Obietnice bez pokrycia. Etyczne i prawne granice (nie)ujawniania informacji o przestępstwie w badaniach naukowych i psychoterapii

Abstract

Przeprowadzanie badań jakościowych za pomocą pogłębionych i biograficznych wywiadów pozwala naukowcom pozyskać dane i informacje niemożliwe do uzyskania w badaniach ilościowych. Możliwość prześledzenia doświadczeń biograficznych i wniknięcia w jednostkowe uwarunkowania poszczególnych postaw czy też czynów daje ogromne pole do eksplorowania różnych obszarów badawczych. Zgromadzenie prywatnych, nierzadko intymnych i wrażliwych danych możliwe jest przede wszystkim dzięki budowaniu specyficznej relacji z osobą badaną, która oparta jest na zaufaniu i dlatego służy otwartości i szczerości. Każdy badacz przed przystąpieniem do realizacji badań musi spełnić ściśle określone standardy etyczne, aby nie zaszkodzić w żadnym wymiarze ich uczestnikom. Jednak przepisy kodeksu karnego wyraźnie nakładają na wszystkich obywateli konieczność ujawniania informacji o możliwości popełnienia niektórych przestępstw. W opracowaniu tym przedstawimy, które konkretnie czyny są wskazywane przez kodeks karny jako konieczne do zgłoszenia. Zastanowimy się również, czy w takim razie badacz może zapewnić osoby badane o pełnej anonimowości i poufności przeprowadzanych badań? Czy konieczne jest informowanie o tym, że niektóre treści mogą być zgłoszone do organów ścigania, a jeśli tak, to jakie to może mieć konsekwencje dla prowadzonych badań?