Upadek Gondolinu – temat upadku u J.R.R. Tolkiena jako odbicie zachodniej tradycji katastroficznej

Abstract

Gondolin jest miastem Elfów, które miało uniknąć złego losu, bo zostało starannie ukryte przed nieprzyjacielem. Jednak jego upadek jest już zapisany w proroctwach. Nawet ci, którzy mogli miasto uratować, mieli wielkie problemy z jego odnalezieniem. Gdy w końcu im się to udaje, ich głos nie zostaje wysłuchany. Gondolin upada w wyniku zdrady, jego król ginie, lecz garstce uciekinierów udaje się uratować wspomnienie o tym mieście. Ta fikcyjna historia może być potraktowana jako złożona metafora mogąca poruszyć wiele strun we współczesnym umyśle, w którym temat końca cywilizacji staje się coraz bardziej aktualny. Upadek Gondolinu, stanowiący główny przedmiot post-tolkienowskiej publikacji przygotowanej przez Christophera Tolkiena w roku 2018, zawiera też wiele aluzji do tematu upadku Troi, upadku wieży Babel oraz zatonięcia Atlantydy, mających swoje reperkusje w starożytności, w średniowieczu i w Renesansie.