Розвиток відносин України з Російською Федерацією: геополітичний і безпековий виміри (за експертними оцінками)

Abstract

Celem autorów artykułu jest analiza najnowszej odsłony stosunków ukraińsko-rosyjskich. Za jego główną tezę można przyjąć stwierdzenie, iż wspomniane relacje nabierają strategicznego znaczenia z punktu widzenia ewolucji systemu stosunków międzynarodowych w regionie Europy Środkowej i Wschodniej. W przypadku włączenia Ukrainy do Unii Euroazjatyckiej, co zaproponował swego czasu prezydent Rosji Władimir Putin, Rosja stałaby się jedynym liderem na obszarze byłego Związku Radzieckiego, gdzie zresztą zdaniem ekspertów koncentrują się kluczowe dla jej rozwoju i interesu narodowego w sferze gospodarki i bezpieczeństwa. Rosyjscy politycy starają się z wszystkich sił stworzyć efektywny neoimperialny model soft-power (kulturowo-ideologiczny) na potrzeby zagospodarowania przestrzeni poradzieckiej. Autorzy koncentrują swoje wysiłki na analizie i komentarzach artykułów prasowych i specjalistycznych ukazujących się na Ukrainie w ciągu ostatnich kilku lat. Najważniejsi ukraińscy politycy i analitycy niemal jednogłośnie dochodzili do konkluzji, iż kluczowym celem Ukrainy w sferze polityki zagranicznej powinna być implementacja projektów alternatywnych w stosunku do neoimperialnych planów Rosji. Szczególnego znaczenia nabiera w tym kontekście problem budowy ukraińskiej tożsamości we współczesnej Europie i świecie. Wnikliwa analiza wyników badań ukraińskiej opinii publicznej w odniesieniu do najbardziej pożądanych priorytetów w sferze polityki zagranicznej Ukrainy pozwoliła na zdiagnozowanie istotnych rozbieżności w jej percepcji na poziomie środowiska eksperckiego (sprzyjającego zachodniemu wektorowi rozwoju ukraińskiej polityki zagranicznej) i ukraińskiego społeczeństwa, którzy wahają się pomiędzy wschodnim a europejskim wektorem rozwoju ukraińskiej polityki zagranicznej. Badacze wskazują, że z uwzględnieniem obecnych uwarunkowań dla Ukrainy najbardziej pożądany model rozwoju ukraińskiej państwowości to model „wagi średniej” (mocarstwa średniego szczebla), w ramach realizacji którego Ukraina mogłaby odgrywać znaczącą rolę w Europie Środkowej i Wschodniej, opierając się na produktywnej współpracy ze swymi sąsiadami, ze szczególnym uwzględnieniem Polski, która stała się częścią nowoczesnej zjednoczonej Europy. Z punktu widzenia realizacji podobnego modelu konieczne jest realizowanie wewnętrznej proeuropejskiej polityki. Warunkiem koniecznym z punktu widzenia budowy partnerskich i przewidywalnych relacji pomiędzy Ukrainą a Rosją jest rozwój i pogłębienie procesów demokratycznych, przede wszystkim na Ukrainie, ale także w Rosji. Tym niemniej w ciągu ostatnich kilku lat mamy na Ukrainie do czynienia z „powstrzymywaniem” demokracji i jej percepcji daleko odmiennej od wartości i rozwiązań charakterystycznych dla ustabilizowanych państw demokratycznych.

Current Ukrainian-Russian relations are examined in the represented article. Authors particular state that the relationships between the two countries are becoming strategic importance in contemporary Central and Eastern Europe. Turning Ukraine into the Eurasian Union as it offered by President Putin, Russia will become the sole leader of the former Soviet Union, where, experts believe, concentrated its vital interests in economics, defense and security. Russian politicians are trying to create an efficient neo-imperial model of cultural and ideological elements of “soft-power” for the post-Soviet space. Authors focus on peer reviews and comments that have appeared on the pages of Ukrainian magazines and daily press over the last few years. Serious politicians and analysts have almost unanimously come to the conclusion that the most important goal of Ukraine’s foreign policy is the implementation of alternative projects and steps opposite such neo-imperialistic plans of Russia. It becomes topical for Ukraine the problem of finding its own identity in Europe and in the world. During the analyses of the results of public opinion polls regarding support of a foreign policy vector it was noticed the significant difference in priorities for external experts (they mainly support West direction) and ordinary citizens, who hesitate between a focus on Russia or the European vector of Ukraine’s international policy. The researchers emphasize that under current conditions the base for Ukraine could become an “average weight” (middle-power) state model, which could play a prominent role in Central and Eastern Europe, based on productive cooperation through partnerships with neighboring countries, especially Poland, which have become part of modern united Europe. It is necessary to conduct internal European policy of Ukraine. The ability (or not ability) of the whole our society to provide thoughtful and organizational grounded underlying social, economic and foreign policy reforms in the medium terms a key question. The necessary condition for really partner and predictable relations between Ukraine and Russia is the development and deepening of democratic processes primarily in Ukraine itself, and later in the Russian Federation, is concluded in the article. However, according to the events in recent years, its ruling class moves to “curb” democracy in domestic policy, or understand it in a way that significantly differs from the values and legal guidelines for established democracies and for most of those countries that somehow overcome difficult path to democracy beyond Europe and America.