczenia oraz jego współodpowiedzialność za skutki terapii. Komunikacja powinna mieć charakter dwukierunkowy i opierać się na zasadzie porozumienia. Personel medyczny staje w roli doradcy i przewodnika, a nie autorytarnego kierownika. Pacjent ma wolność decydowania, podkreśla się jego prawa, autonomię i godność. Zwraca się również uwagę na duże znaczenie rodziny chorego w procesie diagnostyki i leczenia. W praktyce nie zawsze zalecenia te są respektowane. Tym trudniejsze wydaje się realizowanie tzw. modelu systemowo-partnerskiego, gdy owym partnerem ma być cudzoziemiec. Choć europejskie i krajowe akty prawe opisujące prawa obcokrajowca w Polsce do korzystania z opieki zdrowotnej podkreślają, iż posiadanie ważnego na terenie naszego kraju ubezpieczenia stanowi gwarancję równości w dostępie do usług zdrowotnych i ich jakości, to praktyka wskazuje na liczne bariery w tym zakresie począwszy od problemów językowych, a skończywszy na osobistych uprzedzeniach personelu medycznego. Celem artykułu jest charakteryzowanie owych barier, a także próba odpowiedzenia na pytanie czy i pod jakimi warunkami możliwa jest relacja partnerska w komunikacji personel medyczny – pacjent obcokrajowiec.