Show simple item record

dc.contributor.authorWalęcka-Matyja, Katarzyna
dc.contributor.authorNapora, Elżbieta
dc.date.accessioned2025-05-07T09:36:53Z
dc.date.available2025-05-07T09:36:53Z
dc.date.issued2022-08-30
dc.identifier.citationWalęcka-Matyja K., Napora E., Psychologiczne uwarunkowania osiągnięć szkolnych uczniów, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2022, https://doi.org/10.18778/8220-784-2pl_PL
dc.identifier.isbn978-83-8220-783-5
dc.identifier.urihttp://hdl.handle.net/11089/55554
dc.description.abstractCelem badań było ustalenie znaczenia rodzinnych i osobowych uwarunkowań osiągnięć szkolnych za wskaźnik których, przyjęto oceny szkolne uczniów. Oczekiwano odpowiedzi na pytanie, jakie czynniki objaśniają osiągnięcia szkolne dorastających uczniów. Oczekiwano, że  prężność uczniów, spostrzegane i otrzymywane wsparcie, komunikowanie się otwarte i komunikowanie się z trudnościami z rówieśnikami będą w odmienny sposób, w grupach wyróżnionych ze względu na płeć, współdecydować o osiągnięciach szkolnych młodzieży. Podjęcie problemu wydaje się ważne dla rozwoju teorii psychologii społecznej edukacji, jak i pedagogiki. W pracy starano się pokazać, że zmiany związane ze wsparciem od dziadków i z odpornością psychiczną mogą pozytywnie oddziaływać na wyniki młodzieży w nauce. Badania przeprowadzone za pomocą Skali Pomiaru Prężności (SPP-18), Berlińskich Skal Wsparcia Społecznego (BSSS) oraz Skali Komunikowania się Adolescentów z Rówieśnikami (SKAR) na próbie 190 uczniów pokazały, że dziewczęta uzyskały istotnie statystycznie wyższą średnią ocen szkolnych, niż chłopcy. Ponadto, uchwycono znaczące związki pomiędzy średnią ocen, a prężnością oraz spostrzeganym wsparciem i z otrzymywanym wsparciem od dziadków. W rezultacie można stwierdzić, że wiek, płeć i prężność pozwalają w znaczący sposób wyjaśnić zmienność w zakresie osiągnięć szkolnych dorastających uczniów. Uzyskane wyniki mogą stanowić bazę naukową do wypracowywania optymalnych metod pomocy uczniowi zapobiegających jego marginalizacji społecznej. Rezultaty mogą stanowić ważne zalecenie dla specjalistów zajmujących się zarówno rodzinami, jak i środowiskiem szkolnym, a współpraca pomiędzy tymi środowiskami, może być kluczem do sukcesu ucznia.pl_PL
dc.description.sponsorshipPublikacja dofinansowana przez Uniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy im. J. Długosza w Częstochowie (praca powstała na podstawie projektu empirycznego pt. Osiągnięcia szkolne a związek z relacjami z rodzicem i ze wsparciem dziadków u badanych dzieci i młodzieży, realizowany w latach 2019–2020).pl_PL
dc.language.isoplpl_PL
dc.publisherWydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiegopl_PL
dc.rights.urihttp://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0/
dc.subjectosiągnięcia szkolne młodzieżypl_PL
dc.subjectadolescencipl_PL
dc.subjectwsparcie dziadkówpl_PL
dc.subjectkomunikacja z rówieśnikamipl_PL
dc.subjectprężnośćpl_PL
dc.titlePsychologiczne uwarunkowania osiągnięć szkolnych uczniówpl_PL
dc.typeBookpl_PL
dc.rights.holder© Copyright by Katarzyna Walęcka-Matyja i Elżbieta Napora, Łódź 2022; © Copyright for this edition by Uniwersytet Łódzki, Łódź 2022pl_PL
dc.page.number133pl_PL
dc.contributor.authorAffiliationWalęcka-Matyja, Katarzyna - Uniwersytet Łódzki, Wydział Nauk o Wychowaniu, Instytut Psychologii, Zakład Psychologii Społecznej i Badań nad Rodzinąpl_PL
dc.contributor.authorAffiliationNapora, Elżbieta - Uniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy im. J. Długosza w Częstochowie, Wydział Nauk Społecznych, Katedra Psychologiipl_PL
dc.identifier.eisbn978-83-8220-784-2
dc.referencesAi, X. (1999). Creativity and academic achievement: An investigation of gender differences. Creativity Research Journal, 12(4), 329–337.pl_PL
dc.referencesAleksiunaite, Z., Badovinac, T., Bartolotti, O., Belletti, D., Bevilacqua, G., Cestari, R., Delle Donne, L., Demetriou, E., Demetriou, P., di Matteo, R., Di Pasquale, G., Evangelou, E., Fabbri, M., Gašperšič, M., Georgiou, R., Kondrataviciene, R., Kržan, K., Kreivenaite, I., Leonidou-Antoniou, T., Matynka, A., Moretti, S., Massou, F., Oberg, K., Pagnotta, M., Pavšelj, M., Poli, C., Sandri, P., Sarti, C., Simoniukstyte, A., Strnad, T., Szymańska, P., Walęcka-Matyja, K. (2018). Podręcznik. Narzędzia Szkoleniowe. Zadanie zrealizowane w ramach projektu nr 2016-1-IT02-KA201-024342 oraz sfinansowany przy wsparciu Komisji Europejskiej. Pobrano z: http://www.hey-teachers.eu/ (dostęp: 20.06.2020).pl_PL
dc.referencesAndrzejewska, J. (2006). Spotkania dzieci i seniorów. Wychowanie w Przedszkolu, 59(4), 5–8.pl_PL
dc.referencesAppelt, K. (2007). Współcześni dziadkowie i ich znaczenie dla rozwoju wnuków. W: A. Brzezińska, K. Ober-Łopatka, R. Stec, K. Ziółkowska (red.), Szanse rozwoju w okresie późnej dorosłości (s. 79–95). Poznań: Wydawnictwo Fundacji Humaniora.pl_PL
dc.referencesAquilino, W.S. (1996). The life course of children born to unmarreid mothers: Childhood living arrangements and young adult outcomes. Journal of Marriage and the Family, 58(2), 293–310.pl_PL
dc.referencesArmstrong, M.I., Birnie-Lefcovitch, S., Unger, M.T. (2005). Pathways between social support, family wellbeing, quality of parenting, and child resilience: What we know. Journal of Child and Family Studies, 14(2), 269–281.pl_PL
dc.referencesArpino, B., Bordone, V., Balbo, N. (2018). Grandparenting, education and subjective wellbeing of older Europeans. European Journal of Ageing, 15(3), 251–263.pl_PL
dc.referencesAschaffenburg, K., Maas, I. (1997). Cultural and educational careers: the dynamics of social reproduction. American Sociological Review, 62, 573–587.pl_PL
dc.referencesBaker, J.A. (1998). The social context of school satisfaction among urban, low-income, African American students. School Psychology Quarterly, 13(1), 25–44. https://doi.org/10.1037/h0088970pl_PL
dc.referencesBaker, J.A., Dilly, L.J., Aupperlee, J.L., Pati, S.A. (2003). The developmental context of school satisfaction: Schools as psychologically healthy environments. School Psychology Quarterly, 18(2), 206–221.pl_PL
dc.referencesBakić, H. (2019). Resilience and disaster research: Definitions, measurement, and future directions. Psihologijske teme, 28(3), 529–547. https://doi.org/10.31820/pt.28.3.4pl_PL
dc.referencesBakiera, L., Sagan-Paprocka, A. (2019). Inteligencja i kreatywność adolescentów w kontekście postaw wychowawczych ich rodziców. Psychologia Wychowawcza, 15, 63–78.pl_PL
dc.referencesBarbaro de, B. (1999). Wprowadzenie do systemowego rozumienia rodziny. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.pl_PL
dc.referencesBarber, C.E. (2014). Forest fire as a shared intergenerational experience: Perceived shortterm impacts on the grandparent-grandchild relationship. Pobrano z: https://sohe.wisc.edu/wordpress/wp-content/uploads/2014_Barber_Forest-fire-as-a-shared-intergen-experiencej-intergenerational-relationships-122-128-140.pdf (dostęp: 24.06.2021).pl_PL
dc.referencesBarber, M. (1996). The learning game: Arguments for and education revolution. London: Victor Gollancz.pl_PL
dc.referencesBardziejowska, M. (2005). Okres dorastania. Jak rozpoznać potencjał nastolatków? W: A. Brzezińska (red.), Psychologiczne portrety człowieka. Praktyczna psychologia rozwojowa (s. 345–378). Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.pl_PL
dc.referencesBarnes, H.L., Olson, D.H. (1985). Parent-adolescent communication and the circumplex model. Child Development, 56, 438–447.pl_PL
dc.referencesBaumeister, R.F., Leary, M.R. (1995). The need to belong desire for interpersonal attachments as a fundamental human motivation. Psychological Bulletin, 117(3), 497–529.pl_PL
dc.referencesBaxter, J., Warren, D. (2016). Grandparents in their young grandchildren’s lives. Australian Institute of Family Studies. The Longitudinal Study of Australian Children Annual Statistical Report 2015. Melbourne: AIFS.pl_PL
dc.referencesBeck, U. (2002). Społeczeństwo ryzyka. W drodze do innej nowoczesności. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.pl_PL
dc.referencesBee, H. (2004). Psychologia rozwoju człowieka. Poznań: Zysk i S-ka Wydawnictwo. Beisert, M. (2000). Rozwód. Proces radzenia sobie z kryzysem. Poznań: Wydawnictwo Fundacji Humaniora.pl_PL
dc.referencesBengston, V.L. (1985). Diversity and symbolism in grandparent roles. W: V.L. Bengtson, J.F. Robertson (red.), Grandparenthood (s. 11–26). Beverly Hills: Sage.pl_PL
dc.referencesBenner, A.D., Mistry, R.S. (2007). Congruence of mother and teacher educational expectations and low-income youth’s academic competence. Journal of Educational Psychology, 99(1), 140–153.pl_PL
dc.referencesBerger, P.L. (1995). Zaproszenie do socjologii. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.pl_PL
dc.referencesBerns, R.M. (2007). Child, family, school community. socialization and support. Belmont: Thomson Wadsworth.pl_PL
dc.referencesBishop, G. (2000). Psychologia zdrowia. Wrocław: Wydawnictwo Astrum.pl_PL
dc.referencesBlack, K., Lobo, M. (2008). A conceptual review of family resilience factors. Journal of Family Nursing, 14(1), 33–55.pl_PL
dc.referencesBlake, J. (1981). Family size and the quality of children. Demography, 18(4), 421–442.pl_PL
dc.referencesBlock, J., Kremen, A.M. (1996). IQ and ego-resiliency: Conceptual and empirical connections and separateness. Journal of Personality and Social Psychology, 70(2), 349–361.pl_PL
dc.referencesBłaszczak, A. (2020). Znaczenie osobowościowych i intelektualnych korelatów osiągnięć szkolnych. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio J – Paedagogia-Psychologia, 33, 25–34.pl_PL
dc.referencesBłażek, M. (2014). Rozwód jako sytuacja kryzysowa w rodzinie. W: I. Janicka, H. Liberska (red.), Psychologia rodziny (s. 462–481). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.pl_PL
dc.referencesBłażek, M., Lewandowska-Walter, A. (2020). Konflikt rodzicielski oraz satysfakcja z roli rodzica a psychologiczne problemy dziecka w sytuacji okołorozwodowej. W: L. Bakiera (red.), Rodzicielstwo: ujęcie interdyscyplinarne (s. 173–187). Poznań: Wydawnictwo Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.pl_PL
