Show simple item record

dc.contributor.authorPietrzak, Przemysław
dc.contributor.editorŚmieja, Wojciech
dc.contributor.editorLisowska, Katarzyna
dc.contributor.editorZatora, Anna
dc.date.accessioned2025-02-05T09:30:15Z
dc.date.available2025-02-05T09:30:15Z
dc.date.issued2024
dc.identifier.citationPietrzak, P. (2024). Polish Reportage and the Novel of the Road. Zagadnienia Rodzajów Literackich The Problems of Literary Genres, 67(2), 191–210. https://doi.org/10.26485/ZRL/2024/67.2/16pl_PL
dc.identifier.issn0084-4446
dc.identifier.urihttp://hdl.handle.net/11089/54501
dc.description.abstractThe following article concerns Polish reportage of 20th and 21st century. The discussion focuses on the elements of fiction genres transferred into a documentary form. One of such genres is what author calls a novel of the road. It comprises several kinds of old novel, like Greek and Roman adventure novels, Spanish, French and English rogue and picaresque novels, sentimental novels, some examples of chivalric romances with parody of Miguel de Cervantes. They can be divided into two variants: the one with the protagonist feeling strange in the space he travels through, and the other with the hero feeling a kinship with the surroundings (the latter is typical of the sentimental kind and some romantic poems based on the travel). A reportage usually consists of a mixture of both variants. It is discussed here by using examples taken from various periods in the history of Polish reportage: texts by Ksawery Pruszyński, Melchior Wańkowicz, Michał Choromański, Wanda Melcer, Ryszard Kapuściński, Krzysztof Kąkolewski, Jacek Hugo-Bader, Agnieszka Pajączkowska, and Michał Książek. The discussion concentrates on the fundamental features of those texts and contrasts them with the opposite model. What author particularly cares about are not only the formal differences, but also a specific worldview inscribed in reportage of the road, concerning subject, his or her knowledge, interrelations with the others, and setting in the world.pl_PL
dc.language.isoplpl_PL
dc.publisherŁódzkie Towarzystwo Naukowe; Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiegopl_PL
dc.relation.ispartofseriesZagadnienia Rodzajów Literackich;2
dc.rightsUznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe*
dc.rights.urihttp://creativecommons.org/licenses/by/4.0/*
dc.subjectreportagepl_PL
dc.subjectnovel of the roadpl_PL
dc.subjecttravel literaturepl_PL
dc.subjectgenrepl_PL
dc.subjectliterary genrespl_PL
dc.titlePolski reportaż a powieść drogipl_PL
dc.title.alternativePolish Reportage and the Novel of the Roadpl_PL
dc.typeArticlepl_PL
dc.page.number191-210pl_PL
dc.contributor.authorAffiliationUniwersytet Warszawski, Wydział Polonistyki, Instytut Literatury Polskiejpl_PL
dc.identifier.eissn2451-0335
dc.referencesDer Literatur Brockhaus in 8 Baenden (1995), t. 1–8, red. W. Habicht, W.-D. Lange, B.I.-Taschenbuchverlag, Mannheim.pl_PL
dc.referencesDictionary of Literary Terms and Literary Theory (1991), red. J.A. Cuddon, Penguin Books, Londyn.pl_PL
dc.referencesDictionnaire universel des lèttres (1961), red. P. Clarac, Société d’Édition de Dictionnaires et Encyclopédies, Paryż.pl_PL
dc.referencesDictionnaire universel des littératures (1994), t. 1 i 2, red. B. Didier, Presses Universitaires de France, Paryż.pl_PL
