dc.contributor.author | Ferenc, Tomasz | |
dc.contributor.author | Olechnicki, Krzysztof | |
dc.date.accessioned | 2022-09-05T12:42:33Z | |
dc.date.available | 2022-09-05T12:42:33Z | |
dc.date.issued | 2022 | |
dc.identifier.issn | 2300-1690 | |
dc.identifier.uri | http://hdl.handle.net/11089/43060 | |
dc.description.abstract | Artykuł poświęcony jest kontestującym, aktywizującym i interwencyjnym aspektom fotografii. Historia fotografii przynosi wiele świadectw tkwiącego w niej znaczącego potencjału poznawczego, ale i aktywizujących możliwości prowadzących do przekształcania rzeczywistości. Spełnianie funkcji dospołecznych, odpowiedzialnych za budowę/odbudowę/obronę tożsamości zbiorowości, pozwala traktować fotografię jako ważny zasób, narzędzie doskonale nadające się do ukazywania rozmaitych społecznych niesprawiedliwości, wspierania procesów zmiany społeczno-kulturowej i pobudzania wrażliwości społecznej.
W tekście prezentowane są zarówno wybrane elementy z historii tego medium, zaczerpnięte
z fotografii światowej, ale również najnowsze przykłady jej użycia w kontekście polskim. Artykuł
przedstawia różne formy i gatunki fotografii mającej walor akcjonalistyczny, przede wszystkim
podejście fotografii dokumentalnej, foto-głosu, fotografii rzeczniczej i fotografii uprawianej jako
forma sztuki zaangażowanej. Wykorzystanie fotografii ma wiele zalet czysto poznawczych, ale
najważniejszą korzyścią wydaje się być jej endogenna łatwość przekraczania granic między różnymi dziedzinami myślenia i działania. | pl_PL |
dc.language.iso | pl | pl_PL |
dc.publisher | Katedra Socjologii Polityki i Moralności, Wydział Ekonomiczno-Socjologiczny | pl_PL |
dc.relation.ispartofseries | Władza Sądzenia;22 | |
dc.rights | Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe | * |
dc.rights.uri | http://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/ | * |
dc.subject | fotografia akcjonalistyczna | pl_PL |
dc.subject | fotografia dokumentalna | pl_PL |
dc.subject | fotogłos | pl_PL |
dc.subject | fotografia rzecznicza | pl_PL |
dc.subject | rodzima produkcja medialna | pl_PL |
dc.subject | sztuka zaangażowana | pl_PL |
dc.title | Fotografia w działaniu: kontestacja, aktywizacja i interwencja | pl_PL |
dc.type | Article | pl_PL |
dc.page.number | 4-42 | pl_PL |
dc.contributor.authorAffiliation | Katedra Socjologii Sztuki i Edukacji, Wydział Ekonomiczno-Socjologiczny, Uniwersytet Łódzki | pl_PL |
dc.contributor.authorAffiliation | Katedra Badań Kultury, Instytut Socjologii, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu | pl_PL |
dc.contributor.authorBiographicalnote | Tomasz Ferenc – profesor UŁ, kierownik Katedry Socjologii Sztuki w Instytucie Socjologii
Uniwersytetu Łódzkiego. Badawczo interesuje się antropologią i socjologią wizualną, studiami nad
procesami migracyjnymi oraz biograficznie zorientowaną socjologią sztuki. Ostatnie publikacje:
Zapisy pamięci. Historie Zofii Rydet (2020, z Karolem Jóźwiakiem i Andrzejem Różyckim), Borderlands.
Tensions on the External Borders of the European Union (2019, z Markiem Domańskim), redaktor
tomu: Fotografia i szaleństwo (2017).
ORCID: 0000-0003-0748-889X | pl_PL |
dc.contributor.authorBiographicalnote | Krzysztof Olechnicki – profesor socjologii, kierownik Katedry Badań Kultury w Instytucie
Socjologii UMK w Toruniu. Interesuje się fotografią, możliwościami metod wizualnych, antropologią społeczną, socjologią kultury i socjologią szachów. W ostatnim czasie opublikował m.in.
