The Poet and the Shaman in The Prophetic Book by Craig Raine

Abstract

Craig Raine, współczesny poeta angielski, twórca tzw. szkoły Marsjan, opublikował w 1988 r. siedmioczęściowy poemat Księga proroctw, na który złożyły się utwory powstałe na przestrzeni kilku lat i prezentowane niezależnie w czasopismach literackich. Głównym motywem integrującym tych siedem wierszy jest motyw podróży poprzez różne stany ludzkiej egzystencji: przez nadzieję i rozpacz, cierpienie i miłość, narodziny i śmierć. Motyw podróży wywiedziony tu został z podań ludów syberyjskich, z mitologii szamańskiej. Szaman, jako pośrednik między światem ludzi a światem bogów i duchów, ma zdolność podróżowania między tymi sferami. Aby posiąść swe nadprzyrodzone, uzdrowicielskie zdolności, szaman musi doświadczyć bólu i cierpienia, chorób i śmierci. Podróż szamana ma miejsce w trakcie ekstatycznego transu, w którym szaman gra na bębnie, naśladuje głosy zwierząt i rozmawia z duchami tajemnym językiem. Mircea Eliade, którego prace stanowiły inspirację dla Raine’a, uważa szamańskie „kamłanie” za źródło poezji lirycznej, przez co jeszcze bardziej zbliża postać szamana do postaci poety. W poemacie Raine’a szamanem jest ojciec poety, uzdrowiciel i epileptyk, któremu udało się umknąć śmierci. W środkowej części poematu poeta, niczym szaman, odbywając podróż w głąb siebie, odkrywa, że jest „tylko własnym ojcem” . Całkowicie się z nim utożsamiając, przejmuje ojcowskie upośledzenie, a wraz z nim „szamańską” moc - moc rozmawiania z duchami, władzę nad słowem i umiejętność podróżowania po różnych regionach ludzkiego losu.