"Kto ja jestem, Polak mały i tczewianin zagorzały…" – konceptualizacja wspólnoty / wspólnot w utworach młodych mieszkańców Kociewia

Abstract

The goal of the article is to show the linguistic conceptualisation of the community in the works prepared by children and young people from Kociewie for an artistic competition. The analyses make use of Janusz Anusiewicz’s theory of cultural linguistics, as well as the concept of the linguistic and textual image of the world. The research also takes into account the point of view and perspective of the sender. The analysis of the linguistic material has shown that the conceptualisation of the community contained in the juvenilia is approached from two perspectives: the human community and the community of place. The textual creation of the former (concerning either a family or environmental community) is based primarily on the occurrence of the speaking subject most often in the 1st person plural and the use of the possessive pronoun our. There is also the use of value-laden lexis naming family traditions, as well as statements of a declarative nature. In the second perspective – the commonality of a person with a place – the use of the 1st person singular forms of verbs and the personal pronoun my predominates. This conceptualisation is characterised by a strong emotionalism expressed by a value lexis, defining the emotional states of the sender. In general, however, the repertoire of linguistic means used by the authors of the analysed juvenilia is modest.

Celem artykułu jest ukazanie językowej konceptualizacji wspólnoty w pracach konkursowych dzieci i młodzieży z Kociewia. Analizy wykorzystują teorię lingwistyki kulturowej Janusza Anusiewicza, a także koncepcję językowego i tekstowego obrazu świata. Badania uwzględniają również punkt widzenia i perspektywę nadawcy. Analiza materiału językowego wykazała, że konceptualizacja wspólnoty zawarta w juweniliach ujmowana jest w dwóch perspektywach: wspólnoty ludzkiej i wspólnoty człowieka z miejscem. Tekstowa kreacja tej pierwszej (dotycząca albo wspólnoty rodzinnej, albo środowiskowej) oparta jest przede wszystkim na występowaniu podmiotu mówiącego najczęściej w 1 os. l. mn. i stosowaniu zaimka dzierżawczego nasz. Wykorzystana została też leksyka wartościująca, nazywająca tradycje rodzinne, a także wypowiedzi o charakterze deklaracji. W drugiej perspektywie - wspólnoty człowieka z miejscem przeważa stosowanie form 1 os. l. poj. czasowników oraz zaimka osobowego mój. Tę konceptualizację cechuje silny emocjonalizm wyrażony leksyką wartościującą, określającą stany emocjonalne nadawcy. Ogólnie jednak repertuar środków językowych wykorzystanych przez autorów analizowanych juweniliów jest skromny.