Oblicza solidarności międzypokoleniowej — bariery, korzyści i perspektywy

Abstract

Celem artykułu jest poddanie analizie pojęcia solidarności międzypokoleniowej. Pierwsza jego część pokazuje zakres, funkcje oraz konsekwencje solidarności międzypokoleniowej w kontekście rozważań o solidarności w ogóle. Solidarność rozumiana jako idea jest, z jednej strony, pojęciem pierwotnym, a z drugiej — wieloznacznym. W najogólniejszej definicji solidarność oznacza „łączność, wspólnotę, jednomyślność”. W aspekcie prawnym solidarność oznacza „odpowiedzialność każdego ze współodpowiedzialnych za całość zobowiązania”. Solidarność jest relacyjna — zawsze ma miejsce w odniesieniu do drugiego człowieka lub grupy osób — stąd bierze się społeczny kontekst pojęcia. Ta społeczna odpowiedzialność jest odnoszona do relacji międzypokoleniowych. W drugiej części artykułu to one są poddawane analizie. Badania przeprowadzone na grupie 192 osób w wieku 19−26 lat mają na celu sprawdzić, czy zjawisko solidarności międzypokoleniowej jest znane, ważne i stanowi wartość dla pokolenia rozpoczynającego swoje funkcjonowanie społeczne poprzez wejście na rynek pracy. Celem prezentowanych badań jest stwierdzenie, w jakim zakresie pokolenie w wieku granicznym — między „przedprodukcyjnym” a „produkcyjnym” — jest gotowe do wymiany dóbr i usług z pokoleniami młodszymi i starszymi. Wyniki pokazują występowanie swoistej luki świadomościowej, brak wiedzy na temat starzenia się, brak wzorców wzajemnego wspierania się, ale zarazem ogromną gotowość do wymiany między pokoleniami. Wynika stąd, że w celu budowania solidarności międzypokoleniowej niezwykle ważna jest edukacja przygotowująca do starości, która mogłaby być elementem polityki społecznej, ukierunkowanej na zarządzanie etapami życia.