Business Models of Ukrainian Banks: the Impact of the Revolution of Dignity, the COVID–19 Pandemic, and Russia’s Military Aggression

Abstract

The purpose of the article is to identify key banking activity models in Ukraine and show how they changed under the influence of the Revolution of Dignity, the COVID–19 pandemic, and the imposition of martial law. The proposed method uses cluster analysis of the main indicators for banking activity (concerning assets, liabilities and income) based on Ward’s agglomerative hierarchical clustering algorithm and the Tau index in the NbClust package as the criterion for evaluating the optimal number of clusters. The research covers all Ukrainian banks, spanning the period 2013–2022.In 2014 (after the Revolution of Dignity), the actions of the National Bank of Ukraine (NBU) had a positive impact on the models of Ukrainian banks: there was no opaque model of banks and banking models became more transparent and more resilient to financial shocks. Between 2021 and 2022, five banking models were identified: universal banks, wholesale funding banks, corporate‑investment banks, retail banks, and commission banks. The negative impact of COVID–19 on the Ukrainian economy was reflected in all banking models by the following: (1) a significant increase in the role of securities in assets, which was caused by a decrease in lending due to an increase in their riskiness; (2) the use of central bank funds to liabilities management, which was evidence of a deterioration in financing conditions in the deposit market.The following main changes in Ukraine’s banking system at the end of 2022 (during the war) were identified: (1) a decrease in the number of banks that mainly use funds from the NBU to support their activities; (2) the closure of only four banks by the NBU (including two with majority shareholders from Russia) during the year; (3) an increase in the share of the non‑government debt securities portfolio in banks’ assets; (4) declines in ROE and ROA for all banking models during the war, and three banking models became unprofitable; (5) the significantly higher share of non‑performing loans in the credit portfolio for all banking models, especially for the retail banking model.The value‑added of this research is the analysis of how banking models in Ukraine have changed at the micro level (reflected in the financial statements) inter alia in wartime.

Celem niniejszego artykułu jest identyfikacja kluczowych modeli działalności bankowej na Ukrainie i ich zmian pod wpływem Rewolucji Godności, pandemii COVID–19 i wprowadzenia stanu wojennego. Zaproponowana metoda badawcza wykorzystuje analizę skupień głównych wskaźników działalności bankowej na podstawie hierarchicznej metody aglomeracyjnej Warda i indeksu Tau jako kryterium oceny optymalnej liczby skupień. Badanie obejmuje wszystkie ukraińskie banki w latach 2013–2022.Działania Narodowego Banku Ukrainy w 2014 r. (po Rewolucji Godności) miały pozytywny wpływ na modele ukraińskich banków: modele bankowe stały się bardziej transparentne i odporne na wstrząsy finansowe. W latach 2021–2022 zidentyfikowano pięć modeli bankowych: banki uniwersalne, banki finansowania hurtowego, banki korporacyjno‑inwestycyjne, banki detaliczne oraz banki prowizyjne.Negatywny wpływ COVID–19 na ukraińską gospodarkę znalazł odzwierciedlenie we wszystkich zidentyfikowanych modelach banków w następujący sposób: 1) znacząco wzrosła rola papierów wartościowych w aktywach z powodu spadku akcji kredytowej ze względu na wzrost jej ryzyka; 2) wzrosło wykorzystanie funduszy od banku centralnego do zarządzania zobowiązaniami, a to potwierdza pogorszenie warunków finansowania na rynku depozytów. Zidentyfikowano następujące istotne zmiany w systemie bankowym Ukrainy pod koniec 2022 r. (w czasie wojny): 1) zmniejszenie liczby banków wykorzystujących głównie fundusze od NBU do wspierania swojej działalności; 2) wycofanie w ciągu roku tylko czterech banków przez Narodowy Bank Ukrainy (w tym dwóch z większościowymi akcjonariuszami z Rosji); 3) wzrost udziału portfela nieskarbowych dłużnych papierów wartościowych w aktywach banków; 4) spadki wartości wskaźników ROE i ROA we wszystkich modelach bankowych w czasie wojny, a trzy modele bankowe stały się nieopłacalne; 5) znacznie wyższy poziom udziału kredytów zagrożonych w portfelu kredytowym dla wszystkich modeli bankowych, zwłaszcza dla modelu bankowości detalicznej.Wartością dodaną badania jest analiza zmian modeli działalności banków w Ukrainie na poziomie mikro (odzwierciedlonych w sprawozdaniach finansowych), zwłaszcza w czasie wojny.