Show simple item record

Upadek Gondolinu – temat upadku u J.R.R. Tolkiena jako odbicie zachodniej tradycji katastroficznej

dc.contributor.authorWicher, Andrzej
dc.contributor.editorOleksy, Wiesław
dc.date.accessioned2025-07-16T06:12:06Z
dc.date.available2025-07-16T06:12:06Z
dc.date.issued2025
dc.identifier.isbn978-83-969429-6-8
dc.identifier.urihttp://hdl.handle.net/11089/55985
dc.description.abstractGondolin jest miastem Elfów, które miało uniknąć złego losu, bo zostało starannie ukryte przed nieprzyjacielem. Jednak jego upadek jest już zapisany w proroctwach. Nawet ci, którzy mogli miasto uratować, mieli wielkie problemy z jego odnalezieniem. Gdy w końcu im się to udaje, ich głos nie zostaje wysłuchany. Gondolin upada w wyniku zdrady, jego król ginie, lecz garstce uciekinierów udaje się uratować wspomnienie o tym mieście. Ta fikcyjna historia może być potraktowana jako złożona metafora mogąca poruszyć wiele strun we współczesnym umyśle, w którym temat końca cywilizacji staje się coraz bardziej aktualny. Upadek Gondolinu, stanowiący główny przedmiot post-tolkienowskiej publikacji przygotowanej przez Christophera Tolkiena w roku 2018, zawiera też wiele aluzji do tematu upadku Troi, upadku wieży Babel oraz zatonięcia Atlantydy, mających swoje reperkusje w starożytności, w średniowieczu i w Renesansie.pl_PL
dc.language.isoplpl_PL
dc.publisherStowarzyszenie Naukowe Archeologów Polskich, Oddział w Łodzi; Instytut Archeologii Uniwersytetu Łódzkiegopl_PL
dc.relation.ispartofKoniec świata w literaturze i filmie;
dc.rightsAttribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 Międzynarodowe*
dc.rights.urihttp://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0/*
dc.subjectTolkienpl_PL
dc.subjectupadekpl_PL
dc.subjectkatastrofizmpl_PL
dc.subjectsymbolika środkapl_PL
dc.subjectfikcyjna historiapl_PL
dc.subjectpostęp i regrespl_PL
dc.titleUpadek Gondolinu – temat upadku u J.R.R. Tolkiena jako odbicie zachodniej tradycji katastroficznejpl_PL
dc.title.alternativeThe Fall of Gondolin – The Theme of Decay and Fall in J.R.R. Tolkien’s Works as a Reflection of the Western Catastrophic Traditionpl_PL
dc.typeBook chapterpl_PL
dc.page.number95-129pl_PL
dc.contributor.authorAffiliationUniwersytet Łódzki, Wydział Filozoficzno-Historyczny, Instytut Archeologiipl_PL
dc.contributor.authorBiographicalnoteProf. dr hab. Andrzej Wicher – jest wykładowcą historii literatury angielskiej na Uniwersytecie Łódzkim, w Instytucie Anglistyki (od 1997 r.). Wcześniej, w latach 1978–1997, pracował w Instytucie Filologii Angielskiej Uniwersytetu Śląskiego. Od roku 2017 jest też kierownikiem Pracowni do Badań nad Angielską Literaturą Średniowieczną i Renesansową, wchodzącej w skład Zakładu Angielskiego Dramatu, Teatru i Filmu UŁ. Jest szekspirologiem i badaczem anglojęzycznej literatury fantastycznej zwłaszcza twórczością J.R.R. Tolkiena i C.S. Lewisa. Jego główne przedmioty zainteresowań naukowych to kultura i literatura średniowieczna i renesansowa oraz współczesna literatura fantasy, ze szczególnym uwzględnieniem motywów folklorystycznych w literaturze. Publikacje monograficzne: Archaeology of the Sublime. Studies in Late – Medieval English Writings (Archeologia wzniosłości. Studia poświęcone angielskiej literaturze późnego średniowiecza) (Katowice 1995), Shakespeare’s Parting Wondertales – a Study of the Elements of the Tale of Magic in William Shakespeare’s Late Plays (Pożegnalne baśnie Szekspira. Studia poświęcone motywom baśniowym w późnych sztukach William Szekspira) (Łódź 2003), oraz Selected Medieval and Religious Themes in the Works of C.S. Lewis and J.R.R. Tolkien (Wybrane tematy średniowieczne i religijne w dziełach C.S. Lewisa i J.R.R. Tolkiena) (Łódź 2013). Artykuły: opublikował ponad 100 artykułów naukowych. Spośrod jego artykułów ostatnim opublikowanym jest Tolkien's Conception of Recovery as a Function of Memory (Berlin, Bern, Bruxelles, New York, Oxford, Warszawa, Wien 2023). Jest on również autorem tomu przekładów angielskiej poezji średniowiecznej pod tytułem: Pan Gawen i Zielony Rycerz, Perła, Król Orfeo (Warszawa 1997). Był promotorem 8 doktoratów, recenzował 7 rozpraw habilitacyjnych i 10 prac doktorskich.pl_PL
