Dzieła Aleksandra Gwagnina we francuskich starodrukach i zbiorach bibliotecznych. Przyczynek do badań nad recepcją jego twórczości we Francji (XVI–XVIII wieku)

Abstract

From the election of Henri de Valois in 1573 to the Third Partition in 1795, the Commonwealth of the Two Nations aroused the interest of French writers. They drew their knowledge of the Polish-Lithuanian state, among other things, from chronicles discovered during Polish-French diplomatic rapprochements. The knowledge of Polish-Lithuanian authors in the Kingdom of the Valois and Bourbons can be traced through commentaries and bibliographical placed references in old French prints. Their presentation is the main purpose of this article.Among the sources cited by French writers, the works of Alexander Gwagnin occupy a significant place. Together with the chronicles of Marcin Kromer, Jan Długosz and Maciej Miechowita, they were regarded as the primary source of knowledge about the Polish-Lithuanian Commonwealth. The information provided by Gwagnin could also be incorporated into political and constitutional arguments, as evidenced by a political treaty published in France at the end of the 16th century.To this day, the writings of this polonised Italian are preserved in the collections of French libraries, such as the Bibliothèque Nationale, the Bibliothèque Mazarine and the Bibliothèque Sainte-Geneviève.The presence of references to Gwagnin’s works in old French prints and copies in libraries is a stimulus for further research into the reception of his work in the West.

Od elekcji Henryka Walezego w 1573 roku do trzeciego rozbioru w 1795 roku Rzeczpospolita budziła zainteresowanie francuskich pisarzy. Czerpali oni wiedzę o polsko-litewskim państwie między innymi z kronik odkrywanych przy okazji polsko-francuskich kontaktów dyplomatycznych. Ślady znajomości polskich dziejopisarzy w królestwie Walezjuszów i Burbonów można odnaleźć w komentarzach i odniesieniach bibliograficznych umieszczonych we francuskich starodrukach. Ich przedstawienie stanowi główny cel niniejszego artykułu.Wśród źródeł cytowanych przez francuskich pisarzy znaczące miejsce zajmowały dzieła Aleksandra Gwagnina. Obok prac Marcina Kromera, Jana Długosza i Macieja Miechowity, uznawano je za podstawowe źródło wiedzy o Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Informacje podawane przez Gwagnina mogły być wykorzystywane w argumentacji polityczno-ustrojowej, czego przykładem jest jeden z traktatów politycznych wydanych we Francji pod koniec XVI wieku.Do dziś kroniki tego spolonizowanego Włocha znajdują się w zbiorach francuskich bibliotek, takich jak Biblioteka Narodowa, Biblioteka Mazarine i Biblioteka Sainte-Geneviève.Obecność odwołań do dzieł Gwagnina we francuskich starodrukach i egzemplarze w bibliotekach zachęcają do dalszych badań nad odbiorem i recepcją jego twórczości na Zachodzie.