dc.referencesBogat, G.A., Caldwell, R.A., Guzmán, B., Galasso, L., Davidson, W.S. (1998). Structure and stability of maternal support among pregnant and parenting adolescents. Journal of Community Psychology, 26(6), 549–568. https://psycnet.apa.org/doi/10.1002/ (SICI)1520-6629(199811)26:6%3C549::AID-JCOP3%3E3.0.CO;2-7pl_PL
dc.referencesBoguszewski, R. (2019). Stosunek Polaków do rozwodów. Komunikat z badań. Centrum Badania Opinii Społecznej. Pobrano z: https://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2019/K_007_19.PDF (dostęp: 23.11.2020).pl_PL
dc.referencesBorucka, A., Ostaszewski, K. (2008). Koncepcja resilience. Kluczowe pojęcia i wybrane zagadnienia. Medycyna Wieku Rozwojowego, 12, 587–597.pl_PL
dc.referencesBoryszewska, J.K. (2008). Źródła sukcesu szkolnego młodzieży licealnej. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.pl_PL
dc.referencesBourdieu, P., Loic, J., Wacquant, D. (2001). Zaproszenie do socjologii refleksyjnej. Warszawa: Oficyna Naukowa.pl_PL
dc.referencesBowers, A.J. (2011). What’s in a grade? The multidimensional nature of what teacherassigned grades assess in high school. Educational Research and Evaluation, 17(3), 141–159. https://doi.org/10.1080/13803611.2011.597112pl_PL
dc.referencesBrandt, A., Buszman, K. (2015). Różne oblicza starości i międzypokoleniowych relacji rodzinnych z perspektywy dorosłych. Społeczeństwo i Edukacja, 17(2), 79–91.pl_PL
dc.referencesBratko, D., Chamorro-Premuzie, T., Saks, Z. (2006). Personality and school performance: Incremental validity of selfand peer-rating over intelligence. Personality and Individual Differences, 41, 131–142.pl_PL
dc.referencesBraun-Gałkowska, M. (1991). Metody badania systemu rodzinnego. Lublin: Katedra Psychologii Wychowawczej KUL.pl_PL
dc.referencesBrzezińska, A. (2000). Psychologia wychowania. W: J. Strelau (red.), Psychologia. Jednostka w społeczeństwie i elementy psychologii stosowanej (s. 227–256). Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.pl_PL
dc.referencesBrzezińska, A. (2001). Niezbędność dziadków. Charaktery, 5(52), 27–29.pl_PL
dc.referencesBrzezińska, A. (2013). Wczesna edukacja a rozwój dziecka. W: A. Brzezińska (red.), Rozwój i wychowanie dziecka: rodzina, przedszkole, szkoła zabawa, nauka (s. 24–28). Poznań: Uniwersytet im. A. Mickiewicza w Poznaniu. Pobrano z: http://rodzicewedukacji.pl/wpcontent/uploads/2013/06/Niezb%C4%99dnik-Dziecko-szko%C5%82a-rodzina-2013.pdf#page=9 (dostęp: 3.04.2021).pl_PL
dc.referencesBrzeziński, J. (2019). Metodologia badań psychologicznych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.pl_PL
dc.referencesBukowski, W.M., Sippola, L.K., Hoza, B. (1999). Same and other: Interdependency between participation in sameand other-sex friendships. Journal of Youth and Adolescence, 28(4), 439–459.pl_PL
dc.referencesBurkacka, I. (2017). Monoparentalność, wielorodzina i rodzina zrekonstruowana. Współczesne nazwy modeli życia rodzinnego. Artes Humanae, 2, 61–94. Pobrano z: http://arteshumanae.umcs.pl (dostęp: 9.11.2022). http://dx.doi.org/10.17951/arte.2017.2.61pl_PL
dc.referencesBurn, K.F, Szoeke, C. (2015). Grandparenting predicts late-life cognition: Results from the women’s healthy ageing project. Maturitas, Netherlands: Elsevier Ireland Ltd.pl_PL
dc.referencesCasillas, A., Robbins, S., Allen, J., Kuo, Y.-L., Hanson, M.A., Schmeiser, C. (2012). Predicting early academic failure in high school from prior academic achievement, psychosocial characteristics, and behavior. Journal of Educational Psychology, 104(2), 407–420. https://doi.org/10.1037/a0027180pl_PL
dc.referencesCaspi, A. (2000). The child is a father of the man: Personality continuities from childhood to adulthood. Journal of Personality and Social Psychology, 78, 158–172.pl_PL
dc.referencesChaplin, N.L, John, D.R. (2007). Growing up in a material world: Age differences in materialism in children and adolescents. Journal of Consumer Research, 34, 480–493.pl_PL
dc.referencesChmura-Rutkowska, I. (2012). Przemoc rówieśnicza w gimnazjum a płeć. Kontekst społeczno-kulturowy. Forum Oświatowe, 1(46), 41–73.pl_PL
dc.referencesChowdry, H., Crawford, C., Goodman, A. (2011). The role of attitudes and behaviours in explaining socioeconomic differences in attainment at age 16. Longitudinal and Life Course Studies, 1, 59–76.pl_PL
dc.referencesCicchetti, D. (2010). Resilience under conditions of extreme stress: A multilevel perspective. World Psychiatry, 9, 145–154.pl_PL
dc.referencesCicchetti, D., Luthar, S. (2000). Research on resilience: Response to commentaries. Child Development, 71(3), 573–575.pl_PL
dc.referencesCicchetti, D., Valentino, K. (2006). An ecological-transactional perspective on child maltreatment: Failure of the average expectable environment and its influence on child development. W: D. Cicchetti, D.J. Cohen (red.), Developmental psychopathology: Risk, disorder, and adaptation (s. 129–201). New York: Wiley.pl_PL
dc.referencesCieciuch, J. (2010). Pięcioczynnikowa struktura osobowości we wczesnej adolescencji. Studia Psychologica, 10, 251–271.pl_PL
dc.referencesCierpka, A. (2003). Systemowe rozumienie funkcjonowania rodziny. W: A. Jurkowski (red.), Z zagadnień współczesnej psychologii wychowawczej (s. 107–129). Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Psychologii PAN.pl_PL
dc.referencesClingempeel, W.G., Colyar, J.J., Brand, E., Hetherington, E.M. (2008). Children’s relationships with maternal grandparents: A longitudinal study of family structure and pubertal status effects. Pobrano z: http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/j.1467-8624.1992.tb01704.x/abstract (dostęp: 18.06.2021).pl_PL
dc.referencesCohler, B.J., Musick, J.S. (1996). Adolescent parenthood and the transition to adulthood. W: J.A. Graber, J. Brooks-Gunn, A.C. Petersen (red.), Transitions through adolescence: interpersonal domains and context (s. 201–231). Mahwah, New Jersey: Lawrence Erlbaum Associates.pl_PL
dc.referencesColeman, J.S. (1988). Social capital in the creation of human capital. The American Journal of Sociology, 94, 95–120.pl_PL
dc.referencesCondly, S.J. (2006). Resilience in children: A review of literature with implications for education. Urban Education, 41(3), 211–236. Pobrano z: https://www.researchgate.net/publication/249696432_Resilience_in_Children_A_Review_of_Literature_With_Implications_for_Education (dostęp: 23.10.2021). https://doi.org/10.1177/0042085906287902pl_PL
dc.referencesConnolly, J.A., Furman, W., Konarski, R. (2000). The role of peers in the emergence of heterosexual romantic relationships in adolescence. Child Development, 71(5), 1395–1408. https://doi.org/10.1111/1467-8624.00235pl_PL
dc.referencesConnor, K.M. (2006). Assessment of resilience in the aftermath trauma. Journal of Clinical Psychiatry, 67(2), 46–49.pl_PL
dc.referencesConnor, K.M., Davidson, J.R. (2003). Development of a new resilience scale: The Connor-Davidson resilience scale (CD-RISC). Depression and Anxiety, 18, 76–82.pl_PL
dc.referencesCosta, P.T., McCrae, R.R. (1998). Personality in adulthood: A six-year longitudinal study of self-reports and spouse ratings on the NEO Personality Inventory. Journal of Personality and Social Psychology, 54(5), 853–863.pl_PL
dc.referencesCove, E.C., Eiseman, M., Popkin, S.J. (2005). Resilient children: Literature review and evidence from the HOPE VI Panel Study. Pobrano z: http://webarchive.urban.org/UploadedPDF/411255_resilient_children.pdf (dostęp: 23.06.2021).pl_PL
dc.referencesCox, T. (2000). Pupils’ perspectives on their education. W: T. Cox (red.), Combating educational disadvantage. Meeting the needs of vulnerable children. London, New York: Routledge.pl_PL
dc.referencesCross, S.E., Madson, L. (1997). Models of the self: Self-construals and gender. Psychological Bulletin, 122, 5–37.pl_PL
dc.referencesCsíkszentmihályi M. (1998). Urok codzienności – psychologia emocjonalnego przepływu. Warszawa: Wydawnictwo: CIS i WAB.pl_PL
dc.referencesCudak, H., Kowalik, P., Pindera, M. (1999). Subiektywne i obiektywne warunki materialne w rodzinie polskiej. Auxilium Sociale – Wsparcie Społeczne, 3–4, 1.pl_PL
dc.referencesCyrulnik, B. (2015). Opiekunowie i procesy rezyliencji. Studia Poradoznawcze/Journal of Counsellogy, 4, 121–130.pl_PL
dc.referencesDanziger, N., Eden, Y. (2007). Gender-related differences in the occupational aspirations and career-style preferences of accounting students: A cross-sectional comparison between academic school years. Career Development International, 12, 129–149.pl_PL
dc.referencesDąbrowski, M., Żytko, M. (red.) (2007). Badanie umiejętności podstawowych uczniów trzecich klas szkoły podstawowej. Raport z badania ilościowego. Warszawa: CKE.pl_PL
dc.referencesDe Caroli, M.E., Sagone, E. (2014). Relationships between psychological well-being and resilience in middle and late adolescents. Procedia – Social and Behavioral Sciences, 141, 881–887.pl_PL
dc.referencesDe Goede, I.H.A., Branje, S.J.T., Meeus, W.H.J. (2009). Developmental changes and gender differences in adolescents’ perceptions of friendships. Journal of Adolescence, 32(5), 1105–1123. https://doi.org/10.1016/j.adolescence.2009.03.002pl_PL
dc.referencesDeci, E.L., Ryan, R.M. (1991). A motivational approach to self: Integration in personality. W: R. Dienstbier (red.), Nebraska symposium on motivation: Perspectives on motivation, 38 (s. 237–288). Lincoln: University of Nebraska Press.pl_PL
dc.referencesDemie, E. (2001). Ethnic and gender differences in educational achievement and implications for school improvement strategies. Educational Research, 43(1), 91–106.pl_PL
dc.referencesDittmar, H. (2005). Compulsive buying behaviour – a growing concern? An empirical exploration of the role of gender, age, and materialism. British Journal of Psychology, 96, 467–491.pl_PL
dc.referencesDolata, R. (2008). Szkoła – segregacje – nierówności. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.pl_PL
dc.referencesDolata, R., Jarnutowska, E. (2014). Czynniki statusowe a wyniki nauczania. W: R. Dolata (red.), Czy szkoła ma znaczenie? Zróżnicowanie wyników nauczania po pierwszym etapie edukacyjnym oraz jego pozaszkolne i szkolne uwarunkowania, t. 2 (s. 177–229). Warszawa: Instytut Badań Edukacyjnych.pl_PL
