Kilka kart z historii języka polskiego / Alcune pagine di storia della lingua polacca

Abstract

Wykład porusza kilka zagadnień dotyczących początków polszczyzny, zwłaszcza tej przedpiśmiennej. Na początku przedstawione zostały dwa najważniejsze konteksty językowe polszczyzny: indoeuropejski oraz prasłowiański. Wskazano rolę języka staro-cerkiewno-słowiańskiego, przedstawiono współczesny podział słowiańszczyzny na grupy językowe. Na wybranych przykładach pokazano podobieństwa językowe w obrębie języków słowiańskich. Następnie opisano zjawiska związane z periodyzacją dziejów polszczyzny. Kolejne rozdziały przybliżają warunki, w jakich wyłaniała się polska państwowość i jaką rolę odegrało przyjęcie chrztu przez Mieszka I, co skutkowało znalezieniem się Polski w orbicie kultury łacińskiej. W dalszych częściach przedstawiono najstarsze procesy i zjawiska fonetyczne, które widoczne są we współczesnej polszczyźnie. Zaprezentowano najstarszą warstwę leksykalną języka polskiego, zarówno tę będącą dziedzictwem języka prasłowiańskiego, jak i najwcześniejszych zapożyczeń. Całość kończy omówienie najważniejszych zabytków języka polskiego.

The lecture addresses several issues concerning the origins of the Polish language, particularly its pre-literary stage. It begins by presenting the two most important linguistic contexts of Polish: the Indo-European and Proto-Slavic backgrounds. The role of Old Church Slavonic is discussed, as well as the contemporary division of the Slavic languages into groups. Selected examples illustrate linguistic similarities within the Slavic language family. The next part focuses on phenomena related to the periodization of the history of Polish. Subsequent sections describe the circumstances in which the Polish state emerged and the significance of Mieszko I’s baptism, which brought Poland into the orbit of Latin culture. The following parts present the earliest phonetic processes and phenomena that are still visible in modern Polish. The oldest lexical layer of the Polish language is also discussed—both the inherited Proto-Slavic vocabulary and the earliest borrowings. The lecture concludes with an overview of the most important monuments of the Polish language.