Efecto "prosaico" en la obra de José Hierro

Abstract

W hiszpańskiej myśli powojennej zaakcentowany zostaje związek człowieka z otoczeniem. Jednostka postrzegana jest w żywy sposób jako cząstka swego środowiska, pogrążona w nim i utworzona przez nie. ("Ja to ja, oraz moje uwarunkowanie zewnętrzne” - powie Jose Ortega y Gasset). W sztuce zauważa się silną identyfikację "ja" indywidualnego z "ja" społecznym. Wypowiadać się autentycznie oznacza być rzecznikiem wielu. Słowo poety zabarwia się rejestrem codziennym. Liryka unika efektów dekoracyjnych i dąży do tonu naturalnego, bezpośredniego, bliskiego mowie potocznej. Najwartościowsze utwory tej tendencji - zawierają liczne elementy "prozaiczne" - pozostają naturalnie dalekie od ducha prozy. Stwarzają jedynie złudzenie prozaiczności. Praca analizuje sposoby konstruowania tego złudzenia w twórczości powojennej Jose Hierro (Ziemia bez nas, 1947; Radość, 1947; Z kamieniami i wiatrem, 1950; Rocznik 42, 1953; Posągi spoczywające, 1954; Co wiem o sobie, 1957). Obok szeregu elementów "prozatorskich" (takich jak słownictwo potoczne, mowa niezależna, uwagi w formie dygresji, ...) występuje bogactwo Środków poetyckich. Spotykamy nierzadko ustępy będące jednocześnie nośnikami akcentów "prozaicznych" i efektu lirycznego (tropy i paralelizmy oparte o zwroty potoczne). Pierwiastek "prozaiczny" utrzymuje się zawsze w wersach Hierro w funkcji zabiegu artystycznego. Teksty autora zestawiono z fragmentami twórczości poetyckiej Gabriela Celaya przekraczającej czasem subtelną granicę między dwoma gatunkami.