Cechy „Ciemnej Triady” a agresja proaktywna i reaktywna młodych dorosłych w świetle modelu społeczno-emocjonalnego przetwarzania informacji

Abstract

Celem przeprowadzonych badań było znalezienie związków pomiędzy cechami „Ciemnej Triady” (czyli subklinicznym narcyzmem w dwóch jego formach: wielkościowym i wrażliwym, a także subkliniczną psychopatią i makiawelizmem) a agresją proaktywną oraz reaktywną (zarówno relacyjną jak i ogólną/jawną) osób we wczesnej dorosłości, biorąc przy tym pod uwagę pośredniczącą rolę mechanizów modelu społeczno-emocjonalnego przetwarzania informacji (social emotional information processing model, SEIP). Model SEIP jest rozszerzeniem modelu SIP stosowanego w badaniach nad agresją dziecięcą i zakłada, że zachowania agresywne wynikają ze skłonności do tendencyjnego przetwarzania informacji społecznych. Należą do nich m.in. stosowanie wrogich atrybucji (tj. przypisywanie innym wrogich intencji), dokonywanie pozytywnej oceny samej reakcji agresywnej oraz samego siebie w tej reakcji, czy też posiadanie wyższych oczekiwań dotyczących jej efektów. Dodatkowo model zwraca uwagę na rolę negatywnego pobudzenia emocjonalnego w sytuacji agresogennej. Badania podzielone zostały na etap przygotowawczy i właściwy. Na etap przygotowawczy składają się adaptacje dwóch narzędzi: Kwestionariusza Agresji Relacyjnej (KAR) oraz zestawu przetłumaczonych na język polski winiet SEIP-Q. Wykorzystano następujące kwestionariusze w polskich adaptacjach/wersjach językowych: NPI-13 do pomiaru narcyzmu wielkościowego, HSNS do pomiaru narcyzmu wrażliwego, LSRP do pomiaru psychopatii, MACH IV do pomiaru makiawelizmu, zestaw winiet SEIP-Q do pomiaru mechanizmów modelu społeczno-emocjonalnego przetwarzania informacji, RPQ-A do pomiaru ogólnej agresji proaktywnej i reaktywnej, oraz KAR do pomiaru romantycznej, proaktywnej i reaktywnej agresji relacyjnej. Wyniki wskazały na ważną rolę dokonywanych wrogich atrybucji oraz doświadczanych w wyniku prowokacji negatywnych reakcji emocjonalnych w powstawaniu reakcji o charakterze agresywnym, oraz na umiarkowaną rolę zmiennych związanych z poznawczą oceną samych reakcji.