dc.referencesDomagała-Zyśk, E. (2004). Wsparcie społeczne ze strony rówieśników jako warunek powodzenia szkolnego uczniów gimnazjum. W: M. Deptuła (red.), Diagnostyka pedagogiczna i profilaktyka w szkole i środowisku lokalnym (s. 78–98). Bydgoszcz: Wydawnictwo Akademii Bydgoskiej im. Kazimierza Wielkiego.pl_PL
dc.referencesDomański, H. (2010). Podstawowe tendencje w stratyfi społecznej: Polska 1982–2008. W: P. Gliński, I. Sadowski, A. Zawistowska (red.), Kulturowe aspekty struktury społecznej. Fundamenty. Konstrukcje. Fasady. Warszawa–Białystok: IFiS PAN i Wydział Historyczno-Socjologiczny Uniwersytetu w Białymstoku.pl_PL
dc.referencesDonnellan, M.B., Lucas, R.E. (2008). Age differences in the Big Five across the life span: Evidence from two national samples. Psychology and Aging, 23, 558–566.pl_PL
dc.referencesDuckworth, A.L., Seligman, M.E.P. (2006). Self-discipline gives girls the edge: Gender in self-discipline, grades, and achievement test scores. Journal of Educational Psychology, 98(1), 198–208.pl_PL
dc.referencesDunifon, R.E., Near, C.E., Ziol-Guest, K.M. (2018). Backup parents, playmates, friends: Grandparents’ time with grandchildren. Journal of Marriage and Family, 80(3), 752–767.pl_PL
dc.referencesDyrda, B. (2007). Zjawiska niepowodzeń szkolnych uczniów zdolnych. Rozpoznawanie i przeciwdziałanie. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.pl_PL
dc.referencesEast, P.L., Felice, M.E. (1996). Adolescent pregnancy and parenting: Findings from a racially diverse sample. New York–London: Psychology Press.pl_PL
dc.referencesEast, P.L., Hess, L., Lerner, R. (1987). Peer social support and adjustment of early adolescent peer groups. Journal of Early Adolescence, 7, 153–163.pl_PL
dc.referencesEasterbrooks, M.A., Chaudhuri, H., Bartlett, J.D., Copeman, A. (2010). Resilience in parenting among young mothers: Family and ecological risks and opportunities. Children and Youth Services Review, 33(1), 42–50.pl_PL
dc.referencesEkman, P., Davidson, R. (1999). Natura emocji – podstawowe zagadnienia. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.pl_PL
dc.referencesEpstein, D. (1998). Real boys don’t work: ‘Underachievement’, masculinity and the harassment of the ‘sissies’. W: D. Epstein, J. Elwood, V. Hey, J. Maw (red.), Failing boys? Issues in gender and achievement (s. 96–109). Philadelphia, Buckingham: Open University Press.pl_PL
dc.referencesErikson, E.H. (1997). Dzieciństwo i społeczeństwo. Poznań: Dom Wydawniczy Rebis.pl_PL
dc.referencesErikson, E.H. (2004). Tożsamość a cykl życia. Poznań: Zysk i S-ka.pl_PL
dc.referencesFalewicz, A. (2016). Prężność osobowości i jej rola w procesach radzenia sobie ze stresem. Studia Koszalińsko-Kołobrzeskie, 23, 263–275.pl_PL
dc.referencesFan, X., Chen, M. (2001). Parental involvement and students’ academic achievement: A meta-analysis. Educational Psychology Review, 13(1), 1–22.pl_PL
dc.referencesFederowicz, M., Biedrzycki, K., Karpiński, M., Rycielska, L., Sitek, M., Walczak, D. (2015). Dynamika przemian w edukacji i diagnoza problemów do rozwiązania. Warszawa: Instytut Badań Edukacyjnych.pl_PL
dc.referencesFinn, J.D., Rock, D.A. (1997). Academic success among students at risk for school failure. Journal of Applied Psychology, 82(2), 221–234.pl_PL
dc.referencesFlach, F.F. (1989). Resilience: Discovering new strength at times of stress. New York: Ballantine Books.pl_PL
dc.referencesFlores, E., Tschann, J.M., Pasch, L.A. (2006). Nonparent adult social support and depressive symptoms among Mexican American and European American adolescents. Journal of Early Adolescence, 26, 318–343.pl_PL
dc.referencesFrydenberg, E., Lewis, R. (1996). A replication study of the structure of the adolescent coping scale: Multiple forms and applications of a self-report inventory in a counselling and research context. European Journal of Psychological Assessment, 12, 224–235.pl_PL
dc.referencesFurman, W. (2002). The emerging field of adolescent romantic relationships. Current Directions in Psychological Science, 11(5), 177–180.pl_PL
dc.referencesGajda, A. (2015). Osiągnięcia szkolne i kreatywność – w poszukiwaniu przyczyn zróżnicowania relacji. Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja, 18, 56.pl_PL
dc.referencesGarmezy, N. (1985). Stress-resistant children: The search for protective factors. W: J. Stevenson (red.), Recent research in developmental psychopatology (s. 213–234), Oxford–New York–Toronto–Sydney–Paris–Frankfurt: Pergamon Press.pl_PL
dc.referencesGarmezy, N. (1991). Resilience in children’s adaptation to negative life events and stressed environments. Pediatrics, 20, 459–466.pl_PL
dc.referencesGarnefski, N., Diekstra R.F. (1996). Perceived social support from family, school, and peers: Relationship with emotional and behavioral problems among adolescents. Journal American Academy of Child and Adolescent Psychiatry, 35, 1657–1664.pl_PL
dc.referencesGiza-Poleszczuk, A. (2005). Rodzina a system społeczny. Reprodukcja i kooperacja w perspektywie interdyscyplinarnej. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.pl_PL
dc.referencesGłówny Urząd Statystyczny. Rocznik Demograficzny 2020. Pobrano z: https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/roczniki-statystyczne/roczniki-statystyczne/rocznik-demograficzny-2020,3,14.html (dostęp: 12.01.2021).pl_PL
dc.referencesGoldberg, M.E., Gorn G.J., Parechcio, L.A., Bamossy, L.A. (2003). Understanding materialism among youth. Journal of Consumer Psychology, 13(3), 278–288.pl_PL
dc.referencesGoldstein, S.E., Davis-Kean, P.E., Eccles, J. (2005). Parents, peers and problem behavior: A longitudinal investigation of the impact of relationship perceptions and characteristics on the development of adolescent problem behavior. Development Psychology, 41, 409–411.pl_PL
dc.referencesGoleman, D. (1997). Inteligencja emocjonalna. Poznań: Wydawnictwo Media Rodzina.pl_PL
dc.referencesGonzalez, R., Padilla, A.M. (1997). The academic resilience of Mexican American high school students. Hispanic Journal of Behavioral Sciences, 19, 301–317.pl_PL
dc.referencesGoodman, C., Silverstein, M. (2002). Grandmothers raising grandchildren: Family structure and well-being in culturally diverse families. The Gerontologist, 42(5), 676–689.pl_PL
dc.referencesGoodwin, C., Davidson, P.M. (1991). A child’s cognitive perception of death. Early Childhood Education Journal, 19, 21–24. https://doi.org/10.1007/BF01617554pl_PL
dc.referencesGoose, A., Wooden, S., Muller, D. (1980). The relative potential of self-concept and intelligence as predictors of achievement. Journal of Psychology, 104, 279–287.pl_PL
dc.referencesGottfredson, L.S. (1998). The general intelligence factor. Pobrano z: http://www.hucama.com/wp-content/uploads/2017/11/g-factor-intellligence-1998.pdf (dostęp: 24.09.2021).pl_PL
dc.referencesGraziano, W.G., Ward, D. (1992). Probing the Big Five in adolescence: Personality and adjustment during a developmental transition. Journal of Personality, 60(2), 425–439.pl_PL
dc.referencesGreenberg, M.T. (2006). Promoting resilience in children and youth. Preventive intervention and their interface with neuroscience. Annals of the New York Academy of Sciences, Resilience in Children, 1094, 139–150.pl_PL
dc.referencesGribble, P.A., Cowen, E.L., Wyman, P.A., Work, W.C., Wannon, M., Raoof, A. (1993). Parent and child views of parent-child relationship qualities and resilient outcomes among urban children. Pobrano z: https://acamh.onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1111/j.1469-7610.1993.tb01032.x (dostęp: 18.12.2020).pl_PL
dc.referencesGriggs, J., Tan, J.P., Buchanan, A., Attar-Schwartz, S., Flouri, E. (2010). They’ve always been there for me: Grandparental involvement and child well-being. Children & Society, 24, 200–214.pl_PL
dc.referencesGromkowska-Melosik, A. (2011). Edukacja i (nie)równość społeczna kobiet. Studium dynamiki dostępu. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.pl_PL
dc.referencesGrzegorzewska, I. (2011). Odporność psychiczna dzieci i młodzieży – wyzwanie dla współczesnej edukacji. Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja, 1(53), 37–51.pl_PL
dc.referencesGrzegorzewska, I. (2013). Odporność psychiczna dzieci alkoholików. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.pl_PL
dc.referencesGrygiel, P., Humenny, G. (2015). Efektywność nauczania a relacje rówieśnicze. W: R. Dolata, A. Hawrot, G. Humenny, A. Jasińska-Maciążek, M. Koniewski, P. Majkut, A. Otręba-Szklarczyk (red.), (Ko)warianty efektywności nauczania. Wyniki badania w klasach IV–VI (s. 85–116). Warszawa: Instytut Badań Edukacyjnych.pl_PL
dc.referencesGrygiel, P., Modzelewski, M., Pisarek, J. (2016). Academic self-concept and achievement in Polish primary schools: Cross-lagged modelling and gender-specifi eff European Journal of Psychology of Education. https://doi.org/10.1007/s10212-016-0300-2pl_PL
dc.referencesGulla, B. (2021). Wrażliwość człowieka. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.pl_PL
dc.referencesGuskey, T.R. (2011). Stability and change in high school grades. NASSP Bulletin, 95(2), 85–98. https://doi.org/10.1177/0192636511409924pl_PL
dc.referencesHagestad, G.O. (1985). Continuity and connectedness. W: V.L. Bengtson, J.F. Robertson (red.), Grandparenthood (s. 31–48). Beverly Hills, CA: Sage.pl_PL
dc.referencesHall, J.A. (2011). Sex differences in friendship expectations: A meta-analysis. Journal of Social and Personal Relationships, 28(6), 723–747. https://doi.org/10.1177/0265407510386192pl_PL
dc.referencesHalpenny, A.M., Nixon, E., Watson, D. (2010). Summary report on parents’ and children’s perspectives on parenting styles and discipline in Ireland. Reports, 13. Pobrano z: https://arrow.tudublin.ie/aaschsslrep/13/ (dostęp: 21.11.2021).pl_PL
dc.referencesHammen, C. (2003). Risk and protective factors for children of depressed parents. W: S.S. Luthar (red.), Resilience and vulnerability adaptation in the context of childhood adversities (s. 50–75). Cambridge: University Press.pl_PL
dc.referencesHand, L.S., Furman, W. (2009). Rewards and costs in adolescent other-sex friendships: Comparisons to same-sex friendships and romantic relationships. Social Development, 18(2), 270–287. https://doi.org/10.1111/j.1467-9507.2008.00499.xpl_PL
dc.referencesHarris, J.R. (2000). Geny czy wychowanie? Warszawa: Jacek Santorski & Co.pl_PL
