O przesłuchaniu pokrzywdzonych przestępstwami z art. 197–199 k.k. Studium z zakresu stosowania prawa

Abstract

The subject matter of the considerations is the issue of the application of art. 185c § 2 of the [Polish] penal procedure code, according to which people harmed by offences under art. 197–199 p.c. are interrogated as witnesses at a court session. This provision introduces a special mode of interrogation of a victim witness while conducting proceedings in cases involving sexual offences. The intention of the legislator is to guarantee the victims of these crimes a higher standard of protection. In the course of the conducted analyses, the findings made by the Commissioner for Citizens’ Rights in the course of the proceedings were presented, aiming at determining how the legislator’s objectives are implemented in practice. It has been noticed that often several dozen days pass between the notification of a crime and the questioning of the victim. As a result, the intention of the legislator cannot be implemented. The undertaken analyses were concluded with a theoretical reflection on the effectiveness of legal provisions. In conclusion, it was pointed out that effectiveness requires, in particular, taking into account the relationship between the behavior of recipients and the goals assumed by the legislator.

Przedmiot podjętych rozważań stanowi problematyka stosowania art. 185c § 2 k.p.k., zgodnie z którym osoby pokrzywdzone przestępstwami z art. 197–199 k.k. przesłuchiwane są w charakterze świadków na posiedzeniu sądowym. Przepis ten wprowadza szczególny tryb przesłuchania świadka pokrzywdzonego przy prowadzeniu postępowań w sprawach o przestępstwa seksualne. Intencją prawodawcy jest zagwarantowanie ofiarom tych przestępstw wyższego standardu ochrony. W wyniku analiz przedstawiono ustalenia poczynione przez Rzecznika Praw Obywatelskich w ramach postępowania mającego określić, w jaki sposób cele prawodawcy są realizowane w praktyce. Zauważono, że niejednokrotnie pomiędzy zawiadomieniem o popełnieniu przestępstwa a przesłuchaniem osoby pokrzywdzonej upływa kilkadziesiąt dni. W następstwie tego intencja prawodawcy nie może zostać zrealizowana. Podjęte analizy zakończone zostały refleksją teoretycznoprawną poświęconą skuteczności przepisów prawa. W konkluzji wskazano, że skutecz­ność wymaga w szczególności wzięcia pod uwagę relacji zachowań adresatów do założonych przez prawodawcę celów.