Kapitał intelektualny a konkurencyjność banków w Polsce

Abstract

Współczesne banki działające w gospodarce opartej na wiedzy nieustannie poszukują źródeł poprawy swojej konkurencyjności i atrakcyjności w stosunku do sektora bankowego. Niezbędna staje się zatem umiejętność elastycznego reagowania na zmiany zachodzące w otoczeniu rynkowym oraz kreatywne wykorzystywanie posiadanych zasobów i doświadczeń. Współcześnie na rynku usług bankowych występuje zbliżona oferta produktowa, podobna funkcjonalność dostępnych kanałów dystrybucji, co powoduje zwrócenie uwagi zarządzających na tzw. miękkie czynniki przewagi konkurencyjnej. Kapitał intelektualny jest źródłem zasobów niematerialnych banku, takich jak wiedza, umiejętności pracowników, jakość obsługi, relacje i wizerunek społeczny oraz innowacje.

W niniejszej monografii skupiono się na strukturze kapitału intelektualnego, a także jego wpływu na konkurencyjność banków. Przedstawiono koncepcję podziału kapitału intelektualnego banku na trzy podsystemy: kapitał organizacyjny (KORG), kapitał innowacyjny (KINN) oraz kapitał instytucjonalny (KINS). Autorka w monografii wykorzystała wielowymiarową analizę statyczną, w ramach której zbudowany został autorski miernik syntetyczny konkurencyjności banków. Obliczony został na podstawie 26 wskaźników diagnostycznych, związanych z oceną kapitału intelektualnego i ekonomicznego, które według autorki najbardziej wpływają na konkurencyjność. Dzięki temu stworzyła rankingi pod względem ich konkurencyjności, dla grupy 10 giełdowych banków komercyjnych w Polsce w latach 2009–2020.

Contemporary banks operating in the knowledge-based economy are constantly looking for sources to improve their competitiveness and attractiveness in relation to the banking sector. Therefore, it becomes necessary to be able to react flexibly to changes in the market environment and to creatively use one's resources and experience. Nowadays, the banking services market has a similar product offer, similar functionality of the available distribution channels, which draws the managers' attention to the so-called soft factors of competitive advantage. Intellectual capital is the source of the bank's intangible resources, such as knowledge, employee skills, quality of service, relationships and social image as well as innovations.

This monograph focuses on the structure of intellectual capital and its impact on the competitiveness of banks. The concept of dividing the bank's intellectual capital into three subsystems was presented: organizational capital (KORG), innovative capital (KINN) and institutional capital (KINS). In the monograph, the author used a multidimensional static analysis, as part of which a proprietary synthetic measure of the competitiveness of banks was built. It was calculated on the basis of 26 diagnostic indicators related to the assessment of intellectual and economic capital, which, according to the author, have the greatest impact on competitiveness. Thanks to this, she created rankings in terms of their competitiveness for a group of 10 listed commercial banks in Poland in 2009-2020.