| dc.contributor.author | Lenartowicz-Zagrodna, Anna | |
| dc.contributor.author | Trawińska, Maria | |
| dc.date.accessioned | 2025-11-04T17:16:27Z | |
| dc.date.available | 2025-11-04T17:16:27Z | |
| dc.date.issued | 2025-10-30 | |
| dc.identifier.issn | 1733-0319 | |
| dc.identifier.uri | http://hdl.handle.net/11089/56647 | |
| dc.description.abstract | Vocabularius breviloquus by the German humanist Johannes Reuchlin contained specialized vocabulary, including legal terminology. Bartholomew of Bydgoszcz, who owned a copy of the work, made his own notes alongside certain entries. The article examines which equivalents of Latin legal terms Bartholomew introduced, their stability/variability, etymology, and collocations; which meaningsinterested him and which he omitted. The study also aimed to determine the monk’s legal awareness and identify the legal issues that caught his interest. The analyses followed a two-step approach: first, the Latin entries Ius and Lex were examined to explore how Bartholomew interpreted them; then, the Polish lexeme prawo (law) was analyzed to track which Latin entries it corresponded to. It was found that the monk annotated legal terms in both Latin and Polish. The Polish vocabulary he used was of native origin and reflected Slavic customary law. Bartholomew showed little interest in entries related to specific Roman legal statutes. Instead, he focused primarily on judicial practice, as evidenced by his notes, which expanded the lexical network of Vocabularius with terms related to this area. | en |
| dc.language.iso | pl | |
| dc.publisher | Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego | pl |
| dc.relation.ispartofseries | Collectanea Philologica;28 | pl |
| dc.rights.uri | https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0 | |
| dc.subject | Johannes Reuchlin | en |
| dc.subject | Bartholomew of Bydgoszcz | en |
| dc.subject | Lex | en |
| dc.subject | Ius | en |
| dc.subject | legal vocabulary in the 16th century | en |
| dc.subject | Johannes Reuchlin | pl |
| dc.subject | Bartłomiej z Bydgoszczy | pl |
| dc.subject | Lex | pl |
| dc.subject | Ius | pl |
| dc.subject | słownictwo prawnicze w XVI wieku | pl |
| dc.title | Bartłomiej z Bydgoszczy wobec terminologii prawniczej omówionej w „Vocabulariusie” Johannesa Reuchlina | pl |
| dc.title.alternative | Bartholomew of Bydgoszcz and the Legal Terminology Discussed in “Vocabularius” by Johannes Reuchlin | en |
| dc.type | Article | |
| dc.page.number | 265-282 | |
| dc.contributor.authorAffiliation | Lenartowicz-Zagrodna, Anna - Uniwersytet Łódzki | pl |
| dc.contributor.authorAffiliation | Trawińska, Maria - Instytut Slawistyki PAN | pl |
| dc.identifier.eissn | 2353-0901 | |
| dc.references | Erfordensis, Iodocus (1483). Vocabularius iuris utriusque. Bazylea: Michael Wenssler. Zbiory: Biblioteka Uniwersytetu Wrocławskiego. Sygn. XV.F.1031. https://www.bibliotekacyfrowa.pl/dlibra/publication/142118/edition/131464 | pl |
| dc.references | VB: Reuchlin, Johannes (1488). Vocabularius breviloquus. Strassburg: Typographus Iordani i.e. Georgius Husner. Zbiory: Biblioteka Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu. Sygn. I/169. https://www.wbc.poznan.pl/dlibra/publication/11238/edition/18203 | pl |
| dc.references | Ackermann, M.R. (1999). Der Jurist Johannes Reuchlin (1455–1522). Berlin: Duncker & Humblot. | pl |
| dc.references | Amielańczyk, K. (2008). Z historii ustawodawstwa rzymskiego w sprawach karnych. Próba periodyzacji. Acta Universitatis Wratislaviensis. Prawo 305. 11–4. | pl |
| dc.references | Gąsiorowski, A., Jurek, T., Skierska, I. (oprac.). (2004). Metryka Uniwersytetu Krakowskiego z lat 1400–1508. Kraków: Towarzystwo Naukowe Societas Vistulana. | pl |
| dc.references | Kędelska, E., Kwilecka, I., Łuczak, A. (oprac.). (1999–2012). Słownik Bartłomieja z Bydgoszczy wersja polsko-łacińska. T. I–V. Warszawa: Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy. | pl |
| dc.references | Kolańczyk, K. (2007). Prawo rzymskie. Wyd. V. Warszawa: Wolters Kluwer. | pl |
