Anthony Burgess and Teodor Parnicki as Authors of Historical Novels or Alternative Historiographies

Abstract

Anthony Burgess pozostaje w oczach polskich czytelników przede wszystkim autorem słynnej Mechanicznej pomarańczy, pisał on jednak także znakomite powieści historyczne, biograficzne oraz autobiograficzne, natomiast Teodor Parnicki jest autorem przede wszystkim powieści historycznych. W swym pisarstwie historycznym obaj autorzy w dużej mierze czerpali ze wzorów i „szablonów” stworzonych przez ich wybitnych poprzedników: Waltera Scotta oraz Henryka Sienkiewicza. Tym niemniej, każdy z nich stworzył swój własny styl pisarstwa historycznego, który jest alternatywą dla przygodowej powieści historycznej. Celem niniejszego artykułu jest, po pierwsze, wskazanie owej innowacyjności zarówno Burgessa, jak i Parnickiego w podejściu do gatunku powieści historycznej oraz odnalezienie cech wspólnych łączących ich pisarstwo historyczne. Po drugie, biorąc pod uwagę zmieniające się podejście do historii jako nauki oraz do historiografii, obaj pisarze są tutaj przedstawiani nie tylko jako literaci, lecz przede wszystkim jako kronikarze bądź „alternatywni dziejopisarze” , którzy w swoich powieściach usiłują zawrzeć prawdę o przeszłości, jak również własne hipotezy i supozycje dotyczące białych plam na mapie historii. Dlatego też celem artykułu jest również wskazanie, który z „alternatywnych dziejopisarzy” spełnia tradycyjną rolę kronikarza-akademika bardziej przekonująco.