Praktyki ramowania i przeramowania w dyskursie medialnym dotyczącym Okrągłego Stołu

Abstract

Po ponad 25 latach od początku transformacji warto zastanowić się nad obecnymi podziałami socjopolitycznymi w polskim społeczeństwie. W tekście zaprezentowane zostaną wyniki badań dotyczące praktyk ramowania w przypadku Okrągłego Stołu i transformacji w polskich tygodnikach opinii. Ich dziennikarze, mimo zmiany formuły działania mediów, wciąż mogą być traktowani jako reprezentanci elit symbolicznych. Organizują oni dyskurs polityczny, definiując „prawidłowe” sposoby postrzegania i interpretowania rzeczywistości. W warunkach zerwanej przekładalności perspektyw na dynamikę dyskursu wpływają spory, które można uznać za kontrowersje, rozumiane za Markiem Czyżewskim jako dotyczące zarówno poziomu komunikacyjnego, jak i metakomunikacyjnego (definicja problemu, przypisywanie motywów działania drugiej stronie sporu). Przedmiotem toczonych sporów stają się wspólnotowa symbolika i wartości, na których skoncentrowane są strategie argumentacyjne przyjmowane w tygodnikach. Używając pojęć Jeffreya Alexandra, strony zaangażowane w dyskurs przypisują sobie kod demokratyczny, a swym adwersarzom niedemokratyczny. Celem artykułu jest identyfikacja i opis praktyk ramowania i przeramowania Okrągłego Stołu jako wydarzenia inicjującego zmiany transformacyjne. W tekście znajdują się również uwagi dotyczące wspólnot interpretacyjnych w debacie publicznej.

After more than 25 years since the beginning of the transformation it is worth considering the present socio-political cleavages in Polish society. The text will present the results of a research on framing analysis of the Round Table and transformation in the Polish weekly opinion magazines. Their journalists, despite changes in the media working formula, can still be regarded as the representatives of symbolic elite. They organize political discourse by defining “correct” ways of perceiving and interpreting reality. Under the broken reciprocity of perspectives the dynamics of discourse is affected by disputes which could be considered as “controversies,” which can be understood, followed by Marek Czyżewski, as regarding both the communication and the metacommunication level (definition of the problem, assigning acting motives to the other side of the dispute). The dispute subjects are community symbolism and values on which the argumentation strategies adopted in the weeklies magazines are concentrated. Using the concepts of Jeffrey Alexander, it can be said that the parties involved in the discourse assign democratic code to themselves and undemocratic one to their adversaries. The objective of the article is to identify and describe framing and re-framing practices of the Round Table as initial event of Polish transformation. There are also presented some remarks concerning the problem of interpretive communities in the public debate.