dc.referencesThe Encyclopedia of Literature and Criticism (1991), red. M. Coyle i in., Routledge, Londyn.pl_PL
dc.referencesThe Encyclopedia of Twentieth-Century Fiction (2011), t. 2., red. B.W. Shaffer, Blackwell Publishing, Chichester, Malden MA.pl_PL
dc.referencesKratkaja litieraturnaja enciklopiedija (1962–72), t. 1–9, red. A.A. Surkow, Sowietskaja Enciklopiedija, Moskwa.pl_PL
dc.referencesLitieraturnaja enciklopedija tierminow i poniatij (2001), red. A.N. Nikoliukin, Intielwak, Moskwa.pl_PL
dc.referencesSłowar’ litieraturowiedczeskich tierminow (2009), red. W. Szilin, Trowant, Moskwa.pl_PL
dc.referencesSłownik literatury polskiego oświecenia (1991), red. T. Kostkiewiczowa, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław.pl_PL
dc.referencesSłownik literatury polskiej XIX wieku (1995), red. J. Bachórz, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław.pl_PL
dc.referencesSłownik rodzajów i gatunków literackich (2012), red. G. Gazda, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.pl_PL
dc.referencesSłownik terminów literackich (2002), red. J. Sławiński, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław.pl_PL
dc.referencesThe Encyclopedia of the Novel (2011), t. 1 i 2, red. P.M. Logan, Wiley-Blackwell, Malden MA.pl_PL
dc.referencesWilpert Gero von (1989), Sachwoerterbuch der Literatur, Alfred Kroener Verlag, Stuttgart.pl_PL
dc.referencesByron George G. (1895), Wędrówki rycerza Harolda, przeł. J. Kasprowicz [w:] G.G. Byron, Poemata, wstęp i oprac. P. Chmielowski, własność, nakład i druk: S. Lewental, Warszawa [wyd. I: 1812–1816].pl_PL
dc.referencesByron George G. (1899), Childe Harold’s Pilgrimage [w:] The Works of Lord Byron. Poetry, t. 2, red. E.H. Coleridge, John Murray, Albemarle Street, Londyn — Charles Scribner’s Sons, Nowy Jork [wyd. I: 1812–1816].pl_PL
dc.referencesChoromański Michał (1932), Tworki, „Wiadomości Literackie” nr 35–38.pl_PL
dc.referencesHugo-Bader Jacek (2019), Biała gorączka, Wydawnictwo Czarne, Wołowiec [wyd. I 2009].pl_PL
dc.referencesHugo-Bader Jacek (2011), Dzienniki kołymskie, Wydawnictwo Czarne, Wołowiec.pl_PL
dc.referencesKapuściński Ryszard (1961–1962), Kongo z bliska, „Polityka” nr 12–25, nr 4, 6.pl_PL
dc.referencesKapuściński Ryszard (2000), Jeszcze jeden dzień życia, Czytelnik, Warszawa [wyd. I: 1976].pl_PL
dc.referencesKapuściński Ryszard (2013), Czarne gwiazdy, Wydawnictwo Agora, Warszawa [wyd. I: 1963].pl_PL
dc.referencesKąkolewski Krzysztof (2019), Co u pana słychać?, Zysk i Spółka, Poznań [wyd. I: 1975].pl_PL
dc.referencesKsiążek Michał (2015), Droga 816, Fundacja Sąsiedzi, Białystok.pl_PL
dc.referencesMackenzie Henry (1886), The Man of Feeling, Cassell and Company, Londyn–Paryż–Nowy Jork–Melbourne [wyd. I: 1771].pl_PL
dc.referencesMelcer Wanda (1934), Kochanek zamordowanych dziewcząt, Towarzystwo Wydawnicze „Rój”, Warszawa.pl_PL
dc.referencesPajączkowska Agnieszka (2019), Wędrowny Zakład Fotograficzny, Wydawnictwo Czarne, Wołowiec.pl_PL
dc.referencesPruszyński Ksawery (1997), W czerwonej Hiszpanii, Czytelnik, Warszawa [wyd. I: 1937].pl_PL
dc.referencesRadiszczew Aleksandr (1951), Podróż z Petersburga do Moskwy (wybór), przeł. S. Pollak, oprac. W. Jakubowski, Książka i Wiedza, Warszawa [wyd. I: 1790].pl_PL
dc.referencesSterne Laurence (1973), Podróż sentymentalna przez Francję i Włochy, przeł. A. Glinczanka, oprac. Z. Sinko, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław [wyd. I: 1768].pl_PL
