dc.contributor.author | Kuprianis, Artur | |
dc.date.accessioned | 2022-06-29T12:04:48Z | |
dc.date.available | 2022-06-29T12:04:48Z | |
dc.date.issued | 2022-06-28 | |
dc.identifier.issn | 1644-857X | |
dc.identifier.uri | http://hdl.handle.net/11089/42331 | |
dc.description.abstract | Labour Day was a competitve feature between the Polish Socialist Party (PPS) and the Communist Party of Poland (KPP) in the Second Polish Republic. Since there was a very big military garrison in Łódź, many actions of the communists were directed against the army on that day. They were run by the Central Military Division of the Central Committee of the Communist Party of Poland (CWW KC KPP), commonly referred to as “wojskówka”. The military authorities were fully aware of the intentions of the communists and were effective in opposing them, among others during May Day manifestation. The largest of that sort of celebrations co-organized by the KPP took place in 1936. Around 25 000 people took part. For this reason, the Łódź garrison was put onhighest alert. Fortunately, there was no escalation in violence and it was unnecessary to use the army. | en |
dc.description.abstract | Święto Pracy było w II Rzeczpospolitej polem rywalizacji między Polską Partią Socjalistyczną a Komunistyczną Partią Polski. Ponieważ w Łodzi stacjonował bardzo duży garnizon wojskowy, tego dnia wiele działań komunistów skierowanych było przeciwko armii. Prowadził je Centralny Wydział Wojskowy Komitetu Centralnego KPP, nazywany potocznie „wojskówką”. Władze wojskowe doskonale orientowały się w zamierzeniach komunistów i skutecznie im przeciwdziałały, m.in. podczas manifestacji pierwszomajowych. Największe tego typu obchody współorganizowane przez KPP, miały miejsce w 1936 r. Wzięło w nich udział około 25 tys. osób. Z tego powodu łódzki garnizon postawiono w stan gotowości bojowej. Na szczęście nie doszło do eskalacji wydarzeń i wojsko nie musiało być użyte. | pl |
dc.language.iso | pl | |
dc.publisher | Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego | pl |
dc.relation.ispartofseries | Przegląd Nauk Historycznych;1 | pl |
dc.rights.uri | https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0 | |
dc.subject | Labour Day | en |
dc.subject | communists | en |
dc.subject | propaganda | en |
dc.subject | army | en |
dc.subject | military | en |
dc.subject | garrison | en |
dc.subject | barracks | en |
dc.subject | Święto Pracy | pl |
dc.subject | komuniści | pl |
dc.subject | wojskówka | pl |
dc.subject | propaganda | pl |
dc.subject | armia | pl |
dc.subject | wojsko | pl |
dc.subject | garnizon | pl |
dc.subject | koszary | pl |
dc.title | Stan ostrego pogotowia. Łódzki garnizon wojskowy wobec demonstracji pierwszomajowych w II Rzeczpospolitej | pl |
dc.title.alternative | On highest alert. The military garrison of Łódź and the May Day demonstrations in the Second Polish Republic | en |
dc.type | Article | |
dc.page.number | 223-247 | |
dc.contributor.authorAffiliation | Instytut Pamięci Narodowej Oddział w Łodzi / Institute of National Remembrance Branch in Łódź | pl |
dc.identifier.eissn | 2450-7660 | |
dc.references | Archiwum Akt Nowych w Warszawie [AAN], Centralny Wydział Wojskowy Komunistycznej Partii Polski [KPP], sygn. 158/X-9/t. 1, 13. | pl |
dc.references | Archiwum Akt Nowych w Warszawie [AAN], Międzynarodówka III, sygn. 151/VII-1/t. 62. | pl |
dc.references | Archiwum Akt Nowych w Warszawie [AAN], Zbiór monografii i opracowań o partiach, organizacjach politycznych, zawodowych oraz młodzieżowych, sygn. 76/II-86, A. Tymieniecka, I. Uzdańska, Działalność KPP w okręgu łódzkim w latach 1924–1928. | pl |
