O cieniach całożyciowego uczenia się w edukacji dorosłych

Abstract

This article examines the dimensions of lifelong learning that cast a shadow over the concept itself. According to its originators, lifelong learning is intended to enhance reflective and critical thinking and to assist individuals in constructing a personal worldview that helps them make sense of the world around them. However, contemporary realities compel individuals to engage in learning that goes beyond these ideals: to reinterpret established concepts, resist indoctrination, cope with fake news, practice self-censorship, balance the sensitivities of others, employ inclusive language, cultivate psychological resilience in the fear of cancel culture, develop the skill of strategic silence, and publicly negotiate a situationally contingent identity. The article also explores factors that have facilitated the development and dissemination of lifelong learning. It concludes with a proposal for a form of learning provisionally termed anti-systemic, epistemically disobedient, emphasizing resistance to the spread of untruth.

Celem artykułu jest ukazanie takich wymiarów całożyciowego uczenia się, które rzucają cień na analizowaną koncepcję. Według jej twórców lifelong learning miał przyczyniać się do pogłębiania refleksyjności, rozwijania krytycznego myślenia oraz wspierać jednostkę w budowaniu własnego światopoglądu porządkującego otaczającą ją rzeczywistość. Tymczasem człowiek żyje dziś w świecie, który zmusza go do nadawania nowych znaczeń starym pojęciom, unikania indoktrynacji, lawirowania wśród fake newsów, autocenzurowania się, nawigowania pomiędzy wrażliwościami jednostek, posługiwania się językiem inkluzywnym, kształtowania odporności psychicznej w obawie przed unieważnieniem (cancel culture), rozwijania umiejętności strategicznego milczenia, a także publicznego przekształcania swojej tożsamości, która ma charakter sytuacyjny. W artykule opisano również czynniki sprzyjające rozwojowi koncepcji całożyciowego uczenia się, a całość wieńczy podsumowanie, w którym przedstawiono propozycję uczenia się, roboczo nazwanego antysystemowym, epistemicznie nieposłusznym, akcentującym opór wobec szerzonej nieprawdy.