Uniwersytet w stanie podejrzenia. Na marginesie Sprawozdania dla Akademii Franza Kafki

Abstract

The idea of the university was never a significant context for researchers of Franz Kafka work. It was the other social institutions that became the natural source of allusive recognition of literary scholars (court, insurance company, imperial state office). In this sketch – written on the margins of Kafka’s famous short story: Report for the Academy – we are trying to change it. The university (title: Academy) here becomes a “central object of criticism”, an institution in ruins, a place where one does not practice research and does not perfect humanistic virtues. On the contrary, it is a space where the “gate of perception” and „critical thinking” are consistently closed – as a tribute to the particular game of interests. In the worst case – the effect of the Academy’s impact becomes destruction resulting from training and humiliation.

Idea uniwersytetu nigdy nie stanowiła znaczącego kontekstu dla badań twórczości Franza Kafki. To inne instytucje społeczne stawały się naturalnym polem aluzyjnych rozpoznań literaturoznawców (sąd, zakład ubezpieczeń, cesarski urząd państwowy). W niniejszym szkicu (napisanym na marginesie słynnego opowiadania Kafki Raport dla Akademii) próbujemy to zmienić. Uniwersytet (tytułowa Akademia) staje się „centralnym obiektem krytyki”, instytucją w ruinie, miejscem, gdzie nie praktykuje się badań i nie doskonali humanistycznych cnót. Wręcz przeciwnie, jakże często (konsekwentnie) zamyka się tu „wrota percepcji” i wysadza śluzy „krytycznego myślenia” – w hołdzie partykularnej grze interesów. W najgorszym przypadku – skutkiem oddziaływania tak pomyślanej Akademii staje się destrukcja wynikła z aktów tresury i upokorzenia.