dc.references | Centralne Archiwum Wojskowe Wojskowego Biura Historycznego [CAW WBH], 4 Dywizjon Żandarmerii, sygn. I.375.4.135. | pl |
dc.references | Centralne Archiwum Wojskowe Wojskowego Biura Historycznego [CAW WBH], 4 Grupa Artylerii, sygn. I.315.11.1. | pl |
dc.references | Centralne Archiwum Wojskowe Wojskowego Biura Historycznego [CAW WBH], 10 pułk artylerii lekkiej, sygn. I.322.10.16. | pl |
dc.references | Centralne Archiwum Wojskowe Wojskowego Biura Historycznego [CAW WBH], Samodzielny Referat Informacyjny Dowództwa Okręgu Korpusu IV [SRI DOK], sygn. I.371.4/A.5, A.13, A.16, A.19, A.20. | pl |
dc.references | Związek Kombatantów Rzeczypospolitej Polskiej i Byłych Więźniów Politycznych. Zarząd Okręgowy w Łodzi, Relacje, wspomnienia i opracowania, teczka 674, S. Michlewski, Moje przeżycia i relacje z przebiegu służby wojskowej, kampanii wrześniowej 1939 roku i pobytu w niewoli w Niemczech. | pl |
dc.references | Antykomunizm socjalistów. Polska Partia Socjalistyczna wobec Komunistycznej Partii Robotniczej Polski/Komunistycznej Partii Polski. Wypisy z prasy i dokumentów (1918–1939), oprac. K. Sacewicz, Olsztyn–Białystok–Warszawa 2019. | pl |
dc.references | Dziennik Praw Państwa Polskiego 1919, nr 3, poz. 88. | pl |
dc.references | Echa aresztowań onegdajszych, „Republika”, 3 V 1925, s. 8. | pl |
dc.references | Echa demonstracji w dniu 1 maja, „Głos Polski”, 3 V 1922, s. 6. | pl |
dc.references | Marszałek P. K., Polskie prawo stanów szczególnych 1918–1939. Wybór źródeł, Wrocław 2004. | pl |
dc.references | Przebieg obchodu 1. maja w Łodzi, „Ilustrowana Republika”, 2 V 1936, s. 1. | pl |
dc.references | Bagieński W., Wacław Komar – przyczynek do biografii (lata 1909–1945), „Komunizm. System – Ludzie – Dokumentacja” 2018, t. VII, s. 183–225. | pl |
dc.references | Borek P., Polityka władz wojskowych wobec komunistów w latach 1918–1939, [w:] Misja wojska. Strategia i bezpieczeństwo państwa. Szkice o siłach zbrojnych, red. T. Panecki, J. Smoliński, Warszawa 2019, s. 157–167. | pl |
dc.references | Brunowa E., Szczepan Bajszczak – „Zygmunt”, [w:] Ludzie KPP, oprac. F. Kalicka, H. Buczkowa, H. Bułhakowska, Warszawa 1954, s. 85–88. | pl |
dc.references | Cieślikowa A., Czerwona Pomoc w Polsce 1924–1938: przybudówka – przykrywka przyczółek, Warszawa 2018. | pl |
dc.references | Czernielewski K., Jarno W., Garnizon łódzki Wojska Polskiego w latach 1918–1939, Toruń 2008. | pl |
dc.references | Czubiński A., Komunistyczna Partia Polski (1918–1939). Zarys historii, wyd. 2, Warszawa 1988. | pl |
dc.references | Dolindowska K., „Książka” i „Tom”. Z dziejów legalnych wydawnictw KPP 1918–1937, Warszawa 1977. | pl |
dc.references | Koredczuk J., Zwalczanie działalności ugrupowań komunistycznych w polskim prawie karnym okresu międzywojennego, „Acta Universitatis Wratislaviensis” 2012, nr 3465, Prawo CCCXIV, s. 119–139. | pl |
dc.references | Krzak A., Terrorystyczna i wywrotowa działalność organizacji komunistycznych w Polsce w latach 1921–1939 „Przegląd Bezpieczeństwa Wewnętrznego” 2010, nr 2, s. 60–76. | pl |
dc.references | Kuprianis A., Łódzka 4 Grupa Artylerii w latach 1929–1939, Łódź 2010. | pl |
dc.references | Ludzie KPP, oprac. F. Kalicka, H. Buczkowa, H. Bułhakowska, Warszawa 1954. | pl |
dc.references | „Łódź czerwona” – prawda czy mit? Studia i szkice, red. T. Toborek, Łódź–Warszawa 2020. | pl |
dc.references | Misja wojska. Strategia i bezpieczeństwo państwa. Szkice o siłach zbrojnych, red. T. Panecki, J. Smoliński, Warszawa 2019. | pl |
dc.references | Mokrosz J., Aleksander Zawadzki – działacz komunistyczny i wojewoda śląski (1945–1948), Katowice–Warszawa 2017. | pl |
dc.references | Pawlak W., W rytmie fabrycznych syren. Łódź między wojnami, Łódź 1984. | pl |
