Sylwa jako forma pamięci społecznej wspólnoty szlacheckiej
| dc.contributor.author | Szagun, Dorota | |
| dc.date.accessioned | 2025-12-03T08:27:01Z | |
| dc.date.available | 2025-12-03T08:27:01Z | |
| dc.date.issued | 2025-11-28 | |
| dc.identifier.issn | 0208-6077 | |
| dc.identifier.uri | http://hdl.handle.net/11089/56830 | |
| dc.description.abstract | The article attempts to determine how the identity of the nobility is linguized in texts of the silvae rerum type typical of the Polish language of the 17th–18th centuries on the example of one manuscript. Sylva as an intentionally memorial genre expressively profiles the community, providing a picture of the nobility’s communal memory of itself. In terms of content and on the linguistic plane, the sylva text is a culturally conditioned set of ideas about the past geared towards preserving in social memory the most significant traces of identity for the community. | en |
| dc.description.abstract | Artykuł podejmuje próbę określenia, jak ujęzykowiona jest tożsamość szlachecka w tekstach typu silvae rerum typowych dla polszczyzny XVII–XVIII w. na przykładzie jednego rękopisu. Sylwa jako gatunek intencjonalnie memoryczny wyraziście profiluje wspólnotę, dając obraz pamięci wspólnotowej szlachty o niej samej. W zakresie zawartości treściowej i w płaszczyźnie językowej tekst sylwy jest uwarunkowanym kulturowo zespołem wyobrażeń o przeszłości nastawionym na zachowywanie w pamięci społecznej najistotniejszych dla wspólnoty śladów tożsamości. | pl |
| dc.language.iso | pl | |
| dc.publisher | Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego | pl |
| dc.relation.ispartofseries | Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica;59 | pl |
| dc.rights.uri | https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0 | |
| dc.subject | gatunek pamięci | pl |
| dc.subject | pamięć społeczna | pl |
| dc.subject | sylwa szlachecka | pl |
| dc.subject | genre of memory | en |
| dc.subject | social memory | en |
| dc.subject | sylva of noble | en |
| dc.title | Sylwa jako forma pamięci społecznej wspólnoty szlacheckiej | pl |
| dc.title.alternative | Sylva as a form of social memory of the noble community | en |
| dc.type | Article | |
| dc.page.number | 15-26 | |
| dc.contributor.authorAffiliation | Uniwersytet Zielonogórski | pl |
| dc.identifier.eissn | 2450-0119 | |
| dc.references | Zwierciadło powierzchownych y wewnętrznych przymiotów czyli żywy obraz z duszą y ciałem poetyczną imaginacyą wykopersztykowany albo opisanie naturalnych co do ciała a duchownych co do duszy godney damy darów, 1728, rękopis Biblioteki Narodowej im. Ossolińskich we Wrocławiu o numerze inwentarzowym 2115/I, https://dbc.wroc.pl/publication/8740/edition/7891/zwierciadlo-powierzchownych-y-wewnetrznych-przymiotow-czyli-zywy-obraz-z-dusza-y-cialem-poetyczna-imaginacya-wykopersztykowany-albo-opisanie-naturalnych-co-do-ciala-a-duchownych-co-do-duszy-godney-damy-darow-1728?language=en (dostęp: 12.02.2025). | pl |
| dc.references | Adamczewska I., 2012, Sylwa współczesna, w: G. Gazda (red.), Słownik rodzajów i gatunków literackich, Warszawa: Universitas, s. 1057–1063. | pl |
| dc.references | Anusiewicz J., 1995, Lingwistyka kulturowa. Zarys problematyki, Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego. | pl |
| dc.references | Assmann A., 2009, Przestrzenie pamięci. Formy i przemiany pamięci kulturowej, przekł. P. Przybyła, w: M. Saryusz-Wolska (red.), Pamięć zbiorowa i kulturowa. Współczesna perspektywa niemiecka, Kraków: Universitas, s. 101–142. | pl |
| dc.references | Brückner A., 1894, Silva rerum, w: Charitas. Księga zbiorowa wydana na rzecz R.-K. Towarzystwa Dobroczynności przy Kościele Św. Katarzyny w Petersburgu, Petersburg: S. Kornatowski, s. 162–176. | pl |
| dc.references | Chlebda W., 2022, Pamięć ujęzykowiona, w: S. Niebrzegowska-Bartmińska, M. Nowosad-Bakalarczyk, P. Łozowski (red.), Pamięć — tożsamość — kategorie językowo-kulturowe, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, s. 19–35. | pl |
| dc.references | Connerton P., 2012, Jak społeczeństwa pamiętają, przekł. i wstęp M. Napiórkowski, Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego. | pl |
| dc.references | Czachur W., 2018, Lingwistyka pamięci. Założenia, zakres badań i metody analizy, w: W. Czachur (red.), Pamięć w ujęciu lingwistycznym. Zagadnienia teoretyczne i metodyczne, Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, s. 7–55. | pl |
| dc.references | Czachur W., Wójcicka M., 2020, Pamięć i pamiętanie w przestrzeni języka z perspektywy badań lingwistycznych, w: P. Stalmaszczyk (red.), Język(i) w czasie i przestrzeni, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, s. 211–235. | pl |
