Oniryzm w opowiadaniu Crveni đurđin Isaka Samokovliji – granica pomiędzy snem a rzeczywistością

Abstract

W artykule analizowana jest rola oniryzmu w opowiadaniu „Crveni đurđin” autorstwa Isaka Samokovliji, ze szczególnym uwzględnieniem tego, jak granica między snem a rzeczywistością kształtuje narrację. Analiza podkreśla oniryczną konstrukcję postaci głównego bohatera, Idriza, którego charakter stopniowo wyłania się z perspektywy narratora. Idriz, jego dom, ogród i członkowie rodziny są przedstawieni w niemal onirycznej atmosferze tajemnicy, piękna i harmonii, która zostaje później zakłócona przez ujawnienie jego tragicznej historii miłosnej z Malką oraz symbolu czerwonych dalii (Crveni đurđin), reprezentujących pamięć, miłość i stratę. Opowiadanie przeplata subiektywne postrzeganie, symboliczną obrazowość i wiele głosów narracyjnych, co prowadzi do kontrastu między wyidealizowaną wizją Idriza przedstawioną przez narratora a postrzeganiem go przez mieszkańców miasta jako szaleńca. Ta polifoniczna struktura podważa prawdę, pamięć i wiarygodność narracji, czyniąc „Crveni đurđin” bogatym przykładem tego, jak oniryzm może służyć zarówno jako technika literacka, jak i filozoficzna refleksja nad ludzkim doświadczeniem.

The article analyzes the role of onirism in Isak Samokovlija’s short story Crveni đurđin, focusing on how the boundary between dream and reality shapes the narrative. The analysis emphasizes the oniric construction of the protagonist Idriz, whose character emerges gradually through the perspective of the narrator. Idriz, his home, garden, and family members are depicted in an almost dreamlike atmosphere of mystery, beauty, and harmony, which is later disrupted by the revelation of his tragic love story with Malka and the symbol of the red dahlias (Crveni đurđin), representing memory, love and loss. The story intertwines subjective perception, symbolic imagery and multiple narrative voices, culminating in a contrast between the narrator’s idealized vision of Idriz and the townspeople’s view of him as a madman. This polifonic structure questions truth, memory, and the reliability of narration, making Crveni đurđin a rich example of how onirism can serve as both a literary technique and a philosophical reflection on human experience.