dc.referencesWańkowicz Melchior (2010), Na tropach Smętka [w:] M. Wańkowicz, W kościołach Meksyku, Opierzona rewolucja, Na tropach Smętka, wstęp W. Cejrowski, J. Gondowicz, R. Traba, posłowie A. Ziółkowska-Boehm, Prószyński i Spółka, Warszawa [wyd. I: 1936].pl_PL
dc.referencesAdamczewska-Baranowska Izabella (2020), Łże-reportaże i prawdziwe fikcje. Powieść dziennikarska i reportaż w czasie postprawdy i zwrotu performatywnego, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.pl_PL
dc.referencesAdamczewska-Baranowska Izabella (2022), „Deszcz, Polska i myszy”. Road trip nad Wisłą jako reporterska antropologia codzienności [w:] Reportaż: analizy i spostrzeżenia. 110 lat gatunku w Polsce, red. K. Wolny-Zmorzyński, K. Doktorowicz, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń.pl_PL
dc.referencesBachtin Michaił (1982), Formy czasu i czasoprzestrzeni w powieści [w:] M. Bachtin, Problemy literatury i estetyki, przeł. W. Grajewski, Czytelnik, Warszawa [prace datowane: 1937–1938].pl_PL
dc.referencesBachtin Michaił (2012), Roman wospitanija i jego znaczenije w istorii riealizma [w:] M. Bachtin, Sobranije soczinienij, t. 3: Tieorija romana (1930–1961), red. S.B. Boczarow, W.W. Kożinow, Institut Mirowoj Litieratury im. M. Gor’kogo Rossijskoj Akadiemii Nauk, Moskwa [wyd. I: 1937].pl_PL
dc.referencesBjornson Richard (1977), The Picaresque Novel in France, England, and Germany, „Comparative Literature” z. 2.pl_PL
dc.referencesBystrzycka Maria (1977), Rodowód pikareizmu, „Przegląd Humanistyczny” z. 7–8.pl_PL
dc.referencesChadwick Joseph (1978–1979), Infinite Jest: Interpretation in Sterne’s A Sentimental Journey, „Eighteenth-Century Studies” z. 2.pl_PL
dc.referencesDavidson Elizabeth (1994), ‘A Sentimental Journey’ Volume I: Yorrick’s Apprenticeship of Manners, „College Language Association Journal” z. 4.pl_PL
dc.referencesDworacki Sylwester (2005), Romans grecki [w:] Literatura Grecji starożytnej, red. H. Podbielski, t. II: Proza historyczna, krasomówstwo, filozofia i nauka, literatura chrześcijańska, Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Lublin.pl_PL
dc.referencesFrank Judith (1989), “A Man Who laughs is Never Dangerous”: Character and Class in Sterne’s ‘A Sentimental Journey’, „English Literary History” z. 1.pl_PL
dc.referencesGrydzewski Mieczysław (1934), O „Dzień rekruta”, „Wiadomości Literackie” nr 49.pl_PL
dc.referencesGuillen Claudio (1971), Toward a Definition of a Picaresque [w:] C. Guillen, Literature as System: Essays Toward a Theory of Literary History, Princeton University Press, Princeton.pl_PL
dc.referencesHolzberg Niklas (2003), Powieść antyczna. Wprowadzenie, przeł. M. Wójcik, Homini, Kraków [wyd. I: 1986].pl_PL
dc.referencesJarvis Robin (2014), William Beckford: Travel Writer, Travel Reader, „The Review of English Studies” r. 65, z. 268.pl_PL
dc.referencesKaliszewski Andrzej (2019), Polski reportaż „gonzo” na tle historii i teorii podgatunku [w:] Literatura polska w świecie, t. VII: Reportaż w świecie, światowość reportażu, red. K. Frukacz, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.pl_PL
dc.referencesKozicka Dorota (2003), Dwudziestowieczne „podróże intelektualne”. Między esejem a autobiografią, „Teksty Drugie” z. 2/3.pl_PL
dc.referencesLink Manfred (1963), Der Reisebericht als literarische Kunstform von Goethe bis Heine, Universität zu Köln, Kolonia.pl_PL
