Geografia domu - mieszkanie w bloku

Abstract

Celem artykułu jest przyjrzenie się jednej z „geograficznych” subdyscyplin – geografii domu. Ma to być przede wszystkim próba wskazania na możliwości jakie daje badanie domu współczesnemu geografowi kultury. Innym celem jest pokazanie różnic między polskim a anglosaskim dorobkiem w tym zakresie i dowiedzenie, że słuszne jest podejmowanie takich badań w naszym kraju. Artykuł składa się z dwóch części. W pierwszej dokonano przeglądu polskich i głównie anglosaskich publikacji geograficznych na temat domu i mieszkania. W części drugiej przedstawiono wyniki badań „domów w bloku”. Jest to przykład badań dotyczących domu realizowanych na pograniczu geografii społecznej i geografii kultury. Przedmiotem był bardzo szczególny rodzaj domu – blok mieszkalny. Przyjęto założenie, że „dom” to pojęcie opisujące relacje człowieka z miejscem i ludźmi. Relacje te mają charakter bardzo intymny i osobisty. Proces mieszkania to proces budowania swojej osobistej tożsamości – lokowania się w miejscu i czasie. Można oczekiwać, że będzie w nim zaspokajana jedna z najbardziej podstawowych potrzeb człowieka – potrzeba bezpieczeństwa. W badaniach wykorzystano jakościową metodę zdjęć kolaboracyjnych. Respondenci poproszeni zostali o zrobienie zdjęć na temat: „Moje mieszkanie w bloku”. Celowo nie doprecyzowano słowa mieszkanie tak, aby dawało możliwość wypowiedzi o mieszkaniu jako czynności i o mieszkaniu jako przestrzeni. Zrobione zdjęcia były następnie omawiane przez respondentów. Przeprowadzono siedem wywiadów. Badanie wykonano na przełomie 2011 i 2012 r. w Łodzi.

The article consists of two parts. The first includes a review of Polish and mainly English-language publications in geography related to the theme of home and flat. The second part includes the results of the studies of “homes in a block of flats”. Most of all, it is an attempt at identifying the opportunities offered to the contemporary culture geographer by studying homes. One of the aims is to identify the differences between the Polish and English output in this field and to prove that such studies in our country are justified. The study assumption was that “a home” is a notion describing the relations between a human being and the place and people. Those relations are very intimate and personal in character. The process of dwelling is a process of building own identity, locating oneself within time and space. It could be expected that the process would satisfy one of the basic human needs: the need for security. The social context of home is defined by co-dwellers, usually the closest family and neighbours. In the case of a block of flats, home space is the flat itself (private space), shared or not with others (in ideal conditions, with people closest to a person) and its surrounding – all the areas located between the flat's door and the entrance to the building (quasi-public space) and the closest surrounding of the block of flats (public space, e.g. car park, children's playground, entrance to the staircase). The distance in all those areas can be measured using the own-foreign category. In the social dimension, a home in a block of flats is a space where we know people occupying it (we know, e.g. their names, at least some of them). Each of the three areas has its own structure. This also applies to a flat. Its space, though of micro-scale, may be graded by its inhabitants. The study utilised the qualitative method of collaborative photographs. Respondents were asked to take photographs in the theme of: “My dwelling in a block of flats”. The ambiguity of the term dwelling was intentional to offer a chance to talk about dwelling as an activity or as an area within a space. The photographs taken were then discussed. Seven interviews were conducted. The study was conducted between 2011 and 2012 in Łódź.