| dc.description.abstract | W blisko trzydziestowiekowych dziejach chińskiej literatury pierwsze utwory
dramatyczne pojawiły się dopiero na przełomie XIII i XIV wieku, jednak znacznie
wcześniej, nawet w czasach na poły legendarnych istniały różnego rodzaju
widowiska, uważane przez wielu badaczy za pierwociny teatru chińskiego. Muzyka,
śpiew i taniec były zasadniczymi składnikami najwcześniejszych widowisk
w Chinach i refleksja teatralna tych właśnie komponentów dotyczyła.
W okresie dynastii Zhou 1025—221 r. p.n.e. i w czasach wcześniejszych stosowano
dwa terminy na określenie widowisk: yue i xi. Pierwszy z nich oznaczał
pierwotnie strunowy instrument muzyczny, a więc muzyka była elementem najbardziej
w tego rodzaju widowiskach eksponowanym. Drugi termin oznaczał pewien
rodzaj broni, toteż widowiska określane tym terminem zawierały wiele
elementów walki, zmagań.
Traktat Lii-shi chun-qu z końca III w. p.n.e. zawiera refleksję o widowiskach
w czasach legendarnych władców Chin. Ukazuje sytuacje w jakich te widowiska
powstawały i rozważa cele, jakim miały służyć. Przeważnie celem widowisk było
upamiętnienie czynów władcy.
Poczynając od schyłku VI w. p.n.e. znajdujemy rozproszone ślady refleksji
na temat widowisk muzycznych w pismach niektórych myślicieli złotego okresu filozofii chińskiej. Konfucjusz, założyciel głównego chińskiego systemu światopoglądowego,
konfucjanizmu, widział w muzyce i widowiskach muzycznych ważny
„czynnik jednoczący i harmonizujący współdziałanie ludzi w społeczeństwie. Widowiska
spełniały funkcję rytualną i magiczną, a więc tylko właściwy ich dobór
i wykonanie zyskiwały aprobatę Konfucjusza. Taoiści Lao-zi i Zhuang-zi, wychodząc
z założenia, że muzyka i widowiska są uzewnętrznieniem ludzkich pragnień,
zasadniczo negowali potrzebę jednych i drugich dla osiągnięcia przez człowieka
doskonałości w. stopieniu się z naturą. Mieli, oczywiście, na myśli muzykę i widowiska
rytualne, propagowane przez konfucjanistów. Założyciel znanej szkoły
moistów, filozof Mo Di, wykazywał wręcz szkodliwość widowisk teatralnych jako
stratę środków materialnych i czasu, które mogłyby być wykorzystane dla konkretnych
zajęć produkcyjnych, dzięki którym można by było nakarmić zgłodniałych,
odziać zziębniętych i zapewnić odpoczynek strudzonym. | pl_PL |