dc.referencesHarwas-Napierała, B. (2010). Rodzina w kontekście współczesnych zagrożeń. W: T. Rostowska, A. Jarmołowska (red.), Rozwojowe i wychowawcze aspekty życia rodzinnego (s. 11–21). Warszawa: Wydawnictwo Difin.pl_PL
dc.referencesHarwas-Napierała, B. (2014). Specyfika komunikacji interpersonalnej w rodzinie ujmowanej jako system. W: I. Janicka, H. Liberska (red.), Psychologia rodziny (s. 47–72).pl_PL
dc.referencesWarszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.pl_PL
dc.referencesHarwas-Napierała, B., Trempała, J. (2000). Psychologia rozwoju człowieka, t. 2. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.pl_PL
dc.referencesHavighurst, R.J. (1981). Developmental tasks and education. New York–London: Longman.pl_PL
dc.referencesHawrot, A. (2018). Pozaszkolna pomoc w nauce a osiągnięcia szkolne w okresie adolescencji. Edukacja, 1(144), 35–49. https://doi.org/10.24131/3724.180103pl_PL
dc.referencesHeaven, P.C.L. (1994). Contemporary adolescence. A social psychological approach. Melbourne: MacMillan Education Australia PTY Ltd.pl_PL
dc.referencesHeaven, P.C.L., Ciarrochi, J. (2012). When IQ is not everything: Intelligence, personality and academic performance at school. Personality and Individual Differences, 53, 518–522.pl_PL
dc.referencesHenderson, C., Hayslip, B., Sanders, L., Louden, L. (2009). Grandmother – grandchild relationship quality predicts psychological adjustment among youth from divorced families. Journal of Family Issues, 30, 1245–1264.pl_PL
dc.referencesHerbert, M. (2004). Rozwój społeczny ucznia. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.pl_PL
dc.referencesHeszen, I., Sęk, H. (2007). Psychologia zdrowia. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.pl_PL
dc.referencesHeszen-Celińska, I., Sęk, H. (2020). Psychologia zdrowia. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.pl_PL
dc.referencesHetherington, M., Elmore, A.M., (2003). Risk and resilience in children coping with their parents’ divorce and remarriage. W: S.S. Luthar (red.), Resilience and vulnerability adaptation in the context of childhood adversities (s. 182–212). New York: Cambridge University Press.pl_PL
dc.referencesHobfoll, S. (2006). Stres, kultura i społeczność. Psychologia i filozofia stresu. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.pl_PL
dc.referencesHodgson, L.G. (1992). Adult grandchildren and their grandparents: The enduring bond.pl_PL
dc.referencesInternational Journal of Aging and Human Development, 34(3), 209–225.pl_PL
dc.referencesHurrelmann, K., Engel, U., Holler, B., Nordlohne, E. (1988). Failure in school, family conflicts, and psychosomatic disorders in adolescence. Journal of Adolescence, 11, 237–249. https://doi.org/10.1016/S0140-1971(88)80007-1pl_PL
dc.referencesIsen, A.M., Daubman, K.A., Nowicki, G.P. (1987). Positive affect facilitates creative problem solving. Journal of Personality and Social Psychology, 52, 1122–1131.pl_PL
dc.referencesIskra, J., Klinkosz, W. (2013). Prężność a poczucie bezpieczeństwa młodzieży rozpoczynającej studia. W: Z.B. Gaś (red.), Młodzież zagubiona – Młodzież poszukująca (s. 153–170). Lublin: Wydawnictwo Naukowe Innovatio Press.pl_PL
dc.referencesIzdebski, P., Suprynowicz, M. (2011). Rozwój pourazowy a prężność. Rocznik Naukowy Kujawsko Pomorskiej Szkoły Wyższej w Bydgoszczy. Nauki o Edukacji, 5, 61–69.pl_PL
dc.referencesJackson, D. (1998). Breaking out of the binary trap: Boys’ underachievement, schooling and gender relations. W: D. Epstein, J. Elwood, V. Hey, J. Maw (red.), Faling boys? Issues in gender and achievement (s. 75–95). United Kingdom: Open University.pl_PL
dc.referencesJackson, S., Bijstra, J., Oostra, L., Bosma, H. (1998). Adolescents’ perceptions of communication with parents relative to specific aspects of relationships with parents and personal development. Journal of Adolescence, 21, 305–322.pl_PL
dc.referencesJacobs, J.E. (1991). Influence of gender stereotypes on parent and child mathematics attitudes. Journal of Educational Psychology, 83(4), 518–527.pl_PL
dc.referencesJakubowski, M. (2007). Wpływ czynników ekonomicznych na wyniki egzaminów zewnętrznych. Egzamin. Biuletyn Badawczy Centralnej Komisji Egzaminacyjnej, 11, 24–51.pl_PL
dc.referencesJakubowicz-Bryx, A. (2007). Aspiracje edukacyjne rodziców a osiągnięcia szkolne uczniów klas trzecich. W: H. Siwek (red.), Efektywność kształcenia zintegrowanego: implikacje dla teorii i praktyki (s. 268–272). Katowice: Wyższa Szkoła Pedagogiczna TWP.pl_PL
dc.referencesJanicka, I. (2006). Kohabitacja a małżeństwo w perspektywie psychologicznej. Studium porównawcze. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.pl_PL
dc.referencesJarymowicz, M. (2000). Psychologia tożsamości. W: J. Strelau (red.), Psychologia. Podręcznik akademicki (t. III, s. 107–125). Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.pl_PL
dc.referencesJaworowska-Obłój, Z., Skuza, B. (1986). Pojęcie wsparcia społecznego i jego funkcja w badaniach naukowych. Przegląd Psychologiczny, 3, 733–746.pl_PL
dc.referencesJędrzejko, M., Walancik M. (2019). Zagrożenia dorastania. Od rozwoju zaburzonego do zrównoważonego. Warszawa: Oficyna Wydawnicza ASPRA.pl_PL
dc.referencesJohn, O.P., Caspi, A., Robins, R.W., Moffitt, T.E., Stouthamer-Loeber, M. (1994). The „little five”: Exploring the nomological network of the five-factor model of personality in adolescent boys. Child Development, 65, 160–178.pl_PL
dc.referencesJones, D.C. (1991). Friendship satisfaction and gender: An examination of sex differences in contributors to friendship satisfaction. Journal of Social and Personal Relationships, 8(2), 167–185. https://doi.org/10.1177/0265407591082002pl_PL
dc.referencesKacperczyk, A. (2006). Wsparcie społeczne w instytucjach opieki paliatywnej i hospicyjnej. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.pl_PL
dc.referencesKacprzak, K. (2015). Związki uczuciowe adolescentów w perspektywie rozwojowej – przegląd wyników badań. Studia Edukacyjne, 36, 179–203. https://doi.org/10.14746/se.2015.36.11pl_PL
dc.referencesKaczmarek, Ł., Sęk, H., Ziarko, M. (2011). Sprężystość psychiczna i zmienne pośredniczące w jej wpływie na zdrowie. Przegląd Psychologiczny, 54(1), 29–46.pl_PL
dc.referencesKaczmarek, Ł., Sęk, H., Ziarko, M., Marzec, M. (2012). Mechanisms of psychological resiliency in women after mastectomy. Contemporary Oncology, 16(4), 341–344.pl_PL
dc.referencesKaleta, K. (2011). Struktura rodziny a społeczne funkcjonowanie dorastających dzieci. Kielce: Wydawnictwo Uniwersytetu Jana Kochanowskiego.pl_PL
dc.referencesKalus, A. (2009). Funkcjonowanie systemu rodziny adopcyjnej. Analiza psychologiczna. Opole: Wydawnictwo: Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego.pl_PL
dc.referencesKarwowski, M. (2005). Rezultaty w nauce i kreatywność uczniów różniących się zdolnościami w percepcji nauczycieli. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska Lublin – Polonia, XVIII (s. 94–107). Warszawa: Wydawnictwo Akademia Pedagogiki Specjalnej im. M. Grzegorzewskiej.pl_PL
dc.referencesKasprzak, A., Basińska, M.A., Lewandowska, P. (2013). Resiliency and the subjective evaluation of health in mothers of children with Asperger’s syndrome. Health Psychology Report, 1, 34–41. https://doi.org/10.5114/hpr.2013.40467pl_PL
dc.referencesKasser, T., Ryan, R.M., Zax, M., Sameroff, A.J. (1995). The relations of maternal and social environments to late adolescent’s materialistic and prosocial values. Developmental Psychology, 31(6), 907–914.pl_PL
dc.referencesKawalec, J. (2000). Rola środowiska rodzinnego w wychowaniu dziecka sukcesu. Edukacja i Dialog, 5, 57–65.pl_PL
dc.referencesKawula, S. (2005). Kształty rodziny współczesnej. Szkice familiologiczne. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.pl_PL
dc.referencesKaynak, O., Lepore, S., Kliewer, W. (2011). Social support and social constraints moderate the relation between community violence exposure and depressive symptoms in an urban adolescent sample. Journal of Social and Clinical Psychology, 30, 250–269.pl_PL
dc.referencesKaźmierczak, M. (2015). Oblicza empatii w procesie adaptacji do rodzicielstwa. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.pl_PL
dc.referencesKita, S. (2015). Nauczyciel w obliczu odrzucenia rówieśniczego w klasie. Szkolne działania interwencyjne. Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Pedagogika, 24, 278.pl_PL
dc.referencesKmiecik-Baran, K. (2000). Narzędzia do rozpoznawania zagrożeń społecznych w szkole. Gdańsk: Wydawnictwo Przegląd Oświatowy.pl_PL
dc.referencesKnopp, K. (2019). Czy sam „rozum” wystarczy? Czyli o znaczeniu inteligencji akademickiej i inteligencji emocjonalnej w funkcjonowaniu dzieci oraz młodzieży. Kwartalnik Naukowy Fides Et Ratio, 40(4), 266–280. https://doi.org/10.34766/fetr.v40i4.185pl_PL
dc.referencesKo, P.-C., Buskens, V., Wu, C.-I. (2015). The interplay between gender and structure: Dynamics of adolescent friendships in single-gender classes and mixedgender classes. Journal of Research on Adolescence, 25(2), 387–401. https://doi.org/10.1111/jora.12136pl_PL
dc.referencesKokociński, M. (2011). Rola grupy rówieśniczej w socjalizacji młodzieży. Poznań: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Komunikacji i Zarządzania.pl_PL
dc.referencesKołażyk, K. (2020). Rola dziadków we współczesnej rodzinie. Funkcjonowanie rodzin wielopokoleniowych z perspektywy psychologii. Kwartalnik Naukowy Fides et Ratio, 41(1), 260–269.pl_PL
dc.referencesKołodziejczyk, A. (2011). Późne dzieciństwo – młodszy wiek szkolny. W: J. Trempała (red.), Psychologia rozwoju człowieka (s. 234–258). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.pl_PL
dc.referencesKonarzewski, K. (1996). Problemy i schematy. Pierwszy rok nauki szkolnej dziecka. Warszawa: Wydawnictwo Żak.pl_PL
dc.referencesKonarzewski, K. (2003). Reforma oświaty: podstawa programowa i warunki kształcenia. Warszawa: Wydawnictwo Instytut Spraw Publicznych.pl_PL
dc.referencesKonarzewski, K. (2014). Czy wielodzietność obniża osiągnięcia szkolne? Edukacja, 4(129), 21–35.pl_PL
dc.referencesKornas-Biela, D. (2017). Kształtowanie się więzi rodziców z dzieckiem w perinatalnym okresie życia. Fides et Ratio. Kwartalnik Naukowy, 1(29), 148–170.pl_PL
dc.referencesKotlarska-Michalska, A. (2002). Więź w rodzinach wielodzietnych. Roczniki Socjologii Rodziny, 14, 57–70.pl_PL
