Wspólnota rodzinna jako organ decyzyjny na mocy prawa. O radzie familijnej w Kodeksie Napoleona z perspektywy lingwistycznej

Abstract

The article includes words that appear in expressions such as family council, council of family, as well as in the one-word form council, which were noted in 19th-century translations of the Napoleonic Code into Polish. The subject of the description is therefore the closest expressive environment in which the three analyzed expressions appear. The studied formulations indicate the function and rank of the family body, which was the family council. The materials were excerpted from two translations of French legislation by two translators: Franciszek Ksawery Szaniawski and Franciszek Ksawery Michał Bohusz. The analysis emphasizes primarily the communal dimension of the family council’s activities, its decision-making and controlling function within the family. Furthermore, it points to its influence both from a local perspective, smaller community, and a global perspective, larger group, i.e., users of one language.

W artykule uwzględniono wyrazy pojawiające się przy wyrażeniach rada familijna, rada familii, a także przy jednowyrazowym ujęciu rada, które odnotowano w XIX-wiecznych przekładach Kodeksu Napoleona na język polski. Przedmiotem opisu jest zatem najbliższe otoczenie wyrazowe, w jakim występują trzy rozpatrywane wyrażenia. Badane sformułowania wskazują na funkcję i rangę rodzinnego gremium, jakim była rada familijna. Materiały zostały wyekscerpowane z dwóch tłumaczeń francuskiego ustawodawstwa autorstwa dwóch tłumaczy: Franciszka Ksawerego Szaniawskiego oraz Franciszka Ksawerego Michała Bohusza. Analiza ukazuje przede wszystkim wspólnotowy wymiar działalności rady familijnej, jej decyzyjną i kontrolującą funkcję w rodzinie. Poza tym wskazano na wpływ rady zarówno w perspektywie lokalnej, mniejszej społeczności, jak i globalnej, większej grupy, tzn. użytkowników jednego języka.