| dc.references | Gajda S., 1993, Gatunkowe wzorce wypowiedzi, w: J. Bartmiński (red.), Encyklopedia kultury polskiej XX wieku, t. 2: Współczesny język polski, Wrocław: Wydawnictwo „Wiedza o kulturze”, s. 245–258. | pl |
| dc.references | Gajda S., 2004, Gatunki mowy w różnych odmianach i stylach języka, w: J. Bartmiński, S. Niebrzegowska-Bartmińska, J. Szadura (red.), Akty i gatunki mowy, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, s. 144–152. | pl |
| dc.references | Hawrysz M., 2019, Średniopolskie katalogi władców jako narzędzie kształtowania pamięci zbiorowej, „Stylistyka”, t. 28, s. 305–322. | pl |
| dc.references | Książek-Bryłowa W., 2009, Wacław Potocki i jego „Ogród, ale nie plewiony”, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej. | pl |
| dc.references | Łotman J., 2014, Pamięć kultury, „Rocznik Antropologii Historii”, R. 4, nr 1 (6), s. 253–261. | pl |
| dc.references | Nowak J., 2011, Społeczne reguły pamiętania. Antropologia pamięci zbiorowej, Kraków: Wydawnictwo Nomos. | pl |
| dc.references | Nycz R., 1996, Sylwy współczesne, Kraków: Universitas. | pl |
| dc.references | Partyka J., 1995, Rękopisy dworu szlacheckiego doby staropolskiej, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe „Semper”. | pl |
| dc.references | Partyka J., 2019, Między scientia curiosa a encyklopedią, Warszawa: Instytut Badań Literackich PAN. | pl |
| dc.references | Petrozolin-Skowrońska B. (red.), 1997, Encyklopedia PWN, t. 6, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN. | pl |
| dc.references | Roszak S., 2004, Archiwa sarmackiej pamięci. Funkcje i znaczenie rękopiśmiennych ksiąg silva rerum w kulturze Rzeczypospolitej XVIII wieku, Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika. | pl |
| dc.references | Skwarczyńska S., 1970, Kariera literacka form rodzajowych bloku silva, w: S. Skwarczyńska, Wokół teatru i literatury. Studia i szkice, Warszawa: Instytut Wydawniczy „Pax”, s. 182–202. | pl |
| dc.references | Skwarczyńska S., 2004, O uniwersum mowy i znaczeniu etymologii dla badań genologicznych, w: J. Bartmiński, S. Niebrzegowska-Bartmińska, J. Szadura (red.), Akty i gatunki mowy, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, s. 54–63. | pl |
| dc.references | Szagun D., 2015, Sylwa jako świadectwo sarmackich obyczajów. Przyczynek do badań, „Rozprawy Komisji Językowej Łódzkiego Towarzystwa Naukowego”, t. 61, s. 239–249. | pl |
| dc.references | Szagun D., 2019, Sylwa szlachecka jako archiwum pamięci i źródło wzorów stylistycznych, „Stylistyka”, t. 28, s. 323–334. | pl |
| dc.references | Wierzbicka A., 2004, Akty i gatunki mowy w różnych językach i kulturach, w: J. Bartmiński, S. Niebrzegowska-Bartmińska, J. Szadura (red.), Akty i gatunki mowy, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, s. 107–148. | pl |
| dc.references | Wojtak M., 2005, Genologia tekstów użytkowych, w: M. Czermińska, S. Gajda, K. Kłosiński, A. Legeżyńska, A.Z. Makowiecki, R. Nycz (red.), Polonistyka w przebudowie, t. 1, Kraków: Universitas, s. 132–148. | pl |
| dc.references | Wojtak M., 2006, Gatunek w formie kolekcji a kolekcja gatunków, „Poznańskie Spotkania Językoznawcze”, t. 15, s. 143–152. | pl |
| dc.references | Wójcicka M., 2014, Pamięć zbiorowa a tekst ustny, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej. | pl |
| dc.references | Wójcicka M., 2022, Język jako miejsce pamięci i pamiętania wspólnoty, w: S. Niebrzegowska-Bartmińska, M. Nowosad-Bakalarczyk, P. Łozowski (red.), Pamięć — tożsamość — kategorie językowo-kulturowe, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, s. 9–18. | pl |
| dc.references | Wójcicka M., 2023, Medialne dyskursy (nie)pamięci zbiorowej, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej. | pl |
| dc.references | Zachara M., 1980, Sylwy — dokument szlacheckiej kultury umysłowej w XVII w., w: H. Dziechcińska (red.), Z dziejów życia literackiego w Polsce XVI i XVII wieku, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, s. 201–202. | pl |
| dc.references | Zachara M., 1990, Silva rerum, w: T. Michałowska (red.), Słownik literatury staropolskiej, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, s. 772–774. | pl |
| dc.contributor.authorEmail | d.szagun@ifp.uz.zgora.pl | |
| dc.identifier.doi | 10.18778/0208-6077.59.02 |
Pliki tej pozycji
Pozycja umieszczona jest w następujących kolekcjach
Poza zaznaczonymi wyjątkami, licencja tej pozycji opisana jest jako https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0