Die Germanistik in Wrocław von ihren Anfängen bis zum Tod von Marian Szyrocki (1945-1992)

Abstract

Der Beitrag vermittelt einen Überblick über die Geschichte germanistischer Forschungen in Wrocław seit dem Jahre 1945. Die Germanistik hatte in der unmittelbaren Nachkriegszeit nicht nur schwierige materielle und personelle Probleme zu bewältigen, sie war auch mit einem wachsenden ideologischen Druck konfrontiert, der im Jahre 1952 in der sozialistischen Hochschulreform gipfelte, in deren Folge die gerade 1945 gegründeten Germanistik-Lehrstühle in Warszawa, Kraków, Łódź, Toruń und Lublin wieder geschlossen wurden. Die Tatsache, dass mit Poznań und Wrocław zwei germanistische Lehrstühle erhalten blieben, bedeutete keinesfalls Wohlwollen von Seiten des polnischen Staates, was auch darin zum Ausdruck kam, dass der erste Ordinarius der polnischen Germanistik in Wrocław erst im Jahre 1962 berufen wurde. Dargestellt werden mit Jan Piprek, Zdzisław Żygulski, Marian Szyrocki, Mieczysław Urbanowicz, Norbert Morciniec, Gerard Koziełek, Konrad Gajek, Norbert Honsza u. a. Forscherpersönlichkeiten, die die Institutsentwicklung maßgeblich mitgeprägt haben. Gezeigt werden die Anfänge der seit Ende der 50er Jahre möglichen institutionellen Zusammenarbeit zwischen deutschen und polnischen Germanisten sowie die Hauptforschungsinteressen der Germanistik in Wrocław, wie sie aus den Publikationen der letzten sechzig Jahre ablesbar sind.

The article presents the history of scholarly studies of Wrocław German Language Faculty (since 1945). Right after World War II, the Polish German language studies struggled not only with material and staff problems; the faculty was confronted with a growing ideological pressure whose climax constituted the socialist reform of the institutions of higher learning. As a result of this reform, the newly created, in 1945, German Language Departments in Warsaw, Cracow, Toruń and Lublin were closed. The fact that the departments in Poznań and Wrocław were preserved, did not mean, in any sense, that the Polish state looked favourably to them, which is confirmed by the appointment of the first director of the department in Wrocław as late as in 1962. Jan Piprek, Zdzisław Żygulski, Marian Szyrocki, Mieczysław Urbanowicz, Norbert Morciniec, Gerard Koziełek, Konrad Gajek, Norbert Honsza and others are the scholars who in a significant way contributed to the development of Wrocław German Language Faculty. The article also discusses the beginnings of co-operation started in the late 1950s between German and Polish Germanists and also the main scholarly interests of Wrocław German Language Faculty discernible in the publications of the last sixty years.

Artykuł przedstawia historię badań naukowych germanistyki wrocławskiej (od roku 1945). Bezpośrednio po II Wojnie Światowej germanistyka polska zmagała się nie tylko z problemami materialnymi i personalnymi, została poddana również rosnącemu naciskowi ideologicznemu, którego apogeum stanowiła socjalistyczna reforma szkolnictwa wyższego. Na skutek tej reformy zamknięte zostały nowoutworzone w roku 1945 katedry germanistyki w Warszawie, Krakowie, Toruniu i Lublinie. Fakt Zachowania katedry w Poznaniu i Wrocławiu nie oznaczał w żadnym wypadku przychylności ze strony państwa polskiego, co potwierdza powołanie pierwszego kierownika katedry we Wrocławiu dopiero w roku 1962. Jan Piprek, Zdzisław Żygulski, Marian Szyrocki, Mieczysław Urbanowicz, Norbert Morciniec, Gerard Koziełek, Konrad Gajek, Norbert Honsza i inni to badacze, którzy w sposób znaczący przyczynili się do rozwoju wrocławskiej germanistyki. Artykuł omawia również początki nawiązanej pod koniec lat 50-tych współpracy pomiędzy niemieckimi i polskimi germanistami oraz główne zainteresowania badawcze germanistyki wrocławskiej zauważalne w publikacjach ostatnich sześćdziesięciu lat.