Kształtowanie się przekazu o przecięciu jednym ciosem przeciwnika przez Gotfryda Lotaryńskiego w czasie oblężenia Antiochii przez pierwszą krucjatę. Studium źródłoznawcze

Abstract

The article contains the research on the narratives describing the battle of the Bridge Gate (6 March 1098), which took place during the siege of Antioch by the crusaders. I focus on the scene which is the climax of the above-mentioned accounts – in this scene duke Godfrey of Lorraine, in a duel on the bridge in front of the city, cuts in two the Turkish warrior by a single strike of his sword. This survey is divided into three parts. In the first part I summarize the state of research and I analyze the earliest stage of shaping the literary tradition of the studied scene. In the second part I focus on the transformations of the earliest accounts among chroniclers from Capetian France. The third part is devoted to analysis of the later versions of the scene. In the conclusion of the present article I state that account of the Robert the Monk contains the most popular version of the here studied scene. Another point is that narratives even from the end of 12th century and later are written in the connection with the earliest accounts.

W artykule prezentuję badania nad opowieściami kronikarskimi o bitwie pod Bramą Mostową, która odbyła się 6 marca 1098 r., w czasie oblężenia Antiochii przez wojska pierwszej krucjaty. Skupiam się na kulminacyjnym momencie tych opowieści – scenie, w której książę Gotfryd Lotaryński w starciu na moście prowadzącym do Bramy Mostowej jednym ciosem przepołowił muzułmańskiego adwersarza. Swój wywód podzieliłem na trzy części – w pierwszej pokazuję, jakie stanowisko zajmują historycy wobec przekazów o przepołowieniu przeciwnika przez Gotfryda, a także analizuję najwcześniejszy etap kształtowania się przekazu, za który uważam opisy stworzone przez uczestników krucjaty: Rajmunda z Aguilers, Piotra Tudeboda oraz ten zamieszczony w kronice Alberta z Akwizgranu. W drugiej części analizuję modyfikacje i przekształcenia, jakim poddawali omawianą scenę kronikarze z północnej Francji tworzący w pierwszych dwóch dziesięcioleciach XII w. W ostatniej części zajmuję się późniejszymi wersjami tej samej sceny, wnioskując na temat ich związku z wcześniejszymi przekazami. W toku badań okazało się, że najpopularniejszą i najsilniej oddziałującą wersję stworzył kronikarz Robert Mnich, natomiast dostrzegalne są wyraźne związki z najwcześniejszymi wersjami nawet u autorów piszących pod koniec XII w. i później.