Veränderungen im Bedeutungsbereich der aus dem Deutschen entlehnten Lemmata im Vergleich zu ihren neuhochdeutschen Pendants

Abstract

We współczesnej polszczyźnie występuje wiele słów, będących zapożyczeniami z języka niemieckiego. Najstarsze zapożyczenia pojawiły się w języku polskim wraz z nowymi przedmiotami codziennego użytku i były jednocześnie zapożyczeniami fonetycznymi. Obecnie nie wyczuwa się już ich obcego pochodzenia. Słowa przejęte z niemieckiego podlegały w języku polskim licznym i różnorodnym procesom adaptacyjnym, dotyczącym m. in. ich formy gramatycznej, fonetycznej czy też morfologii. Ulegały one również licznym zmianom znaczeniowym, tzn. rozszerzały bądź zawężały swe pierwotne znaczenie, zmieniały również zabarwienie stylistyczne. Poza tym można też mówić o przesunięciu znaczenia wyrazu zapożyczonego oraz o zjawisku przejmowania tylko niektórych znaczeń pierwotnych danego słowa, pochodzącego z języka niemieckiego. Ciekawym zjawiskiem jest również występowanie we współczesnej polszczyźnie takich wyrazów niemieckiego pochodzenia, które jednak nie posiadają już swych odpowiedników we współczesnym języku niemieckim, tzn. w nowo-wysoko-niemieckim, gdyż zostały one zapożyczone bardzo dawno, ale znaleźć je można jeszcze w słownikach etymologicznych języka polskiego, gdzie podawane są jak o odpowiedniki niemieckie danych wyrazów, np. fastryga, framuga itd. Całkowite podporządkowanie się regułom języka przejmującego dany wyraz obcego pochodzenia świadczy o jego zakorzenieniu się w danym języku oraz dopasowaniu się do nowego systemu językowego. Wyrazy pochodne od danego zapożyczenia, frazeologizmy, w których te zapożyczenia występują, synonimy, pojawiające się w danym języku obok wyrazów zapożyczonych oraz frekwencja zapożyczeń w danym języku świadczą o stopniu zakorzenienia się danego wyrazu obcego pochodzenia w języku polskim.