dc.referencesKotlarski, K. (1994). Postawy rodzicielskie a osiągnięcia dziecka w nauce. Kultura i Edukacja, 1, 111–120.pl_PL
dc.referencesKotlarski, K. (1995). Kariery edukacyjne uczniów zdolnych i mniej zdolnych matematycznie. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.pl_PL
dc.referencesKozłowski, W. (2013). Zaangażowanie rodziców a osiągnięcia szkolne uczniów. Edukacja, 2(122), 78–89.pl_PL
dc.referencesKozłowski, W., Matczak, E. (2014). Aspiracje edukacyjne rodziców w stosunku do własnych dzieci, Edukacja, 1(126), 66–78.pl_PL
dc.referencesKozłowski, W., Matczak, E. (2016). Aspiracje zawodowe rodziców wobec synów i córek. Edukacja, 3(138), 98–108.pl_PL
dc.referencesKraemer, A.A. (2006). The tricky transition: Communication in the mother and adolescentdaughter relationship. N.C.U.R: UW-Whitewater Wisconsin. Pobrano z: http://www.ncur20.com/presentations/13/1388/paper.pdf (dostęp: 30.05.2021).pl_PL
dc.referencesKrzywosz-Rynkiewicz, B., Zalewska, A.M. (2011). Psychologiczne portrety młodych obywateli. Rozwojowe i podmiotowe uwarunkowania aktywności obywatelskiej młodzieży. Warszawa: Wydawnictwo SWPS Academica.pl_PL
dc.referencesKukołowicz, T. (2001). Rodzina wychowuje: wybrane zagadnienia. Stalowa Wola: Oficyna Wydawnicza Fundacji Uniwersyteckiej w Stalowej Woli.pl_PL
dc.referencesKulas, H. (1996). Locus of control in adolescence: A longitudinal study. W: R. Heights (red.), Adolescence, 31(123), 721–729.pl_PL
dc.referencesKulig, J. (2000). Community resiliency: The potential for community health nursing theory development. Public Health Nursing, 17(5), 374–385.pl_PL
dc.referencesKumpfer, K.L. (1999). Factors and processes contributing to resilience. The resilience framework. W: M.D. Glantz, J.L. Johnson (red.), Resilience and development: Positive life adaptations (s. 179–224). New York: Kluwer Academic/Plenum Publishers.pl_PL
dc.referencesKwak, A. (2008–2009). Rodzina i młodzież. Teoria i badania. Młodzież a Rodzina. Roczniki Socjologii Rodziny XIX, 51–70.pl_PL
dc.referencesLachowska, B. (2013). O znaczeniu modeli teoretycznych w badaniach rodziny. Family Forum, 3, 11–24.pl_PL
dc.referencesLazarsfeld, P.F., Merton, R.K. (1954). Friendship as a social process: A substantive and methodological analysis. W: M. Berger (red.), Freedom and Control in Modern Society (s. 18–66). New York: Van Nostrand.pl_PL
dc.referencesLease, A.M., Musgrove, K.T., Axelrod, J.L. (2002). Dimensions of social status in preadolescent peer groups: Likability, perceived popularity, and social dominance. Social Development, 11(4), 508–533. https://doi.org/10.1111/1467-9507.00213pl_PL
dc.referencesLelek-Kratiuk, M., Kutt, M. (2021). Uwikłane w sieci przemocy. Zasoby adaptacyjne a strategie zaradcze kobiet – ofiar przemocy w związku intymnym. Kraków: Wydawnictwo Libron.pl_PL
dc.referencesLempers, J.D., Clark-Lempers, D.S. (1993). A functional comparison of same sex and opposite-sex friendships during adolescence. Journal of Adolescent Research, 8(1), 89–108. https://doi.org/10.1177/074355489381007pl_PL
dc.referencesLetzring, T.D., Block, J., Funder, D.C. (2005). Ego-control and ego-resiliency: Generalization of self-report scales based on personality descriptions from acquaintances, clinicians, and the self. Journal of Research in Personality, 39, 395–422.pl_PL
dc.referencesLiberska, H. (2021). Agresja mężczyzn podejmujących zachowania przestępcze – problem odpowiedzialności rodziny pochodzenia. W: H. Liberska, A. Malina, D. Suwalska-Barancewicz (red.), Społeczny i indywidualny wymiar odpowiedzialności (s. 44–58). Bydgoszcz: Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego.pl_PL
dc.referencesLicitra-Kleckler, D.M., Waas, G.A. (1993). Perceived social support among high-stress adolescents. The role of peers and family. Journal of Adolescent Research, 8(4), 381–402.pl_PL
dc.referencesLindberg, S.M., Hyde, J.S., Petersen, J.L., Linn, M.C. (2010). New trends in gender and mathematics performance: A meta-analysis. Psychological Bulletin, 136(6), 1123–1135. https://doi.org/10.1037/a0021276pl_PL
dc.referencesLis, S. (1992). Proces socjalizacji dziecka w środowisku pozarodzinnym. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.pl_PL
dc.referencesLubbers, M.J. (2003). Group composition and network structure in school classes: A multilevel application of the p* model. Social Networks, 25(4), 309–332. https://doi.org/10.1016/S0378-8733(03)00013-3pl_PL
dc.referencesLuthar, S.S. (2006). Resilience in development: A synthesis of research across five decades. W: D. Cicchetti, D.J. Cohen (red.), Developmenthal Psychopatology: Risk, Disorder, and Adaptation (s. 740–795). New York: Wiley.pl_PL
dc.referencesLuthar, S.S., Cicchetti, D. (2000). The construct of resilience: Implication for interventions and social policies. Development and Psychopatology, 12, 857–885.pl_PL
dc.referencesLuthar, S.S., Zelazo, L.B. (2003). Research on resilience. An integrative review. W: S.S. Luthar (red.), Resilience and Vulnerability (s. 510–549). Cambridge: Cambridge University Press.pl_PL
dc.referencesŁodygowska, E. (2017). Rozwój poczucia skuteczności u dzieci i młodzieży: czynniki ryzyka i zasoby. W: E. Łodygowska, E. Pieńkowska (red.), Psychologia wieku rozwojowego. Norma – nietypowość – patologia (s. 31–53). Szczecin: volumina.pl Daniel Krzanowski.pl_PL
dc.referencesŁuszczyńska, A., Kowalska, M., Mazurkiewicz, M., Schwarzer, R. (2006). Berlińskie Skale Wsparcia Społecznego (BSSS): Wyniki wstępnych badań nad adaptacją skal i ich własnościami psychometrycznymi. Studia Psychologiczne, 44(3), 17–27.pl_PL
dc.referencesMaccoby, E. (1980). Social development. Psychological growth and parent – child relationship. New York: Harcourt Brace Jovanovich, INC.pl_PL
dc.referencesMacek, P., Jeżek, S. (2007). Adolescents’ assessments of parents and peers: Relationships to self-esteem and self-efficacy. Pobrano z: https://www.semanticscholar.org/paper/Adolescents’-assessments-of-parents-and-peers%3A-and-Macek-Je%C5%BEek/4c2d0388673891c7a5ea129f07d43c2f125e3404 (dostęp: 25.03.2020).pl_PL
dc.referencesMachnik-Czerwik, A. (2014). Obraz ciała i poczucie jakości życia kobiet z rakiem piersi. Niepublikowana rozprawa doktorska. Archiwum prac Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy.pl_PL
dc.referencesMadjar, N., Shklar, N., Moshe, L. (2016). The role of parental attitudes in children’s motivation toward homework assignments. Psychology in the Schools, 2, 173–188.pl_PL
dc.referencesMakarewicz, J. (1996). Niektóre sposoby przeciwdziałania niepowodzeniom dzieci młodszych w kształceniu geometrycznym. W: E. Stucki (red.), Problemy innowacji w kształceniu i wychowaniu (s. 175–186). Bydgoszcz: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Bydgoszczy.pl_PL
dc.referencesMakaruk, K. (2013). Dziadkowie i wnuki. Wspólna historia. Raport z badań jakościowych. Pobrano z: http://fdds.pl/wp-content/uploads/2016/05/Makaruk_Dziadkowie_i_wnuki_raport.pdf (dostęp: 28.06.2020).pl_PL
dc.referencesMałecka, B.Z. (1997). Dziadkowie w rodzinie. Edukacja i Dialog, 10, 14–16.pl_PL
dc.referencesMarchant, G.J., Paulson, S.E., Rothlisberg, B.A. (2001). Relations of middle school students’ perceptions of family and school contexts with academic achievement. Psychology in the Schools, 38, 505–519. https://doi.org/10.1002/pits.1039.abspl_PL
dc.referencesMarczak, K. (2008). Inteligencja emocjonalna a funkcjonowanie szkolne młodzieży gimnazjalnej. Nieopublikowana praca magisterska. Warszawa: WSFiZ.pl_PL
dc.referencesMarkstrom, C.A., Marshall, S.K., Tryon, R.J. (2000). Resiliency, social support, and coping in rural low-income Appalachian adolescents from two racial groups. Journal of Adolescence, 23(6), 693–703. http://dx.doI.org/10.1006/jado.2000.0353pl_PL
dc.referencesMartowska, K. (2007). Cechy środowiska rodzinnego a inteligencja emocjonalna dzieci. Studia Psychologica, 7, 181–194.pl_PL
dc.referencesMaryl, M., Korolczuk, A. (2008). Relacje z rodzicami i rówieśnikami – ich wpływ na funkcjonowanie adolescentów. Psychiatria i Psychologia Kliniczna, 8(1), 46–56.pl_PL
dc.referencesMaslow, A. (2018). Motywacja i osobowość. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.pl_PL
dc.referencesMasten, A.S. (2001). Resilience processes in development. Pobrano z: http://ocfcpacourts.us/wp-content/uploads/2020/06/Ordinary_Magic_Resilience_Process_000935.pdf (dostęp: 30.09.2021).pl_PL
dc.referencesMasten, A.S., Reed, M.G. (2002). Resilience in development. W: C.R. Snyder, S.J. Lopez (red.), The handbook of positive psychology (s. 74–88). New York: Oxford University Press.pl_PL
dc.referencesMasten, A.S., Coatsworth, J.D., Neemann, J., Gest, S.D., Tellegen, A., Garmezy, N. (1995). The structure and coherence of competence from childhood through adolescence. Child Development, 66, 1635–1659.pl_PL
dc.referencesMatczak, A., Knopp, K.A. (2013). Znaczenie inteligencji emocjonalnej w funkcjonowaniu człowieka. Warszawa: Wydawnictwo Stowarzyszenia Filomatów Redakcja Liberi Libri.pl_PL
dc.referencesMau, W., Bikos, L. (2000). Educational and vocational aspirations of minority and female students: a longitudinal study. Journal of Counseling and Development, 78, 186–194.pl_PL
dc.referencesMayer, J.D., Salovey, P., Caruso, D.R., Sitarenios, G. (2001). Emotional intelligence as a standard intelligence. Emotion, 1(3), 232–242.pl_PL
dc.referencesMcLanahan, S.S., Sandefur, G. (1994). Growing up in a single parent family: What hurts, what helps. Cambridge: Harvard University Press.pl_PL
dc.referencesMcPherson, M., Smith-Lovin, L., Cook, J.M. (2001). Birds of a feather: Homophily in social networks. Annual Review of Sociology, 27(1), 415–444. https://doi.org/10.1146/ annurev.soc.27.1.415pl_PL
dc.referencesMead, M. (2000). Kultura i tożsamość. Studium dystansu międzypokoleniowego. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.pl_PL
dc.referencesMeltzer, L. (2004). Resilience and learning disabilities: Research on internal and external protective dynamics. Learning Disabilities: Research and Practice, 19, 1–2.pl_PL
dc.referencesMendecka, G. (2003). Środowisko rodzinne w percepcji osób aktywnych twórczo. Częstochowa: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej.pl_PL