dc.references | Pawłowski I., Polityka i działalność wojskowa KPP 1918–1928, Warszawa 1964. | pl |
dc.references | Pepłoński A., Zwalczanie działalności wywrotowej w Wojsku Polskim w latach 1918–1939, „Przegląd Wschodni” 2000, t. VII, z. 1, s. 257–274. | pl |
dc.references | Rawicz J., Doktor Łokietek i Tata Tasiemka. Historia najsłynniejszego warszawskiego gangu, Warszawa 2015. | pl |
dc.references | Sacewicz K., Razem czy osobno? Władze PPS i KPRP–KPP wobec obchodów święta 1 maja w latach 1919–1928, „Dzieje Najnowsze” 2015, R. XLVII, z. 1, s. 3–32. | pl |
dc.references | Samuś P., Edward Próchniak. Studium postaw polskiego rewolucjonisty, Łódź 1987. | pl |
dc.references | Sprengel B., Policja Państwowa a organy władzy publicznej w polityce ochrony bezpieczeństwa wewnętrznego w Polsce w latach 1918–1939, Toruń 2011. | pl |
dc.references | Szczygieł T., Wojskowy wymiar sprawiedliwości II RP wobec działalności komunistycznej w armii: tzw. smutne procesy, „Z Dziejów Prawa” 2014, t. VII, s. 143–166. | pl |
dc.references | Szumiło M., Roman Zambrowski 1909–1977. Studium z dziejów elity komunistycznej w Polsce, Warszawa 2014. | pl |
dc.references | Tkaczow S., Wiśniewski T., Wojciech Zięba, [w:] Ludzie KPP, oprac. F. Kalicka, H. Buczkowa, H. Bułhakowska, Warszawa 1954, s. 108–111. | pl |
dc.references | Wachowska B., Dążenia do jedności w polskim ruchu robotniczym (do 1939 r.), „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica” 1981, z. 7, s. 61–83. | pl |
dc.references | Wachowska B., Komuniści łódzcy w świetle policyjnej kontroli dochodzeń z 29 IV 1939 r., „Rocznik Łódzki” 1993, t. XL, s. 271–280. | pl |
dc.references | Wachowska B., KPP a niepodległość Polski (Próba zarysowania problemu), „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Łódzkiego” 1970, ser. I, z. 67, s. 3–22. | pl |
dc.references | Wachowska B., Łódzka organizacja KPP w latach 1918–1926, Łódź 1981. | pl |
dc.references | Wysocki W., 10 Pułk Piechoty 1918–1939, Warszawa 1997. | pl |
dc.references | Wysznacka A., Czesław Szymański – „Ceniek”, [w:] Ludzie KPP, oprac. F. Kalicka, H. Buczkowa, H. Bułhakowska, Warszawa 1954, s. 64–72. | pl |
dc.references | Gronczewska A., 1 Maja w PRL. Pierwszomajowe pochody paradowały ulicami naszych miast, https://dzienniklodzki.pl/1-maja-w-prl-pierwszomajowe-pochody-paradowaly-ulicami-naszych-miast/ar/9932080 (dostęp: 9 IX 2019). | pl |
dc.references | Gronczewska A., Czy Łódź zasłużyła na to, żeby przez lata mówić o niej „czerwona”, https://plus.dzienniklodzki.pl/czy-lodz-zasluzyla-na-to-zeby-przez-lata-mowic-o-niej-czerwona/ar/11805019 (dostęp: 2 IV 2020). | pl |
dc.references | Gronczewska A., Niech się święci 1 maja, czyli historia pierwszomajowych pochodów w Łodzi, https://dzienniklodzki.pl/niech-sie-swieci-1-maja-czyli-historia-pierwszomajowych-pochodow-w-lodzi/ar/c1-14093113 (dostęp: 19 XI 2010). | pl |
dc.references | Mażewski L., Stany nadzwyczajne w II Rzeczpospolitej Polskiej oraz Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej. Próba rekonstrukcji modelu instytucji stanu nadzwyczajnego, [rozprawa doktorska obroniona na Uniwersytecie Jagiellońskim w 2008 r.], https://jbc.bj.uj.edu.pl/dlibra/publication/181634/edition/277320/content (dostęp: 3 IV 2020). | pl |
dc.references | Sacewicz K., Od walki na słowa do walk ulicznych. Krwawe obchody…, czyli jak PPS i KPRP/KPP „świętowały” 1 maja w pierwszym dziesięcioleciu Niepodległej, https://ipn.gov.pl/pl/aktualnosci/polityka/teksty-o-historii/39882,Karol-Sacewicz-Od-walki-na-slowa-do-walk-ulicznych-Krwawe-obchody-czyli-jak-PPS-.html (dostęp: 20 V 2019). | pl |
dc.contributor.authorEmail | artur.kuprianis@ipn.gov.pl | |
dc.identifier.doi | 10.18778/1644-857X.21.01.07 | |
dc.relation.volume | 21 | |