Strindberg et Adamov

Abstract

Porównanie twórczości Augusta Strindberga i Artura Adamova ukazuje jak po II wojnie światowej, teatr francuski powraca do dziedzictwa ekspresjonizmu, którego Francja nie znała wcześniej. Nie chodzi tu bynajmniej o nagłe przeszczepienie ekspresjonizmu niemieckiego ale o pojawienie się tych elementów dramaturgii autora Panny Julii, które uczyniły go bezsprzecznym prekursorem dla zbuntowanej generacji w Niemczech Wilhelma II. Te właśnie właściwości ożywają w teatrze Adamova, nawet w jego sztukach politycznie zaangażowanych. Wielbiciel autora Ojca, któremu poświęcił wiele pism, Adamov reaktywuje strindbergowską formułę dramatu onirycznego. Począwszy od pierwszego dramatu La Parodie a skończywszy na ostatniej sztuce, zwanej „skandynawską”, Si Vetć revenait, Adamov w sposób oryginalny wykorzystuje liczne zabiegi formalne, które bliskie są estetyce ekspresjonistycznej. Podobnie jak Strindberg, Adamov nie umie pisać w oderwaniu od osobistych przeżyć (autobiografizm, radiacja ego, rozdwojenie jaźni). Innymi cechami wspólnymi twórczości obu autorów są: ambiwalencja uczuciowa postaci, „walka płci” oraz odrzucenie tradycyjnej psychologii. Także pełen werwy i sprzeczności dialog, jaki obaj pisarze toczą ze swoimi wewnętrznymi upiorami, pozwala mówić o powinowactwie i kongenialności między nimi.