dc.referencesMinuchin, S. (1988). Relationship within the family: A systems perspective development. W: R.A. Hinde, J. Stevens-Hinde (red.), Relationships within the Families (s. 7–26). Oxford: Claredon Press.pl_PL
dc.referencesMitręga, A., Biedroń, M. (2014). Solo-rodzice jako alternatywa tradycyjnych ról rodzicielskich. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Sociologica, 51, 65–77.pl_PL
dc.referencesMoore, K.A., Guzman, L., Hair, E.C., Lippman, L., Garrett, S.B. (2004). Parent-teen relationships and interactions: Far more positive than not. Pobrano z: https://www.childtrends.org/wp-content/uploads/2014/10/2004-25Parent_TeenRB.pdf (dostęp: 4.10.2021).pl_PL
dc.referencesMoore, S.M., Rosenthal, D.A. (2015). Personal growth, grandmother engagement and satisfaction among non-custodial grandmothers. Aging & Mental Health, 19(2), 136.pl_PL
dc.referencesMutchler, J.E., Baker, L.A. (2009). The implications of grandparent coresidence for economic hardship among children in mother-only families. Journal of Family Issues, 30(11), 1576–1597.pl_PL
dc.referencesNadolska, K., Sęk, H. (2007). Społeczny kontekst odkrywania wiedzy o zasobach odpornościowych, czyli czym jest resilience i jak ono funkcjonuje. W: Ł. Kaczmarek, A. Słysz (red.), Bliżej serca – zdrowie i emocje (s. 13–37). Poznań: Wydawnictwo Uniwersytetu Adama Mickiewicza.pl_PL
dc.referencesNamysłowska, I. (2000). Terapia rodzin. Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Psychiatrii i Neurologii.pl_PL
dc.referencesNapora, E. (1995). Cechy matek pożądane w wychowaniu dzieci. Problemy Rodziny, 1, 23–27.pl_PL
dc.referencesNapora, E. (2007). Aspiracje młodzieży wiejskiej. Edukacja i Dialog, 3(186), 31–34.pl_PL
dc.referencesNapora, E. (2016). Relacje z dziadkami a subiektywna ocena jakości życia ich wnuków w rodzinach o różnej strukturze. Polskie Forum Psychologiczne, 21(1), 5–22.pl_PL
dc.referencesNapora, E. (2017). Wsparcie społeczne dziadków i komunikowanie się z rówieśnikami predyktorami prężności u adolescentów z rodzin samotnych matek. Roczniki Psychologiczne, 20(4), 775–793. https://doi.org/10.18290/rpsych.2017.20.4-3plpl_PL
dc.referencesNapora, E. (2018). Wsparcie dziadków i prężność a komunikacja z rówieśnikami u adolescentów pochodzących z rodzin samotnych matek. Psychologia Wychowawcza, 55(13), 83–103.pl_PL
dc.referencesNapora, E. (2019). Relacje w rodzinie samotnej matki. Znaczenie wsparcia od dziadków dla komunikowania się z rówieśnikami u adolescentów. Częstochowa: Wydawnictwo Uniwersytetu Humanistyczno-Przyrodniczego.pl_PL
dc.referencesNapora, E., Pękala, B. (2014a). Komunikacja z matką a siła związku córki z rówieśnikami tej samej płci. Polskie Forum Psychologiczne, 19(4), 479–494.pl_PL
dc.referencesNapora, E., Pękala, B. (2014b). Wsparcie i komunikacja matek czynnikiem prężności w funkcjonowaniu córek wśród rówieśniczek. Polskie Forum Psychologiczne, 19(3), 371–386.pl_PL
dc.referencesNapora, E., Kozerska, A., Miszczak, E. (2014). Wsparcie dziadków w rodzinie o różnej strukturze a jakość życia młodzieży. Acta Humanica, 2, 161–170.pl_PL
dc.referencesNapora, E., Kozerska, A., Schneider, A. (2014). Parentyfikacja dziadków czynnikiem resilience w funkcjonowaniu rodziny samotnej matki – przegląd badań. Kultura i Edukacja, 1(101), 51–71.pl_PL
dc.referencesNewman, T. (2002). Promoting resilience: A review of effective strategies for child care services. Exeter, United Kingdom: Center for Evidence Based Social Sciences.pl_PL
dc.referencesNęcka, E. (2002). Inteligencja. Geneza – Struktura – Funkcje. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.pl_PL
dc.referencesNiemierko, B. (2002). Ocenianie szkolne bez tajemnic. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.pl_PL
dc.referencesNiepel, C., Brunner, M., Preckel, F. (2014). The longitudinal interplay of students’ academic self-concepts and achievements within and across domains: Replicating and extending the reciprocal internal/external frame of reference model. Journal of Educational, 106, 1170–1191. https://doi.org/10.1037/a0036307pl_PL
dc.referencesObuchowska, I. (2001). Drogi dorastania. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.pl_PL
dc.referencesObuchowska, I. (2002). Adolescencja. W: B. Harwas-Napierała, J. Trempała (red.), Psychologia rozwoju człowieka, t. 2, (s. 163–201). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.pl_PL
dc.referencesObuchowska, I. (2005). Adolescencja. W: B. Harwas-Napierała, J. Trempała (red.), Psychologia rozwoju człowieka. Charakterystyka okresów życia człowieka (s. 163–199). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.pl_PL
dc.referencesObuchowski, K. (1985). Autonomia jednostki a osobowość. W: J. Reykowski, O.W. Owczynnikowa, K. Obuchowski (red.), Studia z psychologii emocji, motywacji i osobowości. Wrocław: Ossolineum.pl_PL
dc.referencesOgińska-Bulik, N. (2010). Doświadczanie sytuacji traumatycznych a zjawisko potraumatycznego rozwoju u młodzieży. Psychologia Rozwojowa, 15(3), 33–42.pl_PL
dc.referencesOgińska-Bulik, N. (2013). Pozytywne skutki doświadczeń traumatycznych, czyli kiedy łzy zamieniają się w perły. Warszawa: Wydawnictwo Difin.pl_PL
dc.referencesOgińska-Bulik, N. (2014). Prężność psychiczna a zadowolenie z życia osób uzależnionych od alkoholu. Alcoholism and Drug Addiction/Alkoholizm i Narkomania, 27, 319–324.pl_PL
dc.referencesOgińska-Bulik, N., Juczyński, Z. (2008/2010). Osobowość, stres czy zdrowie. Warszawa: Wydawnictwo Difin.pl_PL
dc.referencesOgińska-Bulik, N., Juczyński, Z. (2011). Prężność u dzieci i młodzieży: charakterystyka i pomiar – polska skala SPP-18. Polskie Forum Psychologiczne, 16(1), 7–28.pl_PL
dc.referencesOkagaki, L., Sternberg, R.J. (1993). Parental beliefs and children’s school performance. Child Development, 64(1), 36–56.pl_PL
dc.referencesOkoń, W. (1996). Nowy słownik pedagogiczny. Warszawa: Żak.pl_PL
dc.referencesOkun, M.A., Braver, M.W., Weir, R.M. (1990). Grade level differences in school satisfaction. Social Indicators Research, 22, 419–427.pl_PL
dc.referencesOleszkowicz, A., Senejko, A. (2013). Psychologia dorastania. Zmiany rozwojowe w dobie globalizacji. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.pl_PL
dc.referencesOleś, M. (2000). Rola rodziny w kształtowaniu umiejętności psychospołecznych u dzieci. W: D. Kornas-Biela (red.), Rodzina – źródło życia i szkoła miłości (s. 267–284). Lublin: Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.pl_PL
dc.referencesOleś, P. (2011). Psychologia człowieka dorosłego. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.pl_PL
dc.referencesOliva, A., Palacios, J. (1992). Teacher’s ideas on education and development. Sevilla: Universida de Sevilla.pl_PL
dc.referencesOstaszewski, K. (2005). Druga strona ryzyka. Remedium, 2, 1–3.pl_PL
dc.referencesPaszkowska-Rogacz, A. (2018). Percepcja postaw rodzicielskich przez młodzież a jej trudności w procesie podejmowania decyzji zawodowych. Polskie Forum Psychologiczne, 23, 157–171.pl_PL
dc.referencesPatton, W.A., Creed, P. (2007). The relationship between career variables and occupational aspirations/expectations for Australian high school adolescents. Journal of Career Development, 34, 127–148.pl_PL
dc.referencesPawelec, M., Łukasiewicz, J. (2012). Szantaż emocjonalny w relacjach rówieśniczych. Roczniki Nauk o Rodzinie i Pracy Socjalnej, 4(59), 299–312.pl_PL
dc.referencesPeplińska, A., Połomski, P., Pogorzelska, I. (2014). Postawy rodzicielskie a preferencje zawodowe młodzieży. Psychologia Rozwojowa, 2, 83–102.pl_PL
dc.referencesPerry, J.C., Przybysz, J., Al-Sheikh, M. (2009). Reconsidering the „aspiration-expectation gap” and assumed gender differences among urban youth. Journal of Vocational Behavior, 74, 349−354.pl_PL
dc.referencesPetrides, K.V., Fredrickson, N., Furnham, A. (2004). The role of trait emotional intelligence in academic performance and deviant behavior at school. Personality and Individual Differences, 36, 277–229.pl_PL
dc.referencesPieńkos, M. (2015). Dziadkowie w wychowaniu wnuków na podstawie opinii osób młodych i starszych. Forum Pedagogiczne, 2, 279–289.pl_PL
dc.referencesPinquart, M., Silbereisen, R.K. (2010). Patterns of fulfillment in the domain of work. Intimate relationship and leisure. Applied Research Quality Life, 5, 147–164.pl_PL
dc.referencesPiotrowska, A. (1997). Z badań nad inteligencją społeczną. Psychologia Wychowawcza, 4, 289–300.pl_PL
dc.referencesPisarska, A., Ostaszewski, K. (2011). Środowisko sąsiedzkie w percepcji warszawskich gimnazjalistów w kontekście koncepcji resilience. W: W. Junik (red.), Resilience (s. 87–103). Warszawa: Wydawnictwo Edukacyjne Parpamedia.pl_PL
dc.referencesPisarska, A., Ostaszewski, K. (2012). Resilience w rodzinie – wyniki badań warszawskich gimnazjalistów. Dziecko Krzywdzone, 3(40), 62–83.pl_PL
dc.referencesPisula, E. (1998). Psychologiczne problemy rodziców dzieci z zaburzeniami rozwoju. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.pl_PL
dc.referencesPlopa, M. (2005). Psychologia rodziny: Teoria i badania. Elbląg: Wydawnictwo Elbląskiej Uczelni Humanistyczno-Ekonomicznej.pl_PL
dc.referencesPłaszczyński, E. (1993). Otwartość w diadach małżeńskich. Częstochowa: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej.pl_PL
dc.referencesPopek, S. (2001). Człowiek jako jednostka twórcza. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.pl_PL
dc.referencesPoprawa, R. (2001). Zasoby osobiste w radzeniu sobie ze stresem. W: G. DolińskaZygmunt (red.), Podstawy psychologii zdrowia (s. 103–141). Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.pl_PL
dc.referencesPougnet, E., Serbin, L.A., Stack, D.A. (2012). The intergenerational continuity of fathers’ absence in a socioeconomically disadvantaged sample. Journal of Marriage and Family, 74, 540–555. https://doi.org/10.1111/j.1741-3737.2012.00962.xpl_PL
dc.referencesPreckel, F., Goetz, T., Pekrun, R., Kleine, M. (2008). Gender differences in gifted and averageability students: Comparing girls’ and boys’ achievement, self-concept, interest, and motivation in mathematics. Gifted Child Quarterly, 52(2), 146–159.pl_PL
dc.referencesPrzetacznik, M., Włodarski, Z. (1980). Psychologia wychowawcza. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.pl_PL