| dc.references | Kurek, H. (2015). Język prawny i prawniczy na przełomie wieków (perspektywy badawcze i zagrożenia). Zagadnienia Naukoznawstwa 3 (205). 303–310. | pl |
| dc.references | Kuryłowicz, M. (2022). Słownik terminów, zwrotów i sentencji prawniczych łacińskich oraz pochodzenia łacińskiego. Wyd. 6. Warszawa: Wolters Kluwer. | pl |
| dc.references | Lenartowicz-Zagrodna, A. (2024). O warsztacie leksykograficznym Johannesa Reuchlina. Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej 59. 1–20. https://doi.org/10.11649/sfps.3241 | pl |
| dc.references | Lizisowa, M.T. (1995). Podstawowe terminy prawne w statutach staropolskich na tle słowiańskim. Studium semantyczne. Kraków: Wydawnictwo Naukowe WSP. | pl |
| dc.references | Roloff, H.-G. (2003). Reuchlin, Johannes. W: Neue Deutsche Biographie (NDB). T. 21. Berlin: Duncker & Humblot. 451–453. https://www.deutsche-biographie.de/pnd118744658.html#ndbcontent | pl |
| dc.references | Sawicki, W. (1971). Studia nad wpływem praw obcych w dawnej Polsce. Warszawa: Akademia Teologii Katolickiej. | pl |
| dc.references | Seckel, E. (1898). Beiträge zur Geschichte beider Rechte im Mittelalter. Tübingen: H. Laupp. https://tarlton.law.utexas.edu/law-dictionaries/1476-vocabularius | pl |
| dc.references | Show, J.F. (1997). Contributions to a study of the printed dictionary in France before 1539. University of Toronto. https://tspace.library.utoronto.ca/handle/1807/11041 | pl |
| dc.references | Słownik polszczyzny XVI wieku. Edycja internetowa. Mayenowa, R.M. i in. (red.). https://spxvi.edu.pl/ | pl |
| dc.references | Szczepankowska, I. (2006). Rola łaciny w kształtowaniu terminologii prawa polskiego w okresie od XVI do XVIII wieku. Problemy transferu pojęć i nazw. W: M.T. Lizisowa (red.). Język w urzędach i w sądach. Kraków: Collegium Columbinum. 75–89. | pl |
| dc.references | Trawińska, M. (2020). Słownik Bartłomieja z Bydgoszczy z perspektywy łacińsko-polskiego słownictwa prawniczego. Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej 50. 1–10. https://doi.org/10.11649/sfps.2009 | pl |
| dc.references | Trawińska, M. (2023). Łacińsko-polski wokabularz Bartłomieja z Bydgoszczy. Opis podstawy źródłowej. W: D. Kowalska, A. Lenartowicz-Zagrodna, M. Pietrzak, E. Woźniak (red.). Na szlakach dawnej i współczesnej polszczyzny. Księga jubileuszowa dedykowana Profesor Danucie Bieńkowskiej. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego. 217–226. | pl |
| dc.references | Twarowska-Antczak, E. (2021). Analiza crimen ambitus w świetle hiszpańskich leges municipales/coloniarum i wcześniejszych regulacji prawnych. W: A. Grzelak-Krzymianowska, M.J. Woźniak (red.). Rzym a Półwysep Iberyjski. Inspiracje i powiązania na przestrzeni dziejów. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego. 279–312. https://doi.org/10.18778/8220-421-6.16 | pl |
| dc.references | Wojtyła-Świerzowska, M. (2006). Prasłowiańskie dziedzictwo leksykalne w polskim słownictwie prawnym: prawo, zakon, cena, wina, kara. W: M.T. Lizisowa (red.). Język w urzędach i w sądach. Kraków: Collegium Columbinum. 67–74. | pl |
| dc.references | Woźniak, E. (2018). O funkcji szeregów synonimicznych w dawnych polskich tekstach prawnych. Poradnik Językowy 7. 75–84. | pl |
| dc.references | Zajda, A. (1990). Staropolska terminologia prawnicza (do 1500 r.). Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego. | pl |
| dc.references | Zajda, A. (2001). Studia z historii polskiego słownictwa prawniczego i frazeologii. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego. | pl |
| dc.references | Zieliński, M. (1999). Języki prawne i prawnicze. W: W. Pisarek (red.). Polszczyzna 2000. Orędzie o stanie języka na przełomie tysiącleci. Kraków: Ośrodek Badań Prasoznawczych Uniwersytetu Jagiellońskiego. 50–74. | pl |
| dc.contributor.authorEmail | Lenartowicz-Zagrodna, Anna - anna.zagrodna@uni.lodz.pl | |
| dc.contributor.authorEmail | Trawińska, Maria - maria.trawinska@ispan.edu.pl | |
| dc.identifier.doi | 10.18778/1733-0319.28.18 | |