Die Kunstdebatten in Peter Weiss' Roman "Die Ästhetik des Widestands"
Streszczenie
Artykuł stanowi prezentację i próbę interpretacji najnowszej
powieści Petera Weissa pt. "Estetyka oporu". Ten obszerny,
zakrojony na 3 tomy utwór (ukazały się dwa pierwsze tomy: I w
1975, II w 1978 r.) stanowi bardzo ważną pozycję w dorobku pisarza
i Jest bez wątpienia ciekawym wydarzeniem w prozie niemieckojęzycznej ostatnich lat. Tematyka i problematyka powieści, której akcja zdarzeniowa obejmuje lata 1937-1940, ale która w swojej eseistycznej formie nie zna w zasadzie żadnych granic czasowo-przestrzennych, Jest niezwykle bogata i złożona.
Z zasygnalizowanych 5 kręgów tematycznych albo problemów interpretacyjnych poświęcono nieco więcej- uwagi tylko ostatniemu}
1. "Estetykę oporu" można rozpatrywać Jako swoistą autobiografię
pisarza, który doszedłszy w dojrzałym okresie swojego życia
do przekonań marksistowskich, zastanawia się. Jak mógłby potoczyć
się jego rozwój życiowy, gdyby wyszedł ze środowiska proletariackiego i posiadał w burzliwych latach trzydziestych i czterdziestych wykrystalizowaną świadomość klasową. 2. Jest to powieść o antyfaszystowskim ruchu oporu organizowanym przez siły lewicowe (komunistyczne i socjaldemokratyczne) w latach hitleryzmu.
3. Można rozumieć "Estetykę oporu" Jako swoistą historię europejskiego ruchu robotniczego od Jego początków aż po dzień dzisiejszy.
4. Utwór posiada głęboki i fascynujący wymiar antropologiczny
- walka z faszyzmem Jest tutaj ukazana Jako etap odwiecznej
walki klasowej, opór przeciwko faszyzmowi Jawi się Jako
przykład i wyraz walki człowieka przeciw wszelkim mechanizmom
ucisku i wyzysku, które hamują lub uniemożliwiają realizację Jego
człowieczeństwa. 5. "Estetyka oporu" . Jest też - a może przede
wszystkim - powieścią o sztuce, o jej sprzężeniu z walką polityczną, o jej roli w procesie humanizacji życia i świata. W
licznych dyskusjach estetycznych i analizach dzieł sztuki i literatury, które wypełniają tę powieść, rozważa autor możliwości i
zadania estetyki w tym procesie uczłowieczania świata. W tym
kontekście ciekawą sprawą wydaje się recepcja postawy twórczej
i poglądów estetycznych Brechta, z którym się Peter Weiss w
znacznym stopniu identyfikuje.
Collections