„Prawdą i pracą”. Rola prasy i stowarzyszeń Akcji Katolickiej w upowszechnianiu wiedzy rolniczej w diecezji siedleckiej w latach 1930–1939

Abstract

This article contributes to research on the role of the Catholic Action press and associations in disseminating agricultural knowledge in the Siedlce Diocese. The territorial scope of the work encompasses the aforementioned ecclesiastical unit, and within the administrative-state division, the northern area of the Lublin Voivodeship. The chronological framework, however, defines the years 1930–1939. During this period, the weekly “Głos Podlaski” and the “Podlaski Miesięcznik Katolicki” were published and reached readers, the former being the unofficial, the latter the official organ of Catholic Action. The 1930s also saw the creation and development of associations within the Diocesan Institute of Catholic Action in Siedlce, from 1934 onwards with the full complement of “four columns.” “Głos Podlaski” and “Podlaski Miesięcznik Katolicki” regularly featured articles devoted to agricultural economics in its broadest sense. The diocesan press thus influenced the dissemination of knowledge, modern forms of farming, and vocational education for the younger generation of rural residents, especially those associated with Catholic Action associations. These periodicals put into practice the slogan “Truth and Work,” put forward by Bishop Henryk Przeździecki in 1930. The press also serves as a primary source for research on the socio-economic activity of Catholic Action associations in the Siedlce diocese.

Artykuł stanowi przyczynek do badań nad udziałem prasy i stowarzyszeń Akcji Katolickiej w upowszechnianiu wiedzy rolniczej na terenie diecezji siedleckiej. Zakres terytorialny pracy obejmuje tereny wspomnianej jednostki kościelnej, zaś w podziale administracyjno-państwowym północny obszar województwa lubelskiego. Ramy chronologiczne natomiast wyznaczają lata 1930–1939. W tym okresie ukazywały się i docierały do czytelników – „Głos Podlaski” i „Podlaski Miesięcznik Katolicki”, będące – pierwszy nieoficjalnym, drugi zaś oficjalnym organem Akcji Katolickiej. Lata 30. XX w. były też czasem tworzenia i rozwoju działalności stowarzyszeń Diecezjalnego Instytutu Akcji Katolickiej w Siedlcach, od 1934 r. w pełnym składzie „czterech kolumn”. Na łamach „Głosu Podlaskiego” i „Podlaskiego Miesięcznika Katolickiego” stałe miejsce zajmowały teksty poświęcone szeroko rozumianej gospodarce rolnej. Prasa diecezjalna miała zatem wpływ na upowszechnianie wiedzy, nowoczesnych form gospodarowania, kształcenia zawodowego młodego pokolenia mieszkańców wsi, w tym przede wszystkim zrzeszonych w stowarzyszeniach Akcji Katolickiej. Wymienione czasopisma realizowały w praktyce hasło „Prawdą i pracą”, wysunięte przez biskupa Henryka Przeździeckiego w 1930 r. Prasa stanowi też główne źródło do badań aktywności społeczno-ekonomicznej stowarzyszeń Akcji Katolickiej w diecezji siedleckiej.