La manipulation des affects dans le roman populaire. Le cas des Mystères de Paris d'Eugène Sue

Abstract

Powieść "ludowa" w swoim założeniu zawiera pierwiastek dydaktyczny. Tajemnice Paryża Eugène'a Sue nie odbiegają od tego wzoru. Ogromny sukces powieści wynikał zapewne również z faktu, że jej autor potrafił ubrać przesłanie moralne w atrakcyjną i wzruszającą formę· Zachowując stereotypy gatunku (po części uczestnicząc też w ich tworzeniu), potrafił on jednak wzbogacić je o oryginalne rysy i działający na wrażliwego czytelnika patos. Dzięki temu powieść dotarła zarówno do warstwy mieszczańskiej, jak i do ludu. Na każdą z tych grup oddziaływała jednak w inny sposób: mieszczaństwo znajdowało w niej obraz nieznanego sobie, mrocznego świata, paryska biedota rozpoznawała się w portretach stworzonych przez pisarza. Podobnie przekaz skierowany do zamożnego czytelnika odwoływał się do jego dobroci i współczucia, podczas gdy czytelnik ubogi otrzymywał wskazówki do uczciwego, pracowitego życia i pełnej akceptacji swego losu. Daleki od rewolucyjnych idei, Eugène Sue pragnie ugruntować podstawy porządku społecznego, a posługuje się w tym celu językiem tyleż jasnym, co nieszczerym; do czytelnika należy nie ulec tej zręcznej manipulacji.