Praktykowanie czasu wolnego w sytuacji niedoboru i nadmiaru

Abstract

Due to the profound changes in the daily temporal structures that have taken place in Polish society since the 1990s, everyday life of a large number of its members takes the form of time scarcity or time abundance. For many people living in these new temporal conditions, which are associated with, on the one hand, a chronic lack of time, and on the other hand with an overwhelming weight of its excess, practicing so-called “free” time becomes a challenge. The article examines the problematic status of leisure, drawing on the experiences of people living under the conditions of time scarcity and time abundance. The main part of the article presents an empirical reconstruction of social practices related to the domain of free time in a situation of its shortage and excess. It is preceded by a description of the general characteristics of the new temporal conditions which call into question the notion of free time as an obvious attribute of everyday life.

Za sprawą gruntownych przemian czasowych struktur codzienności, które zachodzą w społeczeństwie polskim od lat 90. XX wieku, życie codzienne znacznej liczby jego członkiń i członków przybiera formę niedoczasu lub „rozczasania”. Nowe kondycje temporalne, związane z jednej strony z sytuacją chronicznego braku czasu, z drugiej zaś z ciężarem jego nadmiaru, sprawiają, że praktykowanie czasu zwanego wolnym dla wielu ludzi staje się wyzwaniem. W artykule przyglądam się problematyczności czasu wolnego, budując jego obraz z tworzywa doświadczeń osób żyjących w niedoczasie i w „rozczasaniu”. Zasadnicza część tekstu zawiera rekonstrukcję praktyk społecznych związanych z domeną czasu wolnego w sytuacji jego niedoboru i nadmiaru. Poprzedza ją charakterystyka kondycji temporalnych, które podważają zasadność traktowania omawianego zjawiska jako oczywistej właściwości życia codziennego.