Kolonizacja czy już urbanizacja turystyczna? Próba szczegółowej analizy stanu przekształceń przestrzeni turystycznej na przykładzie dzielnic i jednostek funkcjonalnych miasta Kołobrzeg

Abstract

Kołobrzeg jest największym uzdrowiskiem w Polsce, a jednocześnie jednym z najważniejszych centrów ruchu turystycznego w skali kraju (obok Warszawy, Krakowa i Trójmiasta). Wielkość odnotowywanego ruchu turystycznego wynika z wyjątkowo intensywnej w tym mieście koncentracji turystycznej bazy noclegowej oraz ze stopnia zaawansowania wciąż trwających procesów kolonizacji turystycznej. W świetle badań od lat prowadzonych przez autora artykułu na terenie Kołobrzegu część obszaru podprzestrzeni kolonizacji turystycznej przekształcana jest w podprzestrzeń urbanizacji turystycznej. Badania procesu przemian przestrzeni turystycznej na obszarze gminy Miasto Kołobrzeg wymagały korzystania ze szczegółowych danych geodemograficznych dotyczących lokalizacji adresów meldunkowych oraz rozmieszczenia ludności według rejonów statystycznych i obwodów spisowych. Uzyskane dane geodemograficzne wpisują się w problematykę prowadzonych od lat badań skali i kierunków rozbudowy turystycznej bazy noclegowej oraz lokalizacji i wykorzystywania do celów noclegowych istniejących zasobów mieszkaniowych i apartamentowych. Działania te umożliwiły geolokalizację miejsc i obszarów zameldowań mieszkańców oraz przeanalizowanie kierunków zmian rozmieszczenia ludności dla dziewięciu dzielnic miasta w latach 2017–2023. Następstwem przeprowadzonych szczegółowych badań dla tego okresu jest również zawarta w pracy próba ekstrapolacji skali i kierunków zmian miejsc zamieszkania mieszkańców Kołobrzegu oraz możliwych zmian pojemności turystycznej bazy noclegowej na terenie miasta w latach 2023–2035. Wyniki wykonanych badań potwierdziły zaawansowanie przemian przestrzeni turystycznej Kołobrzegu i postępującą specjalizację funkcjonalną poszczególnych dzielnic i obszarów funkcjonalnych miasta. Należy podkreślić, że te przeobrażenia przestrzeni turystycznej Kołobrzegu są związane bardzo ściśle ze zmianami jego profilu społeczno-gospodarczego oraz z przekształceniami funkcjonalnymi. Kołobrzeg jest tym samym szczególnie interesującym studium przypadku szybkiego rozwoju społeczno-gospodarczego monofunkcyjnego dotychczas miasta średniego, które – pomimo negatywnych skutków pandemii COVID-19 oraz różnorodnych zmian zachodzących w otoczeniu społeczno-gospodarczym i politycznym (np. wojna w Ukrainie) – stale zwiększa swoje znaczenie społeczno-gospodarcze w skali kraju, a zwłaszcza na Pomorzu Środkowym i Pomorzu Zachodnim.

The city of Kołobrzeg is the largest health resort in Poland and at the same time one of the most important tourist centers (along with Warsaw, Krakow and Tricity). The volume of recorded tourism results from the exceptionally intense concentration of accommodation facilities and the level tourist colonization reached. In the light of research conducted in Kołobrzeg, part of the area of tourist colonization subspace is being transformed into tourist urbanization subspace. Research on the process of transformation required the use of detailed geodemographic data regarding the location of registration addresses and the distribution of population according to statistical units and census districts. The obtained geodemographic data are consistent with the issues of research on the scale of the expansion of the tourist accommodation base, as well as the location and use of existing housing and apartment resources across time. This has made it possible to geolocate places and areas of registration for residents and examine changes in the population distribution for nine districts in the years 2017–2023. As a result of the detailed research, an attempt is made to extrapolate the expansion of Kołobrzeg for residents and possible changes in the capacity of tourist accommodation: 2023–2035. The results confirmed changes to tourist space and the progressive functional specialization of individual districts. It should be emphasized that ongoing changes in its tourist space are closely related to changes in the city’s socio-economic profile and its functional transformation. Kołobrzeg is therefore a very interesting case study of the rapid socio-economic development of a previously monofunctional medium-sized settlement which, despite the negative effects of the COVID-19 pandemic and changes taking place in the socio-economic and political environment (e.g. the war in Ukraine), is constantly expanding its importance on a national scale and in particular in Central and Western Pomerania.