Nowe szaty healthismu. Self-tracking, neoliberalizm i kapitalizm kognitywny

Abstract

Self-tracking refers to all kinds of ways to measuring and analyzing one’s biological condition. Self-trackers use various kinds of mobile technologies (smart phones, bands, buttons, rings etc.) and applications. Using this devices, it is possible to measure heart rate, distance traveled every day or to monitor sleep phases. Generally speaking, self-tracking is contemporary expression of healthism ideology, described by Robert Crawford in his famous paper. This article put the phenomenon of self-tracking in two contexts: neoliberal ideology and cognitive capitalism. Self-tracking devices can produce certain type of subjectivity which is individualistic, self-disciplining, enterprising and concerned with control in daily life. At the same time quantification practice fits well into new regime of capitalist production, which are based on creativity, ingenuity and concentration.

Self-tracking odnosi się do wszelkich sposobów monitorowania i analizowania stanu własnego organizmu za pomocą urządzeń mobilnych (telefonów, opasek, przypinek, obręczy itp.) i powiązanych z nimi aplikacji. Dzięki nim użytkownicy technologicznych gadżetów mogą sprawdzać na bieżąco swoje tętno, mierzyć przebyty w ciągu dnia dystans czy monitorować fazy snu. Ogólnie rzecz ujmując, self-tracking jest nowym wcieleniem ideologii zdrowia, o której pisał Robert Crawford. W artykule poddano analizie to zjawisko, umieszczając je w dwóch kontekstach: ideologii neoliberalnej i kapitalizmu kognitywnego. Używanie gadżetów do self-trackingu pozwala na wytwarzanie określonego rodzaju podmiotowości: skupionej na sobie, samodyscyplinującej się, przedsiębiorczej, dążącej do maksymalizacji kontroli w codziennym, naznaczonym niepewnością życiu. Jednocześnie praktyki monitorowania siebie doskonale wpisują się w nowe reżimy produkcji, oparte na pomysłowości, kreatywności i koncentracji.