dc.referencesPutnam, R.D. (2008). Samotna gra w kręgle. Upadek i odrodzenie wspólnot lokalnych w Stanach Zjednoczonych. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.pl_PL
dc.referencesQualter, P., Whiteley, H.E., Hutchinson, J.M., Pope, D.J. (2007). Supporting the development of emotional intelligence competencies to ease the transition from primary to high school. Educational Psychology in Practice, 23, 79–95.pl_PL
dc.referencesRadochoński, M. (1987). Choroba a rodzina. Rzeszów: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej.pl_PL
dc.referencesReitzes, D.C., Mutran, E.J. (2004). Grandparenthood: Factors influencing frequency of grandparent-grandchildren contact and grandparent role satisfaction. The Journals of Gerontology: Series B, 59(1), 9–16.pl_PL
dc.referencesReivich, K., Shatte, A. (2003). The resilience factor. New York: Broadway Books.pl_PL
dc.referencesRimm, S. (1994). Bariery szkolnej kariery. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.pl_PL
dc.referencesRoberto, K.A., Stroes, J. (1992). Grandchildren and grandparents: Roles, influences, and relationships. The International Journal of Aging and Human Development, 34(3), 227–239.pl_PL
dc.referencesRostowska, T. (2002). Psychologiczne aspekty edukacyjnej funkcji rodziny. W: T. Rostowska, J. Rostowski (red.), Rodzina – rozwój – praca. Wybrane zagadnienia (s. 83–90). Łódź: Wydawnictwo Naukowe Wyższej Szkoły Informatyki w Łodzi.pl_PL
dc.referencesRostowska, T. (2006). Rozwojowe aspekty życia rodzinnego. W: T. Rostowska (red.), Jakość życia rodzinnego. Wybrane zagadnienia (s. 11–28). Łódź: Wydawnictwo Naukowe Wyższej Szkoły Informatyki w Łodzi.pl_PL
dc.referencesRostowska, T. (2008). Małżeństwo, rodzina, praca a jakość życia. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.pl_PL
dc.referencesRuiz, S.A., Silverstein, M. (2007). Relationships with grandparents and the emotional wellbeing of late adolescent and young adult grandchildren. Journal of Social Issues, 4(63), 793–808. https://doi.org/10.1111/j.1540-4560.2007.00537.xpl_PL
dc.referencesRutkowska, M. (2015). Rezyliencja jako interdyscyplinarna kategoria analityczna i jej zastosowanie w pedagogice. Studia i Badania Naukowe Pedagogika, 1, 29–47.pl_PL
dc.referencesRutter, M. (1979). Protective factors in children’s responses to stress and disadvantage. W: M. Kent, J. Rolf (red.), Primary prevention of psychopathology. Vol. III: Social competence in children (s. 49–74). Hanover: University Press of New England.pl_PL
dc.referencesRutter, M. (1987). Psychosocial resilience and protective mechanisms. American Journal of Orthopsychiatry, 57(3), 316–331.pl_PL
dc.referencesRutter, M. (1999). Resilience concepts and findings implications for family therapy. Journal of Family Therapy, 21, 119–144.pl_PL
dc.referencesRyś, M. (2012). Rodzina na rozdrożu w zmieniającym się świecie (streszczenie). Referat przedstawiony podczas III Międzynarodowej Konferencji Naukowej, Lublin.pl_PL
dc.referencesSadowski, R. (2018). Raport Newspoint: Pokolenia w Polsce i potrzeba monitorowania ich rosnącej aktywności. Pobrano z: https://www.newspoint.pl/blog/raport-newspoint-pokolenia-w-polsce-i-potrzeba-monitorowania-ich-rosnacej-aktywnosci (dostęp: 7.09.2018).pl_PL
dc.referencesSagone, E., De Caroli, M.E. (2016). „Yes… I can”: Psychological resilience and self – efficacy in adolescents. International Journal of Developmental and Educational Psychology, 1, 141–148.pl_PL
dc.referencesSalovey, P., Mayer, J.M. (1990). Emotional intelligence. Imagination, Cognition and Personality, 9, 189–200.pl_PL
dc.referencesSatir, V. (2000). Terapia rodziny. Teoria i praktyka. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.pl_PL
dc.referencesSchaffer, H.R. (2022). Psychologia dziecka. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.pl_PL
dc.referencesSchneider, B.H., Younger, A.J. (1996). Adolescent-parent attachment and adolescents’ relations with their peers: A closer look. Youth and Society, 28, 95–108.pl_PL
dc.referencesSchunk, D.H., Hanson, A.R. (1989). Influence of peer-model attributes on children’s beliefs and learning. Journal of Educational Psychology, 81(3), 431–434.pl_PL
dc.referencesSchunk, D.H., Pajares, F. (2002). The development of academic self-efficacy. W: A. Wigfield, J. Eccles (red.), Development of achievement motivation (s. 15–31). San Diego: Academic Press.pl_PL
dc.referencesSeligman, M.E.P. (1993). Optymizmu można się nauczyć. Poznań: Media Rodzina.pl_PL
dc.referencesSendyk, A. (2008). Osoby starsze w roli dziadków. W: A. Nowicka (red.), Wybrane problemy osób starszych (s. 151–159). Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.pl_PL
dc.referencesSeyfried, S.F., Chung, I. (2002). Parent involvement as parental monitoring of student motivation and parent expectations predicting later achievement among African American and European-American middle school age students. Social Work with Multicultural Youth, 11(1–4), 109–131.pl_PL
dc.referencesSęk, H. (2001). O wieloznacznych funkcjach wsparcia społecznego. W: L. Cierpiałkowska, H. Sęk (red.), Psychologia kliniczna i psychologia zdrowia (s. 13–33). Poznań: Wydawnictwo Humaniora.pl_PL
dc.referencesSęk, H., Cieślak, R. (2004). Wsparcie społeczne – sposoby definiowania, rodzaje i źródła wsparcia, wybrane koncepcje teoretyczne. W: H. Sęk, R. Cieślak (red.), Wsparcie społeczne, stres i zdrowie. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.pl_PL
dc.referencesSękowski, A.E. (2001). Osiągnięcia uczniów zdolnych. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.pl_PL
dc.referencesSękowski, A.E. (2004). Inteligencja, twórczość, mądrość a wybitne zdolności. W: A.E. Sękowski (red.), Psychologia zdolności. Współczesne kierunki badań (s. 173–192). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.pl_PL
dc.referencesSibley, E., Dearing, E. (2014). Family educational involvement and child achievement in early elementary school for American-born and immigrant families. Psychology in the Schools, 51, 814–831. https://doi.org/10.1002/pits.21784pl_PL
dc.referencesSiekańska, M. (2004). Wybrane aspekty osobowości a zadowolenie z pracy zawodowej osób wybitnie zdolnych. W: A.E. Sękowski (red.), Psychologia zdolności. Współczesne kierunki badań (s. 145–158). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.pl_PL
dc.referencesSikorska, I., Adamczyk-Banach, M., Polak, M. (2019). Zasoby odporności psychicznej dziecka – co wiedzą o nich rodzice i nauczyciele. Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce, 14, 2(52), s. 23–39. https://doi.org/10.35765/eetp.2019.1452.02pl_PL
dc.referencesSikorska, I., Wyra, M., Lipp, N., Krawczyk, T., Wróbel, P., Stadtmuller, K., Reder, M. (2018). Samopoczucie ucznia w szkole – dobrostan i poczucie bezpieczeństwa. W: E. Napora, M. Stawiarska-Lietzau, E. Kornacka-Skwara (red.), Psychospołeczne aspekty bezpieczeństwa w wymiarze indywidualnym i społecznym (s. 171–197). Częstochowa: Wydawnictwo Uniwersytetu Humanistyczno-Przyrodniczego.pl_PL
dc.referencesSikorski, W. (2000). Postawy rodzicielskie w percepcji dorastających a poziom ich aspiracji edukacyjnych. Psychologia Wychowawcza, 2, 190–200.pl_PL
dc.referencesSilverman, I.W. (2003). Gender differences in delay of gratification: A meta-analysis. Sex Roles, 49(9–10), 451–463.pl_PL
dc.referencesSiudem, A. (2005). Radzenie sobie ze stresem a osiągnięcia szkolne uczniów. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska Lublin, XVIII, 16.pl_PL
dc.referencesSkaalvik, S. (2004). Reading problems in school children and adults: Experiences, selfperceptions and strategies. Social Psychology of Education, 7, 105–125.pl_PL
dc.referencesSkałacka, K. (2018). Wpływ zaangażowania w opiekę nad wnukami na poziom poczucia jakości życia dziadków. Czasopismo Psychologiczne, 24(3), 617–626.pl_PL
dc.referencesSkórska, P., Świst, K., Grygiel, P., Humenny, G., Modzelewski, M., Dolata, R. (2017). Czy nauczyciele edukacji wczesnoszkolnej potrafią bezstronnie ocenić osiągnięcia dziewcząt i chłopców z języka polskiego? Edukacja, 3(142), 52–69. https://doi.org/10.24131/3724.170304pl_PL
dc.referencesSmulczyk, M. (2016). Resilience a edukacja. Rola fenomenu skutecznej adaptacji w osiągnięciach szkolnych. Forum Oświatowe, 28, 2(56), 203–222.pl_PL
dc.referencesSouthwick, S.M., Bonanno, G.A., Masten, A.S., Panter-Brick, C., Yehuda, R. (2014). Resilience definitions, theory, and challenges: Interdisciplinary perspectives. European Journal of Psychotraumatology, 5(1), 1–14.pl_PL
dc.referencesStach-Hejosz, M. (2011). Postawa religijna a relacje interpersonalne katechizowanej młodzieży gimnazjalnej. Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne, 44(1), 166–176.pl_PL
dc.referencesStepulak, M.Z. (2014). Rola i miejsce dziadków w procesie wychowania religijno-duchowego wnuków w systemie rodzinnym. Studia i Prace Pedagogiczne, 1, 221–241.pl_PL
dc.referencesSternberg, R.J. (2001). What is the common thread of creativity? Its dialectical relation to intelligence and wisdom. Pobrano z: https://citeseerx.ist.psu.edu/viewdoc/download?doi=10.1.1.391.9177&rep=rep1&type=pdf (dostęp: 2.11.2021).pl_PL
dc.referencesSteuden, M. (2020). Psychologia starzenia się i starości. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.pl_PL
dc.referencesStockard, J. (2006). Gender socialization. W: J. Saltzman Chafetz (red.), Handbook of the sociology of gender (s. 215–227). Houston: Springer US.pl_PL
dc.referencesStrelau, J. (2008). Psychologia różnic indywidualnych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.pl_PL
dc.referencesStrycharczyk, D., Clough, P. (2012). Developing mental toughness, improving performance, wellbeing and positive behaviours in others. London: Press Kogan.pl_PL
dc.referencesSuchocka, A. (2011). Przemoc symboliczna jako element ukrytego programu kształcenia polskiej szkoły. Zeszyty Naukowe AMW, 4(187), 293–302.pl_PL
dc.referencesSusułowska, M. (1998). Psychologia starzenia się. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.pl_PL
dc.referencesSzatur-Jaworska, B., Błędowski, P., Dzięgieleska, M. (2006). Podstawy gerontologii społecznej. Warszawa: Wydawnictwo ASPRA–JR.pl_PL
dc.referencesSzczupał, B. (2000). Rodzina kształtuje osobowość dziecka. Edukacja i Dialog, 2, 35–39.pl_PL