Efekt Bilbao / kult cargo. Nowe instytucje kultury w Polsce (2018, z Łukaszem Afeltowiczem,
Jackiem Gądeckim, Tomaszem Szlendakiem, Michałem Wróblewskim); Nowe praktyki kulturowe Polaków. Megaceremoniały i subświaty (2017), z Tomaszem Szlendakiem); Grupy rekonstrukcji
historycznej. Edukacja i konsumowanie przeszłości (2016, z Tomaszem Szlendakiem i Arkadiuszem
Karwackim).
ORCID: 0000-0001-8828-9635 | pl_PL |
dc.references | Amnesty International, (2022). Raport: Ukraina. Rosyjskie wojsko dokonuje zbrodni na cywilach. Pobrane z https://amnesty.org.pl/ukraina-rosyjskie-wojsko-dokonuje-egzekucji-ludnosci-cywilnej-zbrodnia-wojenna-nowe-zeznania/(dostęp 3.05.2022) | pl_PL |
dc.references | Becker, H. (1995). Visual Sociology, Documentary Photography, and Photojournalism: It’s (Almost) All a Matter of Context, Visual Sociology, vol. 10, nr 1–2, ss. 5–14. | pl_PL |
dc.references | Beloff, H. (1985). Camera Culture. Oxford – New York: Basic Blackwell. | pl_PL |
dc.references | Bogre, M. (2012). Photography as Activism. Images for Social Change, Oxford: Elsevier | pl_PL |
dc.references | Caldwell, G. (2011). Zastosowanie wideo do celów rzecznictwa. W: Frąckowiak M., Olechnicki K. (red), Badania wizualne w działaniu. Antologia tekstów. Warszawa: Fundacja Bęc Zmiana | pl_PL |
dc.references | Daniel, M. (1999). The Pictures Are as Rembrandt’s but Improved: Calotypes by David Octavius Hill and Robert Adamson, The Metropolitan Museum of Art Bulletin, New Series, Vol. 56, No. 4, pp. 12–23. New York: The Metropolitan Museum of Art. | pl_PL |
dc.references | Drozdowski, R. (2013). Obrazów nigdy dość – pod warunkiem, że nie służą jedynie do oglądania, Kultura Współczesna, 1(76), 37–44. | pl_PL |
dc.references | Dłużewska, E. (2022). War is never far away. Pobrane z https://wyborcza.pl/multimedia/ wojna-w-ukrainie/home-eng.html?fbclid=Iw AR2kX0Yr_7mBpwkPSjfZosra8hbgUaG25IdOL z_m08f8RmPPAzJ0_p1vP4U | pl_PL |
dc.references | Ferenc, T. (2005). Sztuka fotografowania biedy – komu służą zdjęcia nędzy?, Kultura i Społeczeństwo, 4, 165–184. | pl_PL |
dc.references | Gadomska, H. (2021). Ludzie nie chcą oglądać tych zdjęć, wolą nie wiedzieć. Rozmowa z fotografem zwierząt hodowlanych. Pobrane z https://www. national-geographic.pl/artykul/ludzie-nie-chca- -ogladac-tych-zdjec-wola-nie-wiedziec-rozmowa- -z-fotografem-zwierzat | pl_PL |
dc.references | Garztecki, J. (1981). Zarys dziejów fotografii społecznej, Fotografia, nr 2, s. 1–7 | pl_PL |
dc.references | Gunton, R. (2017). The Lens as a Witness: Photography as Advocacy in the Struggle for Human Rights. Pobrane z https://www.iododoc.org/assets/ articlerikkigunton-photography_humanrights.pdf (dostęp 3.05.2022). | pl_PL |
dc.references | Harper, D. (1994). On the Authority of the Image: Visual Methods at the Crossroads. W: Denzin Norman K., Yvonna S. Lincoln (red.) Handbook of Qualitative Research. Thousand Oakes – London – New Delhi: Sage Publications, s. 403–12. | pl_PL |
dc.references | Harper, D. (2012). Visual Sociology. London – New York: Routledge | pl_PL |
dc.references | Henny, L.,M. (1986). Theory and Practice of Visual Sociology. Current Sociology, vol. 34, nr 3. | pl_PL |
dc.references | Hlebowicz B. (red.). (2008). Nowa Wola po prostu. Oczami dzieci. Michałowo – Wielichowo: Gminny Ośrodek Kultury w Michałowie – Wydawnictwo TIPI. | pl_PL |
dc.references | Hoy, H. A. (2006). Wielka księga fotografii, rozdz.: Fotografia Prasowa, tłum: Pacholak A., Lis S., Warszawa: Wydawnictwo G+J RBA. | pl_PL |
dc.references | Instytut Pileckiego (2022), Centrum Dokumentowania Zbrodni Rosyjskich w Ukrainie im. Rafała Lemkina. Pobrane z https://instytutpileckiego.pl/pl/instytut/ aktualnosci/centrum-dokumentowania-zbrodni- -rosyjskich-w-ukrainie-im(dostęp 3.05.2022). | pl_PL |
dc.references | Janowski, P. (2002). Świat. Fotografie dzieci z Jasionki i Krzywej. Tekst Andrzej Stasiuk. Wołowiec: Wydawnictwo Czarne | pl_PL |
dc.references | Jarldorn, M. (2019). Photovoice Handbook for Social Workers. Method, Practicalities and Possibilities for Social Change. Cham, Switzerland: Palgrave Pivot. | pl_PL |
dc.references | Jeffrey, I. (1998). The way life goes. Suffering and hope. W: A New History of Photography, ed. Frizot M., Köln: Könemann. | pl_PL |
dc.references | Kalinowska, D., Gluza R. Wina i kara. Pobrane z https:// www.press.pl/magazyn-press/artykul/9638,wina- -i-kara, (dostęp 24.03.2022) | pl_PL |
dc.references | Kłosiewicz R. (1977). Szaleństwa z Leicą w Kazimierzu. O Benedykcie Jerzym Dorysie. Fotografia, nr 2, ss. 12–7. | pl_PL |
dc.references | Koenig, T. (1998). The Other Half: The Investigation of Society. W: Frizot Michel (red.) A New History of Photography. Köln: Könemann, s. 347–57. | pl_PL |
dc.references | Krajewski, M. (2012). Niewidzialne miasto – uspołeczniająca moc fotografii. W: tenże (red.) Niewidzialne miasto. Warszawa: Fundacja Bęc Zmiana, s. 9–22. | pl_PL |
dc.references | Krajewski, M. Zewnętrzna Galeria AMS. Szkic do portretu. Pobrane z https://opoka.org.pl/biblioteka/X/ XB/galeriaams.html (dostęp 2.05.2022). | pl_PL |
dc.references | Latoś, H. (1979). 1000 słów o fotografii. Warszawa: Wydawnictwo MON. | pl_PL |
dc.references | Latz, A., O., Mulvihill. Thalia M. (2017). Photovoice. Research in Education and Beyond | pl_PL |
dc.references | A Practical Guide from Theory to Exhibition. New York – London: Routledge. | pl_PL |
dc.references | Lechowicz, L. (2010). Fotografia w narodowej potrzebie. W: tenże, Fotoeseje. Teksty o fotografii polskiej. Warszawa: Fundacja Archeologia Fotografii, s. 7–24. | pl_PL |
dc.references | Light, K. (2010). Witness in Our Time. Working Lives of Documentary Photographers. Washington: Smithsonian Books. | pl_PL |
dc.references | MacDougall, D. (1997). „The Visual in Anthropology”. W: Banks Marcus, Howard Morphy | pl_PL |
dc.references | Mazur, A. (2010). Historie fotografii w Polsce 1839– 2009. Kraków: Fundacja Sztuk Wizualnych. | pl_PL |
dc.references | Mazur, A. (2007). Czy tu była synagoga?. W: Wilczych Wojciech, Niewinne oko nie istnieje, Łódź-Kraków: Atlas Sztuki, Korporacja Ha!Art. | pl_PL |
dc.references | Mossakowska, W. (1989). Stan i perspektywy badań nad polską fotografią XIX w. W: Z historii fotografii Polskiej. Wrocław: Muzeum Narodowe we Wrocławiu – ZPAF Okręg Dolnośląski, s. 32–48. | pl_PL |
dc.references | Niedziela.pl. (2001). Blizna po matce. Pobrane z https://www.niedziela.pl/artykul/66845/nd/ Blizna-po-matce (dostęp 11.03.2022). | pl_PL |
dc.references | Niziołek, K. (2011). Fotografia uczestnicząca. Od jakościowych badań światów społecznych do interwencji socjologicznej, Qualitative Sociology Review, tom VII, nr 1, s. 22–41. | pl_PL |
dc.references | Niziołek, K. (2015). Sztuka społeczna. Koncepcje, dyskursy, praktyki, Białystok: Publikacje Pracowni Sztuki Społecznej. | pl_PL |
dc.references | Olechnicki, K. (2003). Antropologia obrazu. Fotografia jako metoda, przedmiot i medium nauk społecznych. Warszawa: Oficyna Naukowa | pl_PL |
dc.references | Olechnicki, K., Szlendak T. (2002). Wywiad z użyciem fotografii w metodologii badań socjologicznych i w praktyce społecznej. ASK, nr 11, s. 7–26. | pl_PL |
dc.references | Plutecka, G., Garztecki J. (1987). Fotografowie nietypowi. Kraków: WL | pl_PL |
dc.references | Pauwels, L. (1993). The Visual Essay: Affinities and Divergences Between the Social Scientific and the Social Documentary Modes. Visual Anthropology, vol. 6, s. 199–210. | pl_PL |
dc.references | Price, D. (1997). Surveyors and Surveyed. Photography Out and About. W: Wells Liz (red.) Photography: A Critical Introduction, London & New York: Routledge, s. 55–102 | pl_PL |
dc.references | Sekula, A. (1982). On the Invention of Photographic Meaning. W: Thinking Photograhy, ed. Burgin V. London. Macmillan. | pl_PL |
dc.references | Sienkiewicz, K. (2006). Monika Zielińska (Mamzeta). Pobrane z https://culture.pl/pl/tworca/monika- -zielinska-mamzeta, (dostęp 1.05.2022) | pl_PL |
dc.references | Skibińska, R. (2021). Ekolodzy na drodze cywilnej wstrzymali cięcia w Puszczy Białowieskiej. Pobrane z https://www.prawo.pl/biznes/wycinka-puszczy- -bialowieskiej,512010.html(dostęp 3.05.2022) | pl_PL |
dc.references | Stasz, C. (1979). The Early History of Visual Sociology. W: Wagner Jon (red.) Images of Information: Still Photography in the Social Sciences. Beverly Hills/ London: SAGE Publications, s. 119–36. | pl_PL |
dc.references | Tomaszczuk, Z. (1998). Łowcy obrazów. Szkice z historii fotografii. Warszawa: Centrum Animacji Kultury. | pl_PL |
dc.references | Wilczyk, W. (2014). Święta wojna. Kraków – Łódź: Karakter/Atlas Sztuki | pl_PL |
dc.references | Wilczyk, W. (2014). Święta wojna. Dokument, krytyka archiwum. Pobrane z (http://postmedium.art/ swieta-wojna-dokument-krytyka-archiwum/, (dostęp 26.03.2022). | pl_PL |
dc.references | Worth, S., Adair J. (1972). Through Navajo Eyes: An Exploration in Film Communication and Anthropology. Bloomington: Indiana University Press. | pl_PL |
dc.references | Żmiejewski, A. (2007). Stosowane sztuki społeczne, Krytyka Polityczna, nr. 11–12, s. 14–24. | pl_PL |
dc.discipline | nauki socjologiczne | pl_PL |