dc.referencesChamisza Chumsze Tora. Chumasz Pardes Lauder. Księga Pierwsza. Bereszit. Przekład Pięcioksięgu z języka hebrajskiego opatrzony wyborem komentarzy Rabinów oraz hebrajski tekst komentarza Rasziego z punktacją samogłoskową i Haftary z błogosławieństwami. Tłum. S. Pecaric, E. Gordon. Kraków: Fundacja Ronalda S. Laudera. Edycja Pardes Lauder, 2001.pl_PL
dc.referencesEco, U. Historia krain i miejsce legendarnych. Tłum. T. Kwiecień. Poznań: Dom Wydawniczy REBIS, 2018. Zawarte w tym dziele i wykorzystane tutaj fragmenty Utopii Thomasa More’a oparte są na: More, Th. Utopia. Tłum. K. Abgarowicz. Warszawa: PAX, 1954.pl_PL
dc.referencesEliade, M. Sacrum. Mit. Historia. Wybór esejów. Tłum. A. Tatarkiewicz. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1993.pl_PL
dc.referencesFreeman, A.M. Tolkien Dogmatics. Theology through Mythology with the Maker of Middle-earth (Dogmatyka Tolkiena). Bellingham, WA: Lexham Press, 2022.pl_PL
dc.referencesKempiński, A.M. Ilustrowany leksykon mitologii wikingów. Poznań: Wydawnictwo Kurpisz, 2003.pl_PL
dc.referencesOlszański, T.A. Zarys teologii Śródziemia i inne szkice tolkienowskie. Gdańsk: Gdański Klub Fantastyki, 2000.pl_PL
dc.referencesParandowski, J. Mitologia. Wierzenia i podania Greków i Rzymian. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 1987.pl_PL
dc.referencesPismo Święte Starego i Nowego Testamentu [Biblia Tysiąclecia]. Poznań–Warszawa: Wydawnictwo Pallotinum, 1995.pl_PL
dc.referencesSzyjewski, A. Od Valinoru do Mordoru. Świat mitu a religia w dziele Tolkiena. Kraków: Wydawnictwo M, 2004.pl_PL
dc.referencesTolkien, J.R.R. Drzewo i liść oraz Mythopeia. Tłum. J. Kokot, M. Obarski, K. Sokołowski. Poznań: Zysk i S-ka, 1994.pl_PL
dc.referencesTolkien, J.R.R. The Fall of Gondolin (Upadek Gondolinu). London: Harper Collins Publishers, 2018.pl_PL
dc.referencesTolkien, J.R.R. The Lord of the Rings (Władca Pierścieni). London: Unwin Books, 1976.pl_PL
dc.referencesTolkien, J.R.R. Unfinished Tales (Niedokończone opowieści). London: Harper Collins Publishers, 1998.pl_PL
dc.referencesTolkien, J.R.R. Władca Pierścieni. Tłum. M. Skibniewska. T. I.II.III. Warszawa: Czytelnik, CiA-Books/Svaro, 1990.pl_PL
dc.referencesTyler, J.E.A. The Complete Tolkien Companion (Tolkien. Przewodnik encyklopedyczny). London: Pan Books Ltd. 2002.pl_PL
dc.references„FANDOM” [23.05.2023] <https://lotr.fandom.com/pl/wiki/Fingolfin>.pl_PL
dc.references„Język polski: matura, egzamin, sprawdzian” [22.05.2023] <https://język-polski.pl/lektury-opracowania/ mitologia/143-cztery-wieki-ludzkosci>.pl_PL
dc.references„Śródziemie Wiki” [22.05.2023] <https://lotr.fandom.com/pl/wiki/ Fingolfin>.pl_PL
dc.references„Response. Seattle Pacific University” [23.05.2023] <https://spu.edu/ depts/uc/response/new/2011-spring/wordplay/index.asp>.pl_PL
dc.references“Wikipedia” [22.05.2023] <https://pl.wikipedia.org/wiki/Wie%C5%BCa_ Babel>, <https://en.wikipedia.org/wiki/Enoch>.pl_PL
dc.references“CBR.com” [22.05.2023] <https://www.cbr.com/ lord-of-rings-galadriel-age-explained-lotr/>pl_PL
dc.disciplinefilozofiapl_PL
dc.disciplineliteraturoznawstwopl_PL
dc.disciplinesztuki filmowe i teatralnepl_PL


Files in this item

Thumbnail
Name:
02_Andrzej Wicher. Upadek ...
Size:
970.6Kb
Format:
PDF
View/Open
Thumbnail
Name:
license_rdf
Size:
805bytes
Format:
application/rdf+xml
View/Open

This item appears in the following Collection(s)

Show simple item record

Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 Międzynarodowe
Except where otherwise noted, this item's license is described as Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 Międzynarodowe