dc.referencesMancing Howard (1979), The Picaresque Novel: a Protean Form, „College Literature” z. 6.pl_PL
dc.referencesMikkonen Kai (2007), The “Narrative is Travel” Metaphor: Between Spatial Sequence and Open Consequence, „Narrative” z. 3.pl_PL
dc.referencesMorgan John R. (1982), History, Romance and Realism in the Aithiopika of Heliodorus, „Classical Antiquity” z. 1.pl_PL
dc.referencesNiedzielski Czesław (1966), O teoretycznoliterackich tradycjach prozy dokumentarnej: podróż — powieść — reportaż, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Toruń.pl_PL
dc.referencesPalimpsest: miejsca i przestrzenie (2018), red. A. Gomóła, A. Szawerna-Dyrszka, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.pl_PL
dc.referencesPąkcińska Maria (1981), Antyczny romans grecki wczesnego okresu, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.pl_PL
dc.referencesPodbielski Henryk (2005), Periegeza i jej przedstawiciele [w:] Literatura Grecji starożytnej, red. H. Podbielski, t. II: Proza historyczna, krasomówstwo, filozofia i nauka, literatura chrześcijańska, Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Lublin.pl_PL
dc.referencesShankman Steven (1997), Participation and Reflective Distance: The End of Laurence Sterne’s “A Sentimental Journey” and the Resistance to Doctrine, „Religion & Literature” z. 3pl_PL
dc.referencesSwain Simon (1999), Oxford Readings in the Greek Novel, Oxford University Press, Oksford.pl_PL
dc.referencesTaylor S. Ortiz (1977), Episodic Structure and the Picaresque Novel, „The Journal of Narrative Technique” z. 3.pl_PL
dc.referencesUnkiewicz T. [brak pełnego imienia] (1934), Kłamliwa enuncjacja, „Pion” nr 48.pl_PL
dc.referencesUściński Przemysław (2019), Spectacle of Pity: Hypocrisy and Sentiment in Henry Mackenzie’s „The Man of Feeling” [w:] Literature, Music, Drama and Performance in 18th and 19th Century British Literature and Culture, red. G. Bystydzieńska, M. Pypeć, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.pl_PL
dc.referencesWade Ira O. (1971), Travel Fiction and the Drive for Continuity [w:] I.O. Wade, Intellectual Origins of the French Enlightenment, Princeton University Press, Princeton.pl_PL
dc.referencesWąsowicz Dunin (1934), Słusznie!, „Polska Zbrojna” nr 316.pl_PL
dc.referencesWicks Ulrich (1974), The Nature of Picaresque Narrative: A Modal Approach, „Publications of Modern Language Association of America” z. 2.pl_PL
dc.referencesWieczorkiewicz Anna (1996), Wędrowcy fikcyjnych światów. Pielgrzym, rycerz i włóczęga, Słowo/ obraz terytoria, Gdańsk.pl_PL
dc.referencesWolfe Tom (1996), The New Journalism. With an anthology edited by Tom Wolfe and E. W Johnson, Picador, Londyn [wyd. I: 1973].pl_PL
dc.referencesZajas Paweł (2011), Jak świat prawdziwy stał się bajką: o literaturze niefikcjonalnej, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań.pl_PL
dc.referencesZawadzki Andrzej (1994), „Ferdydurke” Witolda Gombrowicza wobec tradycji i powieści pikarejskiej, „Pamiętnik Literacki” z. 4.pl_PL
dc.identifier.doi10.26485/ZRL/2024/67.2/16
dc.relation.volume67pl_PL
dc.disciplineliteraturoznawstwopl_PL


Files in this item

Thumbnail
Thumbnail

This item appears in the following Collection(s)

Show simple item record

Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe
Except where otherwise noted, this item's license is described as Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe