Pokaż uproszczony rekord

dc.contributor.authorJuchniewicz, Andrzej
dc.contributor.editorPospíšil, Ivo
dc.contributor.editorZatora, Anna
dc.date.accessioned2023-09-14T06:17:14Z
dc.date.available2023-09-14T06:17:14Z
dc.date.issued2023
dc.identifier.issn0084-4446
dc.identifier.urihttp://hdl.handle.net/11089/47913
dc.description.abstractThe essay’s author considers the possibility of distinguishing the form of non-human biography (zoobiography) in contemporary literature. In the first part of the essay, the author reconstructs four paths researchers have followed so far in animal studies. In the following parts, however, he addresses the problem of the biography of companion animals as a form increasingly popular at a specific historical moment, characterized by a change in the treatment of non-human characters. Currently, animals cease to play the role of slaves and subordinates. In many narratives, their status is similar to that of children. They deserve care and attention because they are full members of families. The author’s intention of the essay was not so much to codify the rules of the model biography of the animal but to see several possible variants of its implementation. The increased knowledge about the dangers to which companion animals are exposed and health prevention causes people to remodel their relationship with animals. The moment of illness and later death turns out to be crucial to emphasize the importance of the encounter with non-human existence and the impact it has had on the person. The essay’s author noticed many narratives, the characters of which are companion animals. These narratives are prompted by moments of crisis (long-term illness or dying), but writers rarely give up on placing themselves in a projected story about the fate of an animal. The reflections undertaken in the analyzed narratives can be described as temporary (related to the death or illness of an animal) and leaning into the future (they concern the moment of losing one’s own health and fitness). Zoobiographies have multiple functions: they give animals immortality, relate the last stage of their lives and force writers to settle accounts with a being that passes (noting mistakes, abuses, and moments of happiness). The contemporary phenomenon of zoobiography will be associated with linguistic, moral and social changes. The imperative influences their popularity to immortalize companion animals. Their lives are worth commemorating, as are human family members. The practice of creating a zoobiography allows you to trace the individual characteristics of animals, their predispositions, advantages and disadvantages that make them individual, distinguishable, and unique beings.pl_PL
dc.language.isoplpl_PL
dc.publisherŁódzkie Towarzystwo Naukowe; Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiegopl_PL
dc.relation.ispartofseriesZagadnienia Rodzajów Literackich;1
dc.rightsAttribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 Międzynarodowe*
dc.rights.urihttp://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0/*
dc.subjectanimal deathpl_PL
dc.subjectthe companion speciespl_PL
dc.subjectfarewellpl_PL
dc.subjecteuthanasiapl_PL
dc.subjectmourningpl_PL
dc.titleKiedy odchodzi przyjaciel… Jak możliwa jest nie-ludzka biografia?pl_PL
dc.title.alternativeWhen a Friend Leaves… How is a Non-Human Biography Possible?pl_PL
dc.typeArticlepl_PL
dc.page.number283-295pl_PL
dc.contributor.authorAffiliationUniwersytet Śląski, Szkoła Doktorskapl_PL
dc.identifier.eissn2451-0335
dc.referencesAnimal Biography. Re-framing Animal Lives (2018), red. A. Krebber, M. Roschner, Palgrave Macmilian, Cham.pl_PL
dc.referencesBakke Monika (2011), Studia nad zwierzętami. Od aktywizmu do akademii i z powrotem?, „Teksty Drugie” nr 3.pl_PL
dc.referencesBaratay Éric (2014), Zwierzęcy punkt widzenia. Inna wersja historii, przeł. P. Tarasewicz, Wydawnictwo w Podwórku, Gdańsk.pl_PL
dc.referencesBaratay Éric (2017), Zwierzęta w okopach. Zapomniane historie, przeł. B. Brzezicka, Wydawnictwo w Podwórku, Gdańsk.pl_PL
dc.referencesBaratay Éric (2022), Kocie sprawy. Koty tworzą swoją historię. XVIII–XXI wiek, przeł. K. Jarosz, Wydawnictwo w Podwórku, Gdańsk.pl_PL
dc.referencesBarcz Anna (2016), Realizm ekologiczny. Od ekokrytyki do zookrytyki w literaturze polskiej, Wydawnictwo „Śląsk”, Katowice.pl_PL
dc.referencesCichy Michał (2018), Szesnaście łap, trzydzieści lat [w:] O psach, red. M. Budzińska, ilustracje O. Niepsuj, Wydawnictwo Czarne, Wołowiec [dokument elektroniczny].pl_PL
dc.referencesFicowski Jerzy (2002), Gorączka rzeczy, wyboru wierszy dokonał autor, posłowiem opatrzył J. Ekier, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.pl_PL
dc.referencesFilipowicz Anna (2017), (Prze)zwierzęcenia. Poetyckie drogi do postantropocentryzmu, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk.pl_PL
dc.referencesGrobliński Piotr (2018), Karma dla psów, Stowarzyszenie Pisarzy Polskich Oddział w Łodzi/ Dom Literatury w Łodzi, Łódź.pl_PL
dc.referencesGzyra Dariusz (2018), Dziękuję za świńskie oczy. Jak krzywdzimy zwierzęta, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa.pl_PL
dc.referencesHaraway Donna (2012), Manifest gatunków stowarzyszonych, przeł. J. Bednarek [w:] Teorie wywrotowe. Antologia przekładów, red. A. Gajewska, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań.pl_PL
dc.referencesJarzyna Anita (2019), Post-koiné. Studia o nieantropocentrycznych językach (poetyckich), Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.pl_PL
dc.referencesJarzyna Anita (2020), O czym myślę, kiedy myślę o zwierzętach w edukacji polonistycznej? Siedem odpowiedzi, „Polonistyka Innowacje” nr 11.pl_PL
dc.referencesJuchniewicz Andrzej (2022), Związani. Pisanie o zwierzętach jako wyzwanie dla wyobraźni, „Czas Kultury” nr 2.pl_PL
dc.referencesKończal Katarzyna (2022), Sygnatury Sebalda. Zwierzęta — Widma — Ruiny, Ossolineum, Wrocław.pl_PL
dc.referencesKrupiński Piotr (2021), Co się śni zwierzętom? Eseje z pogranicza zoofilologii i psychoanalizy, Instytut Badań Literackich PAN, Warszawa.pl_PL
dc.referencesMohnhaupt Jan (2022), Zwierzęta w Trzeciej Rzeszy, przeł. M. Kilis, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań.pl_PL
dc.referencesMoussaieff Masson Jeffrey (2022), Kiedy odchodzi przyjaciel. Refleksje o śmierci zwierząt domowych, przeł. A. Czechowska, Wydawnictwo Relacja, Warszawa [dokument elektroniczny].pl_PL
dc.referencesPrzyboś Julian (1970), Zapiski bez daty, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.pl_PL
dc.referencesRoeske Małgorzata (2018), Paradoksy „dobrej śmierci”. Etyczne i społeczne aspekty eutanazji zwierząt towarzyszących, „Edukacja Etyczna” nr 15.pl_PL
dc.referencesRosenstein Erna (1976), Pies łańcuchowy [w:] E. Rosenstein, Spoza granic mowy, Czytelnik, Warszawa.pl_PL
dc.referencesSabela Bartek (2023), Wędrówka tusz, Wydawnictwo Czarne, Wołowiec.pl_PL
dc.referencesSontag Susan (2010), Widok cudzego cierpienia, przeł. S. Magala, Wydawnictwo Karakter, Kraków.pl_PL
dc.referencesStasiuk Andrzej (2019), Suka, „Tygodnik Powszechny” nr 3, wydanie specjalne [dokument elektroniczny].pl_PL
dc.referencesSzymborska Wisława (2010), Łańcuchy, „Kwartalnik Artystyczny” nr 4.pl_PL
dc.referencesTabaszewska Justyna (2022), Humanistyka służebna. Negocjowanie pola i budowanie autonomii w dobie kryzysu, Instytut Badań Literackich PAN, Warszawa.pl_PL
dc.referencesTokarczuk Olga (2004), Ostatnie historie, Wydawnictwo Literackie, Kraków.pl_PL
dc.referencesVarga Krzysztof (2018), Bogowie starości [w:] O psach, red. M. Budzińska, il. O. Niepsuj, Wydawnictwo Czarne, Wołowiec [dokument elektroniczny].pl_PL
dc.referencesWoolf Virginia (2015), O wiernym przyjacielu [w:] V. Woolf, Eseje wybrane, przeł. M. Heydel, wybór i oprac. M. Heydel, R. Sendyka, posłowie R. Sendyka, Wydawnictwo Karakter, Kraków [dokument elektroniczny].pl_PL
dc.referencesZajączkowska Urszula, Kubisiowska Katarzyna (2017), Piękno muchy, „Tygodnik Powszechny” nr 51–52; www.tygodnikpowszechny.pl/piekno-muchy-151364?fbclid=IwAR3VldNY7fAf- F0yNP-7ywT5yxVa74R8Z2B5tl32VLzGwczLcnijlDcxxZrQ [dostęp: 15.03.2023].pl_PL
dc.identifier.doi10.26485/ZRL/2023/66.1/20
dc.relation.volume66pl_PL
dc.disciplineliteraturoznawstwopl_PL


Pliki tej pozycji

Thumbnail
Thumbnail

Pozycja umieszczona jest w następujących kolekcjach

Pokaż uproszczony rekord

Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 Międzynarodowe
Poza zaznaczonymi wyjątkami, licencja tej pozycji opisana jest jako Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 Międzynarodowe