dc.referencesSzczygieł, D., Kiełkiewicz-Okrzesik, J. (2005). Inteligencja emocjonalna i powodzenie szkolne. Psychologia Rozwojowa, 10(1), 59–68.pl_PL
dc.referencesSzlendak, T. (2015). Socjologia rodziny. Ewolucja, historia, zróżnicowanie. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.pl_PL
dc.referencesSzukalski, P. (2004). Rodziny i gospodarstwa domowe w Polsce i w krajach UE. W: W. Warzywoda-Kruszyńska, P. Szukalski. (red.), Rodzina w zmieniającym się społeczeństwie polskim (s. 22–47). Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.pl_PL
dc.referencesSzukalski, P. (2006). Przemiany umieralności a częstość posiadania najbliższych krewnych przez polskich seniorów. Gerontologia Polska, 1, 9–17.pl_PL
dc.referencesSzumski, G. (2010). Wokół edukacji włączającej. Warszawa: Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej.pl_PL
dc.referencesŚcibisz, A. (2007). Spostrzegane wsparcie i sympatia rówieśników a style radzenia sobie ze stresem przez młodzież licealną. Pobrano z: http://www.sztukaleczenia.pl/pub/2009/1_2/6_AScibosz_Spostrzegane_wsparcie_i_sympatia.pdf (dostęp: 26.03.2020).pl_PL
dc.referencesŚwida-Ziemba, H. (2005). Młodzi w nowym świecie. Kraków: Wydawnictwo Literackie.pl_PL
dc.referencesŚwiętochowski, W. (2014). Rodzina w ujęciu systemowym. W: I. Janicka, H. Liberska (red.), Psychologia rodziny (s. 21–46). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.pl_PL
dc.referencesTeleon, A., Włoszczak-Szubzda, A. (2019). Zdrowie psychiczne dzieci i młodzieży w Polsce a rodzina. Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu, 25(1), 6–11.pl_PL
dc.referencesTerry, T., Huebner, E.S. (1995). The relationship between self-concept and life satisfaction in children. Social Indicators Research, 35, 39–52.pl_PL
dc.referencesTriadó, C., Villar, F., Celdrán, M., Solé, C. (2014). Grandparents who provide auxiliary care for their grandchildren: Satisfaction, difficulties, and impact on their health and wellbeing. Journal of Intergenerational Relationships, 12, 113–127.pl_PL
dc.referencesTrusty, J., Plata, M., Salazar, C.F. (2003). Modeling Mexican Americans’ educational expectations: Longitudinal effects of variables across adolescence. Journal of Adolescent Research, 18, 131–153.pl_PL
dc.referencesTyszka, Z. (2003). Rodzina we współczesnym świecie. Poznań: Wydawnictwo Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.pl_PL
dc.referencesTyszkowa, M. (1990). Zdolności, osobowość i działalność uczniów. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.pl_PL
dc.referencesTyszkowa, M. (1991). Rodzina a rozwój jednostki. W: Z. Tyszka (red.), Stan i przeobrażenia współczesnych rodzin polskich (s. 143–163). Poznań: Nakładem Centralnego Programu Badań Podstawowych CPBP.09.02.pl_PL
dc.referencesUchnast, Z. (1997). Prężność osobowa. Empiryczna typologia i metoda pomiaru. Roczniki Filozoficzne, 4, 27–50.pl_PL
dc.referencesUchnast, Z. (1998). Prężność osobowa a egzystencjalne wymiary wartościowania. Roczniki Pychologiczne, 1, 7–27.pl_PL
dc.referencesVan Houtte, M., (2004). Why boys achieve less at school than girls: The difference between boys’ and girls’ academic culture. Educational Studies, 30(2), 168.pl_PL
dc.referencesVoyer, D. Voyer, S.D. (2014). Gender differences in scholastic achievement: A meta-analysis.pl_PL
dc.referencesPsychological Bulletin, 140(4), 1174–1204. https://doi.org/10.1037/a0036620pl_PL
dc.referencesWalęcka-Matyja, K. (2009). Struktura rodziny a zróżnicowanie zachowań społecznych i osobowości młodzieży. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.pl_PL
dc.referencesWalęcka-Matyja, K. (2014a). O samotnym macierzyństwie i odpowiedzialności z perspektywy psychologicznej. Fides et Ratio. Kwartalnik Naukowy. Płciowość, Seksualność, Odpowiedzialność, 4(20), 256–271.pl_PL
dc.referencesWalęcka-Matyja, K. (2014b). Rola i funkcje rodziny. W: I. Janicka, H. Liberska (red.), Psychologia rodziny (s. 95–114). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.pl_PL
dc.referencesWalęcka-Matyja, K. (2018). Wsparcie rodzin przeżywających problemy i mających trudności w prawidłowym funkcjonowaniu – analiza, dobre praktyki. Wykład wygłoszony w ramach seminarium pt. Przejście od opieki instytucjonalnej do usług świadczonych w środowisku lokalnym – wsparcie rodziny i systemu pieczy zastępczej. Regionalny Program Operacyjny Województwa Łódzkiego na lata 2014–2020.pl_PL
dc.referencesWalęcka-Matyja, K. (2020). Familism – the concept, measure and importance for mental health. Psychiatria Polska, 54(4),791–806.pl_PL
dc.referencesWalęcka-Matyja, K. (2021). The role of family communication in shaping the quality of adult sibling interpersonal relationships and the opinions about the social world. Fides et Ratio. Kwartalnik Naukowy, 46(2), 77–117.pl_PL
dc.referencesWalęcka-Matyja, K., Janicka, I. (2021). Rodzina jako wartość. Psychologiczna analiza wartości rodzinnych. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.pl_PL
dc.referencesWang, M.C., Haertel, G.D., Walberg, H.J. (1994). Educational resilience in inner cities. W: M.C. Wang, E.W. Gordon (red.), Educational resilience in inner-city America: Challenges and prospects (s. 45–72). Hillsdale, NJ: Lawrence Erlbaum.pl_PL
dc.referencesWawrzyniak, J.K. (2011). Opiekuńczo-wychowawcza rola dziadków w rodzinie. Pedagogika Rodziny, 1(2), 95–103.pl_PL
dc.referencesWciórka, B. (oprac.) (2001). Co zawdzięczamy swoim babciom i dziadkom? Komunikat z badań. Warszawa: CBOS. Pobrano z: https://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2001/K_008_01.PDF (dostęp: 3.10.2020).pl_PL
dc.referencesWentzel, K.R. (1994). Relations of social goal pursuit to social acceptance, classroom behavior, and perceived social support. Journal of Educational Psychology, 86(2), 173–182. https://doi.org/10.1037/0022-0663.86.2.173pl_PL
dc.referencesWentzel, K.R., Wigfield, A. (2009). Handbook of motivation at school. New York–London: Routledge.pl_PL
dc.referencesWerner, E.E. (2000). Protective factors and individual resilience. W: S.J. Meisels, J.P. Shonkoff (red.), Handbook of early childhood intervention (s. 115–132). Cambridge: University Press.pl_PL
dc.referencesWerner, E.E., Smith, R.S. (2001). Journeys from childhood to midlife: Risk, resilience, and recovery. Ithaca, London: Cornell University Press.pl_PL
dc.referencesWęgrzyn-Białogłowicz, K. (2017). Psychologiczne uwarunkowania relacji nauczyciel – uczeń. Problemy Współczesnej Pedagogiki, 3(1), 103–116.pl_PL
dc.referencesWięsyk, S., Lachowska, B. (2020). Współpraca rodzicielska: komunikacja pomiędzy rodzicami. Fides et Ratio. Kwartalnik Naukowy, 42(2), 114–123.pl_PL
dc.referencesWillingham, W.W., Cole, N.S. (1997). Gender and fair assessment. Mahwah NJ: Lawrence Erlbaum.pl_PL
dc.referencesWilski, M. (2010). Adaptacja uczniów do warunków szkoły. W: S. Kowalik (red.), Psychologia ucznia i nauczyciela (s. 134–168). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.pl_PL
dc.referencesWinfield, L.F. (1994). Developing resilience in urban youth. NCREL: University of Southern California.pl_PL
dc.referencesWłodowska, Z. (1995). O późnej miłości. Wychowanie na co Dzień, 4, 19–21.pl_PL
dc.referencesWojciszke, B., Szlendak, M.A. (2010). Skale do pomiaru orientacji sprawczej i wspólnotowej. Psychologia Społeczna, 1, 57–70.pl_PL
dc.referencesWorach-Kardas, H. (2003). Starość jako wyzwanie i kwestia społeczna – nowy wymiar na progu XXI wieku. W: E. Kantowicz, A. Olubiński (red.), Działanie społeczne w pracy socjalnej na progu XXI wieku (s. 401–409). Toruń: Wydawnictwo Edukacyjne Akapit.pl_PL
dc.referencesWoynarowska, B., Małkowska-Szkutnik, A., Woynarowska-Soldan, M., Mazur, J. (2015). Postrzeganie przez młodzież w wieku 11–15 lat wybranych aspektów środowiska psychospołecznego szkoły. Tendencje zmian w latach 1990–2010. Kwartalnik Pedagogiczny, 1(235), 185–205.pl_PL
dc.referencesYouniss, J., Smollar, J. (1985). Adolescent relations with mothers, fathers, and friends. Chicago–London: The University of Chicago Press.pl_PL
dc.referencesZarzour, K. (2006). Gnębiciel ze szkolnego boiska. Poznań: Dom Wydawniczy REBIS.pl_PL
dc.referencesZawadzka, A. (1998). Rozmowy dziadków z wnukami jako forma wypoczynku. Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze, 10, 11–14. Wkładka: Przygotowanie do życia w rodzinie.pl_PL
dc.referencesZieliński, J. (2018). Sukces edukacyjny ucznia w kontekście jego ekspozycji społecznej. General and Professional Education, 2, 32–40.pl_PL
dc.referencesZiemska, M. (1979). Rodzina a osobowość. Warszawa: Wydawnictwo Wiedza Powszechna.pl_PL
dc.referencesZiemska, M. (1986). Rodzina i dziecko. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.pl_PL
dc.referencesZięba-Kołodziej, B. (2012). Rola dziadków w życiu rodziny. W: D. Seredyńska (red.), Uczestnictwo społeczne w średniej i późnej dorosłości (s. 136–151). Bydgoszcz: Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego.pl_PL
dc.referencesZill, N., West, J. (2001). Entering kindergarten: A portrait of American children when they begin school: Findings from the condition of education 2000. Washington DC: National Center for Education Statistics.pl_PL
dc.referencesZimbardo, P. (2011). Psychologia i życie. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.pl_PL
dc.referencesŻmuda, A. (2019). Psychospołeczne uwarunkowania potrzeby poznania u osób o wysokich osiągnięciach edukacyjnych. Pobrano z: https://repozytorium.kul.pl/bitstream/20.500.12153/807/1/Zmuda_Agnieszka_psychospoleczne_uwarunkowania_potrzeby_poznania_u_osob_o_wysokich_osiagnieciach_edukacyjnych.pdf (dostęp: 29.03.2020).pl_PL
dc.referencesŻmuda, A., Sękowski, A., Szymczak, I. (2021). Potrzeba poznania a inteligencja emocjonalna u osób z wysokimi osiągnięciami edukacyjnymi. Przegląd Psychologiczny, 64(3), 67–80. https://doi.org/10.31648/pp.7331pl_PL
dc.referencesŻurko, M. (2011). Friendship turing adolescence: The necessity for qualitative research of close relationships. Polish Journal of Applies Psychology, 9(1), 21–38.pl_PL
dc.identifier.doi10.18778/8220-784-2


Files in this item

Thumbnail

This item appears in the following Collection(s)

Show simple item record

http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0/
Except where otherwise noted, this item's license is described as http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0/